26. Յովհաննէս Իմաստասէրի 1084-ին կազմած «Սարկաւագադիր Տօմար»-ի տեսքը

Յիշեցնենք, որ 404 թուականի հիման վրայ հայկական շարժական տօմարն ստեղծողի գլխաւոր մտահոգութիւնն է եղել պահպանումը ազգային-մշակութային ինքնուրոյնութեան: Նոյն գերխնդիրն է ունեցել նաեւ Յովհաննէս սարկաւագը: Հայոց շարժական տօմարը անշարժացնելով եւ Յուլեանի հետ համադրելով՝ նա ուզեցել է որ երկու տօմարներն իրարից անպայման ու ակներեւաբար տարբերուեն:

Այդ ցանկութիւնը իրականացրել է վերականգնելով հայոց հնագոյն տօմարի 13 ամսեայ եւ 30 օրեայ համակարգը՝ բայց հիմքային փոփոխութեամբ: Նա առաջինն է՝ որ 404 թուականից 681 տարի անց Յաւելեացը վերադարձրել է կիրառութեան: Սակայն տեղադրելով այն Նաւասարդից առաջ՝ իրենից յետոյ եկած սերունդներին մատնել է շփոթմունքի: Իրականում նա այլ կերպ չէր էլ կարող վարուել: Քանզի շատ դժուար պիտի լինէր համակարգի ամբողջական վերականգնումը՝ քանի որ արմատական վերականգնումը կարող էր խարխլել ազգային հոգեբանութիւնը ու կործանարար լինել մի երկու սերնդի համար: Նա ընտրել է չարեաց փոքրագոյնը: Նոյնպիսի խնդիր է բարձրանում այսօր՝ այբուբենի եւ ուղղագրութեան վերականգնման պարագաներում (է, ե, ւ, օ, ֆ տառերի եւ երկբարբառների հարցերը եւայլն):

Իմաստասէրի տօմարը (ոչ նահանջ / նահանջ)

1.Արեգ Մարտ 9/8 - Ապրիլ 7/6

2.Ահեկան Ապրիլ 8/7 - Մայիս 7/6

3.Մարերի Մայիս 8/7 - Յունիս 6/5

4.Մարգաց Յունիս 7/6 - Յուլիս 6/5

5.Հրոտից Յուլիս 7/6 - Օգոստ. 5/4

Յաւելեաց Օգոս. 6/5 - Օգոստ. 10

6.Նաւասարդի Օգոս. 11- Սեպտ. 9

7.Հոռի Սեպտ. 10 - Հոկտ. 9

8.Սահմի Հոկտ. 10 - Նոյեմ. 8

9.Տրէ Նոյեմ. 9 - Դեկտ. 8

10.Քաղոց Դեկտ. 9 - Յուն. 7

11.Արաց Յուն. 8 - Փետր. 6

12.Մեհեկան Փետր. 7 - Մարտ 8