19. Գարնանային գիշերահաւասարի ճշգրիտ օրը

Տօմարագէտները միակարծիք չեն գարնանային գիշերահաւասարի օրուան շուրջ: Նրանք տարուբերւում են երկու թիւերի միջեւ: Ոմանք ընդունում են Մարտի 20-ը՝ իսկ ուրիշներ 21-ը:⁶⁵⁶656. Աղայան, նոյն, էջ 40-41: Պատմականօրէն երրորդ մի թիւ երբէք խնդրոյ առարկայ չի դարձել (սա կարեւոր է):

Քննարկում.- Ընդունելով գարնանային գիշերահաւասարը Մարտի 20-ին՝ այն տեղադրենք Ահեկան ամսուայ սկզբում: Սոյն հիմքով տօմարը կիրառենք երեք յաջորդական տարիներում՝ պայմանով որ առաջինն ու երրորդը լինեն սովորական տարիներ, միջանկեալը՝ նահանջ:

Սովորական տարի Նահանջ տարի Յաջորդ սովր. տարին

1.Արեգ 18 Փետր. - 19 Մարտ 18 Փետր. -18 Մարտ 18 Փետր. -19 Մարտ 2. Ահեկան 20 Մարտ - 18 Ապրիլ 19 Մարտ -17 Ապրիլ 20 Մարտ -18 Ապրիլ 3. Մարերի 19 Ապրիլ - 18 Մայիս 18 Ապրիլ -17 Մայիս 19 Ապրիլ -18 Մայիս 4. Մարգաց 19 Մայիս - 17 Յունիս 18 Մայիս -16 Յունիս 19 Մայիս -17 Յունիս 5. Հրոտից 18 Յունիս - 17 Յուլիս 17 Յունիս -16 Յուլիս 18 Յունիս -17 Յուլիս 6. Նաւսրդ 18 Յուլիս - 16 Օգոստ. 17 Յուլիս -15 Օգոստ. 18 Յուլիս -16 Օգոստ. 7․Յաւելց․ 17 Օգոս. - 21 Օգոստ. 16 Օգոս. -21 Օգոստ․ 17 Օգոս. -21 Օգոստ. 8․Հոռի 22 Օգոս. - 20 Սեպտ. 22 Օգոս. -20 Սեպտ. 22 Օգոս. -20 Սեպտ. 9․Սահմի 21 Սեպ. - 20 Հոկտ. 21 Սեպ. -20 Հոկտ. 21 Սեպ. -20 Հոկտ. 10․Տրէ 21 Հոկտ. - 19 Նոյ. 21 Հոկտ. -19 Նոյ. 21 Հոկտ. -19 Նոյ. 11․Քաղոց 20 Նոյ. - 19 Դեկտ. 20 Նոյ. -19 Դեկտ. 20 Նոյ. -19 Դեկտ. 12․Արաց 20 Դեկ. - 18 Յուն. 20 Դեկտ. -18 Յուն. 20 Դեկտ. -18 Յուն. 13․Մեհեկան 19 Յուն. - 17 Փետր. 19 Յուն. -17 Փետր. 19 Յուն. -17 Փետր.

Սոյն աղիւսակով սովորական տարիներում Ահեկանն սկսւում է Մարտի 20-ին՝ ուստի եւ գարնանային գիշերահաւասարին, իսկ նահանջ տարում՝ ո՛չ (Մարտի 19):

Այժմ կառուցենք երկրորդ աղիւսակը՝ որտեղ սովորական տարում գարնանային գիշերահաւասրը լինի Մարտի 21-ին, եւ Ահեկան ամսի սկզբում:

Սովորական տարիՆահանջ տարի Յաջորդ սովր. տարին

1.Արեգ 19 Փետր. - 20 Մարտ 19 Փետր. -19 Մարտ 19 Փետր. - 20 Մարտ 2. Ահեկան 21 Մարտ -19 Ապրիլ 20 Մարտ -18 Ապրիլ 21 Մարտ - 19 Ապրիլ 3. Մարերի 20 Ապրիլ -19 Մայիս 19 Ապրիլ -18 Մայիս 20 Ապրիլ - 19 Մայիս 4. Մարգաց 20 Մայիս -18 Յունիս 19 Մայիս -17 Յունիս 20 Մայիս - 18 Յունիս 5. Հրոտից 19 Յունիս -18 Յուլիս 18 Յունիս-17 Յուլիս 19 Յունիս - 18 Յուլիս 6. Նաւսրդ 19 Յուլիս -17 Օգոս. 18 Յուլիս -16 Օգոստ. 19 Յուլիս - 17 Օգոս. 7. Յաւել. 18 Օգոս. -22 Օգոս. 17 Օգոս. -22 Օգոս. 18 Օգոս. - 22 Օգոս. 8. Հոռի 23 Օգոս. -21 Սեպտ. 23 Օգոս. -21 Սեպտ. 23 Օգոս. - 21 Սեպտ. 9. Սահմի 22 Սեպտ. -21 Հոկտ. 22 Սեպտ. -21 Հոկտ. 22 Սեպտ. - 21 Հոկտ. 10.Տրէ 22 Հոկտ. -20 Նոյ. 22 Հոկտ. -20 Նոյ. 22 Հոկտ. - 20 Նոյ. 11.Քաղոց 21 Նոյ. -20 Դեկտ. 21 Նոյ. -20 Դեկտ. 21 Նոյ. - 20 Դեկտ. 12.Արաց 21 Դեկտ. -19 Յուն. 21 Դեկտ. -19 Յուն. 21 Դեկտ. - 19 Յուն. 13.Մեհեկ 20 Յուն. -18 Փետր. 20 Յուն. -18 Փետր. 20 Յուն. - 18 Փետր.

Այստեղ սովորական տարիներում Ահեկան ամսուան առաջին օրը եւ գարնանային գիշերահաւասարի օրը յայտնւում են Մարտի 21-ին, իսկ նահանջ տարում՝ Մարտի 20-ին: Հետեւում է, որ թէ՛ Մարտի 21-ը եւ թէ՛ Մարտի 20-ը իրական են՝ որպէս գարնանային գիշերահաւասարի օրեր:

Այս իրողութեան հիմքի վրայ էլ հաւաստի ենք համարում երկրորդ աղիւսակը՝ որն էլ մեզ ծառայում է որպէս Հայկական Սրբազան Տօմարի սկզբնապատճէն: