ԻԳ. ԽՐԱՏՔ ՃԳՆՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՑՈՅՑՔ ՀԱՆԴԻՍԻՑ՝ ՈՐ ՅԱՌԱՔԻՆՈՒԹԵԱՆ ՅՈՐԴՈՐՄՈՒՆՍ

Ամենայն ոք որ հրաժարեցան յաշխարէս, եւ ընծայեցին Աստուծոյ զանձինս՝ ի հնազանդութիւն ճշմարտութեան սուրբ հարցն աւանդից, կուսութեամբ ճգնաւորեալք յաղագս խոստացեալ աւետեացն՝ զգո՛յշ կացցեն ի խորհրդոց եւ բանից եւ գործոց, զի մի՛ խայթեսցէ դարանակալ օձն797797. Բ․ Կորն․ Ժ 4։՝ եւ խափանեսցէ ըստ Աստուծոյ զգնացս, սրբութեան եւ արդարութեան՝ առաքինասէր վարուց:

Ամենայն հոգեւոր խրատուց՝ անխարդախ կեալ. բարկութեանն՝ զհեզութիւնն միշտ. անզգամութեանն՝ զհանդարտութիւնն. թշնամանաց՝ զբարեբանութիւնն. անհնազանդութեանն՝ զհնազանդութիւնն. ստահակութեանն՝ զհաւանութիւնն. անհամբերութեանն՝ զհամբերութիւնն. ոխակալութեանն՝ զանոխակալութիւնն. մախանացն՝ զաննախանձութիւնն. դառնութեանն՝ զքաղցրութիւնն. չարութեան՝ զբարութիւն. անգործութեանն՝ զգործասիրութիւնն. մեղմեխութեանն՝ զռոշնութիւնն. յարատութեանն՝ զհամեստութիւնն. կատականաց եւ ծաղեր՝ զարտասուս. ատելութեանն՝ զսէրն սուրբ ունել. անյուսութեանն՝ զյոյսն առնուլ. տրտմութեանն՝ զզուարթութիւնն. փորձանաց՝ զերկայնմտութիւնն. ագահութեանն՝ զչափաւորութիւնն. ընչասիրութեանն՝ զարհամարհանս. պատուասիրութեանն՝ զնուաստութիւնն. թերահաւատութեանն՝ զհաւատս ճշմարիտս:

Եւ որ այլ եւս են չարին մեքենայք՝ որ ընդդէմ ճշմարտութեանն զպատերազմ առնեն ընդ աչս եւ ընդ լսելիս եւ ընդ ունչս եւ ընդ ճաշակելիս եւ ընդ լեզուս եւ ընդ ձեռս եւ ընդ ոտս, եւ ընդ սիրտս՝ որ խորհրդոցն է շտեմարան, ի լաւսն՝ կամ ի վատթարսն հակամիտել:
Զորս պարտ է վերագոյն լինել ամենայն վնասակարաց՝ առաքինասէր վարուք, ըստ յառաջ ասացելոց հանգամանաց խրատուց՝ որ ընդ դէմ չարեաց զպատերազմն առնէ, զյարուցեալսն ի վերայ ճգնաւորացն՝ ճակատամարտ միշտ:
Յայսոսիկ է մարտ մեծ՝ եւ դարձեալ յաղթութիւն մեծագոյն, որովք հակառակամարտն կործանեսցի՝ որ յայնոսիկ է պանծացեալ, եւ հրապուրանօք յուսոյ յաղթել նորամտիցն:
Բայց դու ո¯վ անձն՝ որ ընձայեցար Աստուծոյ, մի՛ զնա քեզ խորհրդակից առնուր՝ այլ մարտի՛ր զբարիօքն մարտն, եւ բուռն հար զայսոցիկ խրատուց՝ անմոռաց ունելով զախոյեանն սուրբ ճգնաւորաց, որ շաղեն եւ պատեն զոգիս եւ զմարմինս:
Ուշ ունելով մտերիմ խորհրդով՝ եւ արժանաւորապէս ըստ Աւետարանին Քրիստոսի կրօնաւորիլ:

Մերկանալ զհին մարդն աշխարհական՝ յանդգնութիւնս ամենայն, եւ զգենուլ զնո՛ր մարդն՝ ամենայն բարի գործովք զարդարեալ, ներքոյ եւ արտաքոյ սուրբ եւ անարատ՝ կատարեալ արդարութեամբ, եւ սրբեա՛լ յամենայն ցանկութեանց երկրաւորացս:
Նախ զԱստուածսիրութեան զհանգամանս յանձին հաստատել՝ սուրբ սրտիւ, եւ անկեղծաւոր հաւատով պատրաստ լինել՝ ըստ արժանի իւրոյ ընծայութեանն, յոր կոչեցաւն. յամենայն բծից անարատ եւ մաքուր՝ եւ հաճոյ Աստուծոյ լինել: Մտօք եւ ամենայն անդամովք հաստատուն՝ եւ անշարժ եւ անդրդուելի կալ ի կարգի ճգնաւորական հանդիսիցն:
Մարտնչել ի հոգեւորակա՛ն մարտին՝ ընդդէմ հանապազորդեան թշնամւոյն, որ ընդ զգայութիւնսն եւ ընդ խորհուրդսն ի ներքս պատերազմի՝ եւ յաղթի ի վերին օգնականութենէն:
Իմաստութիւն հոգւոյն առաջնորդել յամենայն արդարութիւնս՝ եւ ի վա՛յր կործանել զհակառակամարտսն բարեձեւութեան կարգաց եւ կրօնից:

Զի զէն զինուորութեան ճգնաւորաց՝ չէ՛ մարմնաւոր այլ հոգեւոր804804. Յակ․ Ա 7։՝ յԱստուծոյ առ վանումն չարին անսրբութեանն:
Զսրբութիւնն ի ներքս ամբարել յամենայն անդամսն. եւ յանմաքուր խորհուրդսն՝ զողջախոհութիւն ի ներքս ածել յամենայնի, որկորստութեանն՝ զպարկեշտութիւնն. արբշռութեանն՝ զժուժկալութիւնն. շուայտութեանն՝ զհամեստութիւնն. ծուլութեանն՝ զհանդէսս առ ամենայն ջանս. թուլութեանն՝ զպնդութիւնն, ձանձրութեանն՝ զփոյթն. ամբարտաւանութեանն՝ զխոնարհութիւնն. հպարտութեանն՝ զնուաստութիւնն. սնափառութեանն՝ զանփառութիւնն. ստութեանն՝ զստուգութիւնն. երդմնահարութեանն՝ զճշմարտութիւնն. խորամանկութեանն՝ զկատարեալ սէր:
Արդ զգուշացեալ՝ ամրացեա՛լ կացցես աղօթիւք եւ պահովք, ջերմեռանդ արտասուօք, սուրբ սիրով, շնորհալից յուսով, եւ բաղձալից գթով՝ առ Աստուծոյ կամսն:
Ահիւ եւ երկիւղիւ ի բարեպաշտութեան ջանս յառաջանալ միշտ, եւ առաւելուլ ի բարի գործս՝ եւ ո՛չ պակասեցուցանել յառաքինութեան վաստակոց յերեւելաց կամ յաներեւութից. եւ զհանգամանս չարին խափուցանել՝ հանդիսաւոր յառաջդիմութեամբ:
Զփառասիրութիւն զամենայն ի բաց ընկենուլ՝ զցանկութիւն չարեաց, եւ զմեղս դիւրաշարժս՝ իրաւամբք արդարութեան, առողջութեան, անարատութեան: Ամբիծ երախտեօք սուրբ սիրոյն՝ անհանգիստ կալ ի ճգնաւորական մշակութեանն, ըստ բարերար սիրոյ երախտեացն Քրիստոսի Աստուծոյ՝ առ ի հնազանդութիւն Աստուծոյ, եւ առ որս հաղորդութիւնն եղեւ սիրով:

Զի ճշմարտեա՛լ՝ պահեսցէ զմիաբանութիւնն յօդիւ խաղաղութեան. անփորձ մտածութեամբք առ ի կատարեալ հաւանութիւնն՝ եւ ի հնազանդութիւն եղբայրութեանն. եւ հաւատացեալ առաջնորդին՝ որով եւ զխոստովանութիւնն նովա՛ւ ընծայեաց Աստուծոյ ստուգապէս, որով եւ զպտուղ ապաշխարութեա՛նն առնէ՝ ըստ սխալանաց խորհրդոց եւ բանից եւ գործոց:
Զի զթողութիւն մեղացն առցեն ի Փրկչէն՝ վկայութեամբք առաջնորդին եւ եղբայրութեան, եւ յայնոսիկ անշարժ, հաստատուն, արմատացեալ կացցեն ի նոյն վանս՝ եւ մի՛ երկմտեսցեն:

Զի որ երկմիտն է՝ նման է հողմակոծեալ եւ տատանեալ ալեաց ծովու: Մի՛ ակն կալցի մարդն այն՝ առնուլ ինչ յԱստուծոյ բարիս809809. Բ․ Կոր․ Զ 5։: Այլ ճշմարտեալ հաւատով եւ անբիծ վարուք կատարեսցէ զառաքինութիւնսն: Ահիւ Աստուծոյ՝ ի շնորհաց Սուրբ Հոգւոյն զօրացեալ համբերութեամբ բազմաւ՝ ըստ Առաքելոյ խրատուն, ի նեղութիւնս, ի վիշտս, ի չարչարանս, ի գանս, ի բանդս, ի խռովութիւնս, յաշխատութիւնս, ի հսկմունս, ի պահս, ի սրբութիւն, ի քաղցրութիւն, ի բարութիւն՝ Հոգւոյն Սրբոյ յարդարեալ810810. Յովհ․ ԺԴ 23։:

Զի որ սիրէն Զիս՝ ասէ Տէրն811811. Բ․ Կորն․ Զ 16։, զպատուիրանս Իմ պահեսցէ՝ զոր Սուրբ Հոգին ազդեաց. ապա Ես եւ Հայր Իմ եկեսցուք՝ եւ օթեւանս առ նմա՛ արասցուք:

Որքա¯ն է մեծութիւն եւ փառք եւ շնորհք՝ որք տաճար լինին Ամենասուրբ Երրորդութեանն: Զի «Բնակեցայց ի նոսա՝ ասէ, եւ սիրեցից՝ եւ եղէց նոցա Աստուած, եւ նոքա եղիցին Ինձ ի ժողովուրդ՝ ասէ Տէր Ամենակալ»812812. Մատթ․ ԺԱ 28 (28-30 – Անթ․)։:
Արդ քանզի որ զայս աւետիս ունին ճգնաւորք՝ կատարեսցեն զսրբութիւն ահիւն Աստուծոյ, անբիծ, անարատ, սուրբ սիրո՛վ հնազանդել ընդ ամենահեշտ լծովն Քրիստոսի՝ որ թեթեւ է առաքինեաց անձանց, եւ ծանր՝ աշխարհասիրաց: Զորս եւ կոչեաց քաղցր ձայնիւ՝ եւ ասէ. «Եկայք առ Իս՝ ամենայն աշխատեալք եւ բեռնաւորք, եւ Ես հանգուցից զձեզ: Առէ՛ք զլուծ Իմ ի ձեզ՝ եւ ուսարո՛ւք յԻնէն զհեզութիւն, զխոնարհութիւն, եւ զհնազանդութիւն, եւ զամենայն արդարութիւնս՝ եւ գտջի՛ք հանգիստ անձանց ձերոց:

Զի լուծ Իմ քաղցր է՝ յաղագս յուսոյն. եւ բեռն Իմ փոքրոգի՝ յաղագս առաւել վարձուցն հատուցմանց813813. Եբր․ ԺԳ 17։:

Զամենայն դժնդակ ապարասանութիւնս զբարուց շարժմանց սանձել խաղաղարար ազատութեամբն եւ անարատ սրբութեամբն՝ եւ մտանել ի նաւահանգիստն հանդարտութեան հոգւոյ եւ մարմնոյ, եւ յամենայն վշտագին հարուածոց չար ցանկութեանց ազատանալ: Ունկնդիր լինել առաջնորդաց խրատուց՝ եւ հպատակ կալ նոցա հրամանացն817817. Գաղ․ Դ 10 (Ե – Անթ․)։: Եւ նոքա մի՛ անհոգ լիցին ժողովրդեան ուխտին՝ զի համարս տալոց են վասն նոցա, յաւուրն այցելութեան:

Եղիցի յամենեսեան՝ ճշմարտասիրութիւն. մի՛ բանսարկուս, մի՛ խորամանկս, մի՛ հակառակողս առ հրամանս վերակացուին. մի՛ տրտնջողք ի գործ՝ կամ յայլ ինչ իրս. մի՛ խռովարարք՝ եւ թշնամանողք: «Զի որ զձեզ խռովեցուցանէ՝ կրեսցէ դատաստանս, ո¯ ոք եւ իցէ» ասէ Առաքեալ818818. Ղուկ․ Ժ 16։: Այլ զհետ երթալ խաղաղութեան եւ զսուրբ սիրոյ՝ եւ լինել որդիք Աստուծոյ եւ ժառանգակիցք Քրիստոսի, որ արար խաղաղութիւն յերկինս եւ յերկրի:
Եւ հնազանդ լինել եւ հաւանել միմեանց՝ երկիւղիւն Տեառն: Անխզելի պահել զմիաբանութիւն եղբայրութեանն՝ հաւանական սուրբ սիրովն, որ ի միմեանս կապէ՝ եւ ո՛չ թողու քայքայել եւ անջատել ի միմեանց, պատճառանօք՝ որ զանձանց վրէժ խնդրեն եւ ո՛չ զմիաբանութիւն սիրոյ:
Եւ որ վերակացութեան է՝ զգաստ լիցի առ մերձաւորս, եւ նախատես՝ առ հեռաւորսն. խրատել զեղբարս խորագիտութեամբ՝ ըստ ժամանակին, ըստ ընդունելութեանն, ըստ բարուց սրտին: Զկրսերն խրատել յահ եւ յերկիւղ Տեառն՝ եւ ի հնազանդութիւն եղբարցն:

Եւ հաւանեալ ամենեցուն ի կամս առաջնորդին եղբայրութեանն՝ ո՛չ ինչ ի գործելեացն առանց կամաց նորա եղիցի: Եւ որ արտաքոյ նորա կամացն խորհի ինչ կամ ասէ կամ գործէ՝ պարտաւոր է ապաշխարութեան: Զի զառաջնորդն արհամարհեալ՝ զԱստուած արհամարհէ: Քանզի ասաց Տէրն819819. Հռ․ ԺԳ 1։. «Որ զձեզ անարգէ՝ Զի՛ս անարգէ. եւ որ զձեզ ընդունի՝ Զի՛ս ընդունի. եւ որ զբանն ձեր պահեսցէ՝ զԻ՛մն պահեսցէ»:

Այլ խոնարհութեամբ եւ կամաւոր հնազանդութեամբ նուաճեալք առ հասարակաց օգուտն՝ եւ կայցեն ի հաւանութիւն Աստուծոյ պատուիրանին, եւ հաւատացեալ յԱստուծոյ առաջնորդին: «Զի որք են՝ ասէ820820. Փիլպ․ Բ 2, 3 (Հռոմ․ ԺԳ 2 – Անթ․)։, յԱստուծոյ կարգեալ են, եւ որք ընդդիմակացքն են՝ կրեսցեն դատաստան, ո¯րք եւ իցեն»:

Եւ հաւանեալ ի մի վանս, եւ ի մի միաբանութիւն փառաց Ամենասուրբ Երրորդութեանն, միաշունչք եւ միախորհուրդք՝ ո՛չ ըստ գրգռութեան իրիք, եւ ո՛չ ըստ սնապարծութեան, որպէս օրինադրէ Առաքեալ824824. Փիլպ․ Բ 2, 3 – Անթ․։՝ այլ խոնարհութեամբ զմիմեանս առաւել լաւ համարել՝ քան զանձինս:

Նոքա են՝ որ զսուրբ սիրոյն զիւղն միշտ յինքեանս ունին, եւ պայծառ լապտերօ՛քն մտանեն յառագաստն լուսոյ825825. Մատթ․ ԻԵ 10։, զորս ամենակալ Հայրն ուրախ առնէ յաւետիս Երկնաւոր Փեսային՝ յանսպառ ուրախութիւնսն:

Բայց որ որոշին եւ մեկնին ի միաբանութենէ եղբայրութեանն, եւ զիւղ սիրոյն ո՛չ ունին՝ նոքա նմանեալք են յիմար կուսանացն, որոց փակի՛ առագաստն՝ յաղագս շիջանելոյ հարսնկան ջահիցն: Որք լսեն ի ձայնէ Փեսային. «Զի որով ո՛չ ցուցէք յեղբարս զսէրն եւ զմիաբանութեան կապն խզեցէք՝ երթայք ի խաւարն արտաքին»:
Եւ որք զմիաբանութիւն հոգեւոր սիրոյ առ եղբայրութիւնն առողջ պահեցին, եւ զմիամտութիւն առ վերակացուն՝ երանելիք են, եւ ամենայն բարի հանգամանաց եւ առաքինութեան ցոյցք՝ ի նոսա է տպաւորեալ:
Եղբայր զեղբայր յորդորելով ի բարի գործս, ի հանդէս բարի նախանձու, ի սէր Աստուածութեանն՝ ամենայն հաւատարմութեամբ զիւրաքանչիւր գործն յառաջացուցանել փութասցէ, եւ զանդանդաղ զփառաբանութիւնն կատարէ(ել) ի Տէր՝ եւ օր ըստ օրէ յաւելուա՛ծ լիցի ի լաւութեան եւ ի պիտանութեան:
Զգաստութիւն եւ զգուշութիւն եղիցի գործաւորացն՝ որ ինչ հաւատացաւն իւրոցն զամենայն ստուգութեամբ աւարտեսցեն, ի հաճոյս Աստուծոյ եւ առաջնորդին եւ եղբայրութեանն:

Եւ հասարակաց պաշտօնն մի՛ պատճառանօք ինչ խափանեսցի՝ բայց եթէ ի պէտս ինչ եկեղեցւոյն զբաղեալ, հրամանաւ վերակացուին. սակայն եւ անդ՝ կատարեսցի՛ աղօթքն:

Եւ ամենայն ուրեք պաշտօն աղօթիցն հոգեւորապէս կատարեսցի անխափան՝ ի նստել ի տան, ի գնալ ի ճանապարհի, ի գործել, եւ ի ննջել եւ ի յառնել: Եւ չթողո՛ւլ ի մտաց զյիշումն Աստուծոյ՝ այլ եւ զկամսն Նորա առնել ըստ ամենայն արուեստից, սրբութեամբ՝ եւ արդարութեամբ. եւ մտօքն հանապազ դեգերեալ կացցէ ի դրունս ողորմութեանն Աստուծոյ անդադար խնդրուածովք՝ եռանդնասէր հոգւով, եւ արտասուօք ջերմեռանդ միշտ՝ զի ընդունելութեան արժանի լինիցին աղօթքն, եւ պարգեւատու լինի ամենակալն Աստուած՝ որ զամենեցուն կամի զփրկութիւն, եւ արքայութեանն արժանաւոր լինել ի Քրիստոս Յիսուս:

Եւ դիւրահաւանութիւն ճշմարիտ սուրբ սիրով առ վերակացուն՝ եղիցի ամենեցուն: Եւ մի՛ ըստ իւր կամացն խնդրեսցէ զգործն ի նմանէ՝ այլ զոր նայն հաւատայ ի հասարակաց օգուտն, ի մարմնաւոր պէտս եւ ի հոգեւոր շահս:
Զի կարասցեն ասել ամենեքեան թէ յորմէ հետէ ընծայեցաք Աստուծոյ՝ զամենայն կամս մարմնոյ եւ զմտաց խափանեցաք, եւ տուաք զանձինս ի ծառայութիւն նախ Տեառն՝ եւ ապա առաջնորդին ի հնազանդութիւն, ըստ պատուիրանին Աստուծոյ՝ որ ի Սուրբ Հոգւոյն մեզ աւանդեցաւ:
Զի որպէս անդամք մարմնոյն մի՛ մարմին են յօդեալ եւ պատշաճեալ՝ սակայն իւրաքանչիւր զիւր ներգործութիւնն առանձին ունի. աչք՝ տեսանեն, ականջք՝ լսեն, ունչք՝ հոտոտին, լեզու խօսի՝ եւ բերան ճաշակէ, ձեռք՝ գործեն, ոտք՝ գնան, եւ միտք իմանան՝ եւ նովաւ շարժին զգայութիւնքն ի գործ հոգեւորաց եւ մարմնաւորաց:
Այսպէս, ժողովուրդ Աստուծոյ սիրով յօդեալ՝ եւ միաւորեալ ի կամս Աստուծոյ, եւ առաջնորդական միտքն՝ որ զտեսչութիւն ի վերակացութեան եղբայրութեանն ունի միշտ, եւ այլք զհաւանութիւն՝ ըստ իւրաքանչիւր ներգործութեան:
Զի որ թուին յանդամսն եթէ տկարագոյնք են՝ կարեւորք են այլոցն առ սպասաւորութեանն հանգամանս: Եւ որպէս չէ հնար յառողջ անդամոցն հատանել, բայց ապականեալն յանբժշկելեացն ի բաց հատումն՝ որ առանց բժշկութեան ունի զվէրս, եւ զի ո՛չ է հնար յայլոց անդամոց յայլս յարել:

Նոյնպէս առանց բժշկութեան է՝ որ ի միաւորեալ եղբայրութենէն հատանի եւ ի վանացն որոշի, եւ զուխտն եւ զսէր եւ զդաշինսն որ առ աջի Աստուծոյ անարգէ՝ եւ լինի պարտաւոր յաւիտենից տանջանացն:
Բայց եթէ ի կամաց վերակացուին եւ ի հասարակաց եղբայրութեանն ի պէտս եկեղեցւոյն բռնադատեսցի յեպիսկոպոսութիւն կամ յառաջնորդութիւն, այլոց եւ ի քահանայութիւն՝ որ զնոյն կարգ ունիցին ի Տէր, եւ զայս՝ ո՛չ յօժար կամօք ընդունել, բայց եթէ յառաջնորդէն եւ յեղբարցն հարկաւորեալ բռնադատեսցի՝ բազում արտասուօք եւ ապաշաւանօք յաղագս փրկութեան այլոց հաւանեսցի, եթէ իցէ այնպիսի ոք՝ որ ո՛չ հայհոյեսցի անուն Տեառն Աստուծոյ մերոյ: Բայց ճշմարիտ սուրբ սիրոյն՝ ի յեղբայրութենէ եւ հաւատարմութիւն յառաջնորդէն մի հանցի, այլ՝ որպէս զմիմեանս հոգասցեն ի հոգեւոր լրումն:

Նա եւ ամենայն ուղղափառ ժողովք եպիսկոպոսաց՝ որ զուղղափառ հաւատսն հաստատեցին, եւ կանոն սահմանեցին եկեղեցւոյ՝ եւ զա՛յս սահմանեցին նզովիւք. «Եղբայր ոք՝ ասէ, մի՛ իշխեսցէ ի վանացն ելանել, կալ ուր եւ կամեսցի՝ առանց կամաց առաջնորդին եւ եղբայրութեանն. եւ որ ոք յանդգնեալ զայս առնէ՝ ընդ նզովիւք կապեսցի ի հարցն»:

Զի ամենայն ոք յոր ինչ կոչեցաւն՝ ի նոյնն կայցէ ասէ Առաքեալն Աստուծոյ828828. Ա․ Կորնթ․ Է 20։: Զի ամենեքեան ի մի՛ յոյս կոչեցան ի Քրիստոս, զի մի՛ մարմին պատուական՝ ի սուրբ մարմնոյ Նորա եւ յարենէ, պարսպեցան ի փառաւորութիւն:
Ապա եթէ ունի ինչ պատճառս մեկուսանալոյ՝ մի՛ ծածկեսցէ յառաջնորդէն եւ յեղբայրութեանն: Եւ բազմոցն վկայութիւնքն հաւատարիմ է առ աջի Աստուծոյ՝ եւ ամենայն ուխտին:

Զի արհամարհեալ ուրուք զօրէնսն Մովսէսի առանց ողորմութեան առ երկու կամ երիւք վկայիւք մեռանէր՝ իսկ ո՞րչափ սաստիկ պատժոց արժանի համարեսցուք զայնոսիկ, որ մարմնով եւ արեամբ դաշնաւորեալք ի միաբանութիւն ըստ ուխտի, եւ հրաժարման յաշխարհէս ի սկզբան կարգին՝ ի պահել զաւանդն միաբանութեամբ մինչեւ ցվախճան, եւ գիտեմք զայն՝ որ ասացն Տէր. «Իմ են վրէժխնդրութիւնք. եւ Ես հատուցից՝ ասէ Տէր829829. Բ․ Օր․ ԼԲ 35 (Հռոմ․ ԺԲ 19 – Անթ․)։, զհնոյն եւ զնորոյն պատիժս»:

Այլ այս ջան ի մտի կացցէ վերակացուին՝ գաղտնի եւ յայտնի խրատ առ ամենեսեան, զի կարասցէ ուղղե՛լ զթիւրեալսն ի ճանապարհացն արդարութենէ՝ ի ճշմարտուեան աւանդսն: Եւ յամենայնի՝ ո՛չ անհոգ լինել ի խոստովանութիւնս եւ յուղղութիւնս հոգւով եւ մարմնով. զի զամենայն որք նմա հաւատացան՝ կատարեալս կացուսցէ առ աջի բեմին Քրիստոսի830830. Կող. Ա 28։: Զի որ արասցէ եւ ուսուսցէ՝ մեծ է առ աջի Աստուծոյ:
Այլ որ տնտեսն է՝ համարեսցի զինքն Աստուծո՛յ մատակարար. ահիւ եւ երկիւղիւ տնտեսեսցէ զհաւատացեալսն՝ յԱստուծոյ զաւանդսն. եւ զգուշասցի՝ անօթոցն մի՛ ի ծուլութենէ կորուսցէ, եւ կամ յարհամարհանաց՝ արտաքս ընկեսցէ. եւ անփոյթ արասցէ աւանդիցն՝ յաճախ ի ծախս առ ո՛չ ի հաճոյս Աստուծոյ, եւ կրեսցէ դատաստան ի Տեառնէ՝ որ ի միտ առնու զամենայն զխորհուրդս եւ զգործս:
Զի ամենայն ինչ յԱստուծոյ է նուիրեալ՝ յաղագս պիտոյից եղբայրութեանն:


Մի՛ հեղգասցի ի գործ, կամ՝ ի բաշխելն անհաւասար. այլ յամենայնի՝ զԱստուած առ աջի աչաց կայցէ, եւ ահիւն Աստուծոյ՝ ստուգապէս մատակարարեսցէ հրամանաւ վերակացուին:
Արթուն եւ զգաստ լինել առ ամենայն կամս սպասաւորութեան՝ ըստ իւրաքանչիւրոցն արժանի, ըստ պիտոյիցն զդարմանսն առնել: Ծերոցն հիւանդաց, տկարաց, ճանապարհորդաց, վաստակաւորացն, եւ որ ի վնասուցն կարգի իցեն՝ ըստ արժանեացն եղիցի մատակարարելն, հոգեւորապէս՝ ըստ Աստուծոյ:

Մի՛ աչառանօք եւ կամ հեռիւ՝ զի մի՛ զրկեսցին ի վարձուցն հատուցմանց: Այլ որպէս մայր՝ գթովք առ ամենեսեան լիցի, զի առցէ զվարձն՝ յԱմենակալ Հօրէն. «Եկայք օրհնեալք Հօր Իմոյ՝ ժառանգեցէ՛ք զարքայութիւնն. զի որովհետեւ արարէք տնտեսութիւն եղբարց՝ Ի՛նձ արարէք»831831. Մատթ․ ԻԵ 40 (34 – Անթ․)։: Թողում ասել եւ որք այսպէս ո՛չ արարին՝ զպատիժ պատուհասիցն, զհուրն անշէջ:
Եւ որք շաբաթաւորքն են՝ կահուցն զգուշասցին, եւ զգործսն մտերմութեամբ կատարեսցեն:

Եւ տեսուչք հիւրոցն՝ մի՛ անտես առնել զկարօտեալսն, եւ զհիւրին դարմանսն՝ ըստ իւրաքանչիւրոցն զպէտսն լնլով զուարթամտութեամբ: Եւ մի՛ աղմկել առ խնդրելիսն՝ այլ սիրով եւ անխռով զամենեսեան յուղարկել, բանիւք՝ եւ իրօք: Եւ ինքեանք մի՛ լուծցեն պատճառանօք՝ հիւրոցն զպահս եւ զաղօթս, զի մի՛ զրկեսցին ի վարձուցն Աստուծոյ: Այլ զգաստասցին ամենայն գործաւորք ի ժամ աղօթիցն՝ զի մի՛ ի հեղգացելոյն ի դատաստանս անկանիցին832832. Ղուկ․ ԺԲ 45։: Եւ յամենայն իրս՝ ի կամաց վերակացուին եղիցի հրաման. զի ասացեալն ի նմանէ՝ ընդունելի եղիցի ամենայն յամենայնի, ի կամս Տեառն: Եւ որ ինչ նոքօք մատակարարին՝ նմա պարտ է գիտել զամենայն, որպէս արժանն է:
Այլ եւ որ տեսուչք են եզանց հողագործաց, կամ խաշանց արօտականաց, եւ հօտից կթոց, եւ գրաստուց բեռնակրաց՝ ամենեքին ուշ կալցին խնամածութեամբ, եւ հաւատարմութեամբ ցուցանել զարդիւնս շայեկանս՝ ամենայն ճշմարտութեամբ: Որպէս Աստուծոյ գործավարք եւ իմաստուն մշակք՝ արդիւնակատարք ժողովել յշտեմարանս, զի իցէ աննուազ:
Տալ ում պիտոյ իցէ ի նոցա աշխատութեանցն պտղաբերութիւն՝ ի տուն տեառն Աստուծոյ. եւ զհատուցումնն առցեն յԱրարչէն՝ ըստ իւրաքանչիւր վաստակոց, որ տեսանէ ի ծածուկ, եւ հատուցանէ յայտնապէս յաւուրն այցելութեան՝ զանսպառ բարիսն:

Որ ի սակաւով(ւ)ն հաւատարիմ եղեալ՝ ի բազում բարիսն վայելեսցեն837837. Մատթ․ Իէ 21։:

Սոյնպէս եւ որոց օդն հաւատացաւ՝ զիւրաքանչիւրոցն զպէտսն կօշկաց կատարեսցեն առանց հակառակութեան եւ ակնառութեան, եւ որ այլ ինչ պէտք են՝ օդոյն:
Ամենեցուն հեզութիւն եղիցի նպաստաւոր՝ խնդրողացն եւ կատարողաց զառ ի պէտսն, արժանաւոր սիրով եւ խոնարհ սրտիւ՝ զի ժառանգեսցէ զօրհնութիւնս:
Նոյնպէս եւ ամենայն ոք՝ որոց գործ հաւատացաւ, եւ հոգք առ ի պէտս եղբայրութեանն՝ ահիւ եւ զգաստութեամբ եւ առանց խարդախութեան ըստ ամենայնի լիցի: Միշտ զԱստուած ունել առ աջի աչաց, եւ ո՛չ իւիք ի ճշմարտութենէն վերջանալ, այլ ստուգապէս որպէս Աստուծոյ մշակ՝ անխարդախ յամենայնի:
Ամենեցուն գործավարաց եւ գործակալաց՝ սկիզբն վերստին յերկիւղ Տեառն լիցի. եւ երկիւղիւ յարմարել զգործն՝ ի շահ օգտից հոգէխառն յառաջադիմութեամբ. հաւատարիմ ի գործ մշակութեան՝ անվեհեր փութով: Ո՛չ որպէս մարդկան հաճոյ՝ այլ որպէս Աստուծոյ, որ քննէ զսիրտս եւ զերիկամունս՝ ի միտ առնուլ զիւրաքանչիւրոցն զյօժարութիւն, զբան, եւ զգործ:
Որ հաւատարիմն են յամենայնի՝ հոգեւոր շահիւքն եւ մարմնաւոր ըստ Աստուծոյ պատուիրանին, եւ շինութիւն եղբայրութեանն ի հաւանութիւն ուխտին՝ ժառանգեն զկեանսն յաւիտենից:
Իսկ որ զհակառակութեան եւ զանսրտացաւութեան եւ զպղերգութեան զմիտս ունիցին՝ մեկնեալ ի ճշմարտուենէն ի հեռ եւ ի նախանձ, ի ստահակութիւն եւ ի տրտունջ, ի բամբասանս եւ ի շոգմոգութեան բանսարկել՝ բարկութիւնն Աստուծոյ կայ եւ մնայ ի վերայ նոցա, հուրն ահեղ եւ ամենափորձ՝ որ այրէ զխոտանսն, եւ զսուրբսն լուսաւորէ անշիջելի լուսովն:
Եւ եղիցի վերակացուն հայր բարեմիտ՝ բարեխորհ եւ բարեգործ: Օրինակ լինել ամենայն բարեձեւութեան կարգաց եւ կրօնից, աղօթից եւ պահոց, խոնահրութեան եւ հեզութեան, ուղութեան եւ ճշմարտութեան, տքնութեան եւ արտասուաց, խաղաղութեան եւ հանդարտութեան, սիրոյ եւ երկայնամտութեան, իրաւանց եւ արդարութեան, աշխատութեան եւ ժուժկալութեան, պարկեշտութեան եւ զգաստութեան, անարատութեան եւ անբծութեան՝ անբամբաս, յամենայնի ի վերագոյնսն, ըստ օրինաց արդարութեան եղեալ յամենայնի:

Եւ հաւատացեալ նմա յԱստուծոյ ժողովուրդ՝ իմաստութեամբ եւ գիտութեամբ խրատել ի սրբութիւն, եւ յամենայն առաքինասէր վարս. զԱստուածային սէրն զօրացուցանել յանձինս՝ եւ արհամարհել զաշխարհիս սէր, եւ երկաքանչիւրոցն հաւաստի՛ւք երեւեալ առ ամենեսեան Աստուածային սուրբ սէրն՝ «Զի որ սիրէ(ն) Զիս՝ ասէ Տէրն839839. Յովհ․ ԺԴ 23 (23-24 – Անթ․)։, զպատուիրանս Իմ պահեսցէ. եւ որ ո՛չն սիրէ Զիս՝ զպատուիրանս Իմ ո՛չ պահէ»:
Եւ զի վերակացուն հայր հոգեւոր կոչեցաւ, եւ ծնեալքն առ ի նմանէ՝ հոգեւոր որդիք, ըստ կարգի ճգնաւորաց՝ որ առաւել ունի զհանգամանս քան զմարմնաւոր ծննդոց, որպէս զմկրտութեանն ունի զնմանութիւն՝ ըստ ամենայնի:
Եւ այսպէս, լինել որդիք լուսոյ եւ որդիք արդարութեան՝ հրաժարեալք յաշխարհականն ի զբաղմանց, որ մթացուցանեն զմիտս եւ խաւարեցուցանեն զգայութիւնս՝ եւ առնեն որդիք խաւարի եւ ժառանգք դժոխոց:
Եւ զի պարտ է հոգեւոր ծննդոց՝ հոգեւոր վարս ստանալ կատարեալ հնազանդութեամբ առ հոգեւոր հայրութիւնն. նովաւ՝ զխոստովանութիւնն Աստուծոյ ընծայել ստուգութեամբ, եւ մի՛ սուտք ի խոստովանութեանն լինել: Ըստ ամենայն սխալանաց վնասուց՝ զդեղ բժշկութեանն դիւրաւ ընկալցին: Եւ առ ամենայն հրամանսն հաւան եւ հպատակք՝ որպէս յերկնաւոր Հօրէն առեալ հրաման առ ի գործ պատուիրանին, որ զհասարակաց եղբայրութեանն զհանգամանսն՝ հոգւով եւ ճշմարտութեամբ կատարել:

«Զայն խորհել եւ առնել՝ որ եւ ի Քրիստոս Յիսուս, որ հնազանդ եղեւ Հօր՝ մահու չափ, եւ մահու խաչի»840840. Փիլ․ Բ 8։: Եւ Նա ո՛չ ամօթ համարի՝ զկոչեցեալսն եւ զհրաւիրեալսն ի կարգ Աստուածային կրօնից եղբա՛րս անուանել զնոսա Ինքեան, եւ ասել841841. Սաղմ․ ԻԱ 22 (23-24 – Անթ․)։. «Պատմեցից զանուն քո եղբարց Իմոց՝ ի մէջ եկեղեցեաց օրհնեցից զքեզ»:
Եւ այսպիսի հաւանական մտօք եւ սուրբ սիրով վերաբերիլ յամենայն վնասակարացն՝ որ ընդ երկիր քարշէ, վերնո՛ցն զհետ երթալ երկնայնոցն եւ անմահից՝ որ կուսութեա՛մբ է նոցա սեպհականութիւնն, եւ անարատ վարք, եւ հանապազորդ փառաբանութիւն՝ Ամենասուրբ Երրորդութեանն:
Զի մաքուր եւ ամբիծ եւ անարատ կուսութիւն ընտանութի՛ւն ունի առ վերին զօրս երկնաւորացն ժողովսն՝ եւ զփառաբանութիւնն նմանապէս ունի(ն) առ Աստուած:
Զի վարք ճգնաւորաց՝ երկնայնոցն նմանեցան, եւ ի նոցանէ ունին զհանգամանս կարգաց արուեստից՝ ըստ ամենայն հանդիսից:

Զի երկրաւոր բանակք ճգնաւորաց՝ ճշմարտեալք սուրբ սիրով եւ անբիծ զգաստութեամբ, յարդարեալք հրեշտակական կարգաւորութեամբ՝ զերկնաւոր բանակացն ունին զհամեստութիւն:
Արդ, պետք եւ իշխանք զօրացն անմարմնոց՝ որ սպասաւորութիւն ըստ իւրաքանչիւր կարգի ունին առ Աստուած կամաւ, եւ առ միմեանս եւ առ ազգս մարդկան՝ որպէս եւ կամք ամենեցունց Տեառնն սահմանեցին, զիւրաքանչիւրոցն զիշխանութիւն եւ զպատիւ եւ զսպասաւորութիւն՝ ըստ նախախնամութեանն:
Իսկ ստամբակեալն ի վերին իշխանացն, բանակաւն իւրով ի Բարւոյն ի վայր անկեալ՝ ընդ մեզ պատերազմողք եղեն, եւ սատանայ անուանեցան՝ եւ դեւք:
Ըստ անուանցն՝ զհակառակ բարւոյ զգործս ունին, առ ամենայն մեղսասիրութիւն՝ ինքն եւ ամենայն չար զօրք իւր:
Եւ իմանալի է բանակս ճգնաւորաց՝ որք զհրեշտակային կարգս զգեցեալ ունին ի յերկրի, ի նոյն կարգս հրեշտակաց վերամբառնան՝ ի տեղի անկելոց հրեշտակացն:

Եւ «Տացի նոցա՝ ասէ մարգարէն843843. Ես․ ԾԶ 5։, տեղի անուանի առաւել՝ քան զուստերաց եւ զդստերաց իմոց. եւ անուն յաւիտենակա՛ն տաց նոցա՝ եւ մի՛ պակասեսցին փառքն»:
Զայս աւետիս ունին բանակք սուրբ ժողովոց՝ միաբանեալք սուրբ սիրով եւ առաքինասէր վարուք, ընդ Աստուածութեանն իսկ կապեալք եւ ո՛չ ի վայր բերեալք յերկնայնոցն՝ յուսոյն, պատրանօք բանսարկուին՝ որ մախացող է ճգնաւորաց կրօնից, հանապա՛զ թշնամի արդարութեան: Եւ նա՛ է՝ որ հրապուրէ եւ օցտէ ի ճշմարիտ աւանդիցն:

Զոմանս բաժանէ սնափառութեամբ յեղբարցն՝ պատճառանօք բարեգործութեան, եւ սնոտի խաբէութեամբ ի մեղս: Եւ է՝ որ ընդ խորհուրդսն եւ ընդ զգայութիւնսն ի ներքս մուծանէ զամբարշտութեան վնասսն:
Յոյս այսպիսի ունելով կրօնաւորաց՝ բազում զգուշութեամբ կացցեն ի մշակութեան, բարեձեւութեամբ վարուց եւ սրբութեամբ երեւելեօք եւ աներեւութիւք՝ զի մի՛ զրկեսցին յայնքան առաքինութեան պատուոյն, ի հրեշտակականն դասուցն եւ ի փառացն՝ որ նոցայն աւանդեցաւ յԱրարչէն:

Լնուլ զպակասութիւն վերնոցն ներքնովքս՝ առաքինութեամբք վերաբերեալք ի գետնաքարշիցս, եւ հաղորդակից լինել բարւոյ քաղաքավարութեանն, եւ ընդ նոսա միաձայնեալ Ամենասուրբ Երրորդութեանն՝ մատուցանեն զփառս անճառելի օրհնութեամբ:

Եթէ այսպէս արդարացեալք ճշմարիտ հաւատով, եւ անարատ վարուք կրօնաւորեալք եւ սուրբ սիրով՝ եղիցի նոցա երկիր նոր, ի նորոգումն կենաց հաճոյիցն Աստուծոյ, եւ երկինք նոր847847. Ես․ ԿԶ 22։՝ պայծառազգեստութեամբ, զոր ակն ո՛չ ետես եւ ունկն ո՛չ լուաւ եւ ի սիրտ մարդոյ ո՛չ անկաւ: Զոր պատրաստեաց Աստուած՝ սրբոց կուսանաց եւ ճշմարտասէր կրօնաւորաց:
Այլ յիշատակօք վերնոցն յուսով հարք բարեսէրք եւ բարեգութք եւ բարեխորհք՝ լիցին նմանեալք Հօրն երկնաւորի, որ նախախնամական սիրովն Իւրով խնամէ զարարածս ամենայն հոգեւորապէս եւ մարմնաւորապէս՝ երեւելի եւ աներեւոյթ դարմանօք, հոգեխառն սիրով՝ եւ բարեպաշտագոյն երեւմամբ ի Քրիստոս Յիսուս:
Եւ որդիք բարեհաւանք եւ սրբասէրք եւ ճշմարտասէրք՝ լինիցին որոշեալք յամենայն դժնդակացն, որ երեւին եւ որ ո՛չն երեւին, եւ բուռն հարեալ զհրեշտակական վարուց՝ սուրբ սրտիւ եւ անարատ մարմնով իցեն, ողջախոհ խորհրդով եւ անկեղծաւոր հաւատով, իրաւախոհք՝ եւ հնազանդք առ Հայրն հոգեացն եւ Տեսուչ մարմնոցն:

Առ որ միանգամ հանգուցեալ եղիցին հոգւով պաշտմամբ հաճութեանն՝ վստահութեամբ ընտանութեանն հոգեւոր հարազատութեանն, անկարծիս միաւորութեամբ իբրեւ անդամք մարմնոյ առ ի միմեանս՝ քանզի մի՛ մարմին եմք ի Քրիստոս:
Պի՛նդ կալցուք զխոստովանութիւն անշարժ յուսոյն՝ եւ սովին հաւատովք կատարեալք լիցուք. կապեալք միով հոգւով, յարմարմամբք յօդիւք, պնդեալք սովին հաւատովք անխզելի կապակցութեամբ՝ եւ ո՛չ մի իւիք բարեձեւութեամբ խաբէութեան զամրութիւն միաբանութեան եղբայրութեանն քակել:

Վասն զի ա՛յս միայն աւանդ ի Տեառնէ՝ Առաքելովքն անվրէպ մեզ հաւատացաւ, որ ասէրն848848. Յովհ․ ԺԳ 34, 35։՝ թէ «Այսու ծանիջիք յամենեցունց թէ աշակերտք իմ էք՝ եթէ սէր ընդ միմեանս անքակ ունիջիք», որ է գլուխ մերոյ կատարման:

Եւ առանց այսր եթէ ոք առանձին մտաբերիցէ յառաքինութեան համարի զոր եւ գործիցէ, իսկ ի բարձրագունիցն առանց կամաց առաջնորդին եւ եղբայրութեանն՝ անընդունելի է Աստուծոյ, եւ ի մեղս համարեսցի:

Իսկ որ զճշմարիտ աւանդութիւնս հաստատուն պահեն՝ «Տաց նոցա ի տան Իմում տեղի՝ ի միասին բնակելով հոգեւորօք եւ մարմնաւորօք, եւ ո՛չ անջատեալ ի միմեանց՝ այլ սուրբ սիրով առ միմեանս կեալ միաբանութեամբ»:
Վասն զի սա՛ է մայր ամենայն բարեաց:
Վասն այսորիկ՝ յաճախագոյն ասեմ զբանս սիրոյն, վասն զի ա՛յս է բարի եւ ընդունելի Աստուծոյ՝ եւ նոյն ինքն հրամա՛նք Նորին:
Այլ մի՛ ուրեք խորհրդով յածիլ եւ մարմնով գայթակղիլ՝ այլ մնալ ի լաւագոյն կարգաւորութեանն ի կամս միամիտս, եւ յիշատակս վերին որդեգրութեան Հօրն երկնաւորի եւ մարդասիրի: Առնուլ աստ զգրաւականն հոգեւոր՝ եւ ուսանել զհանգամանս. եւ որոշեալ զլեալսն եւ զերեւեալսս՝ երկնայնոցն փափագելով զերկրայինս արհամարհել:

Եւ մեկնեալ ի զբաղմանց աշխարհիս՝ մերձ ի հրեշտակայինսն լինել վարս, որ զհանգամանս իրացն իբրեւ ընդ հայելեաւ եւ առակաւ տայ տեսանել լուսոյն առ ընդունելութեան աստէն: Որ ի ձեռն մարմնոյ եւ արեանն Տեառն վերաստեղծու ի զգաստութիւն՝ հանապազ արժանաւորապէս հաղորդելով աստ ճշմարիտ մաքրմանն, եւ կենդանարար Քրիստոսի ազատութեանն՝ որ շնորհեցաւ սիրողաց Աստուծոյ, եւ կոչեցելոց սրբոց ի կարգ Աստուածային: Եւ ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ՝ շնորհէ զանսպառ բարիսն ի Հայր եւ յՈրդի եւ ի Հոգին Սուրբ, որում փառք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Ճառ ԻԳ.Ծ-116116. Ճառ ԻԳ - «Իմաստութիւնը Գոյի Գլխի»՝կամ «Գոյի Իմաստութեան մասին»: Ճգնութեան Խրատներ Եւ Գործնական Ցուցումներ՝ Որոնք Առաքինութեան Յորդորներից Են Բխում

Բոլոր նրանք ովքեր հրաժարուել են աշխարհիկ կեանքից, իրենց անձը ընծայել են Աստուծուն՝ հնազանդուելով սուրբ հայրերի աւանդած ճշմարտութեան, եւ կուսութեամբ ճգնաւոր են դարձել՝ խոստացուած աւետիսներին հասնելու բարձր ձգտումով, թող զգուշանան իրենց խորհուրդներում, խօսքերում ու գործերում՝ որ դարանակալ օձը797797. Բ․ Կորն․ Ժ 4։ չխայթի իրենց, ու չխափանի առաքինասէր վարքերով իրենց ընթացքը դէպի սրբութիւն եւ արդարութիւն՝ ըստ Աստուծոյ:

Ըստ բոլոր հոգեւոր խրատների՝ պէտք է անխարդախ ապրեն, բարկութեան փոխարէն միշտ ունենան հեզութիւն, անզգամութեան փոխարէն հանդարտութիւն, թշնամանքի փոխարէն բարերարութիւն, անհնազանդութեան փոխարէն հնազանդութիւն, ստահակութեան փոխարէն Աստուածայինի հաւանութիւն, անհամբերութեան փոխարէն համբերութիւն, ոխակալութեան փոխարէն անոխակալութիւն, մեքենայութիւնների փոխարէն աննախանձութիւն, դառնութեան փոխարէն քաղցրութիւն, չարութեան փոխարէն բարութիւն, անգործութեան փոխարէն գործասիրութիւն, մեղմեխութեան799799. Մեղքեր կամ սխալներ գործելու։ փոխարէն ռոշնութիւն800800. Լուսաւորութիւն։, յարատութեան801801. Անամօթութիւն։ փոխարէն համեստութիւն, կատակների ու ծաղրերի փոխարէն արտասուք, ատելութեան փոխարէն սուրբ սէր, անյուսութեան փոխարէն յոյս, տրտմութեան փոխարէն զուարթութիւն802802. Մտքի արթնութիւն։, փորձանքների ժամանակ երկայնամտութիւն, ագահութեան փոխարէն չափաւորութիւն․ ընչասիրութեան փոխարէն արհամարհանք, պատուասիրութեան փոխարէն նուաստութիւն, թերահաւատութեան փոխարէն ճշմարիտ հաւատք:

Նաեւ պէտք է դէմ լինեն չարի այլ մեքենաներին՝ որոնք Աստուածային ճշմարտութեան դէմ են պատերազմում տեսանելիներով, լսելիներով, հոտոտելիներով, ճաշակելիներով, ձեռքերի եւ ոտքերի միջոցով, նաեւ սրտի միջոցով՝ որն շտեմարանն է խորհուրդների, եւ կարող է հակուել ու միտել լաւին կամ վատթարին:

Իրենց առաքինասէր վարքերով պարտաւոր են շատ աւելի բարձրում լինել քան բոլոր վնասակարները՝ ըստ վերեւում ասուած հանգամանքների խրատներին, որպէսզի կարողանան պատերազմ մղել ընդդէմ չարերի՝ որոնք միշտ ճակատամարտ են յարուցում ճգնաւորների դէմ:

Նրանց դէմ մարտը թէեւ մեծ է լինում՝ բայց յաղթութիւնն էլ մեծագոյն է լինում, որովհետեւ այդպիսով հակառակամարտը կործանւում է այն բանում՝ որով պանծացել է, եւ ուզեցել է յոյս-իմացական հրապուրանքներով յաղթել նորամուտերին:

Բայց դու ո¯վ անձ, որ ընծայուել ես Աստծուն՝ քեզ խորհրդակից մի՛ առնիր նրան803803. Սատանային։, այլ մարտնչի՛ր նրա դէմ բարիների մղած մարտում, եւ բուռն հարուածիր նրան այս խրատների զօրութեամբ՝ չմոռանալով սուրբ ճգնաւորների ախոյեանի զօրութիւնները, որոնք շաղում ու պատում են ոգին ու մարմինը:

Ուշքդ լինի Աստծուն՝ մտերիմ խորհրդով, եւ կրօնաւորիր արժանաւորապէս՝ ըստ Քրիստոսի Աւետարանին:

Մերկացի՛ր հին մարդուց՝ նրա աշխարհական բոլոր յանդգնութիւններով, եւ զգեստաւորուիր նոր մարդովԾ-117117. «Զգենուլ զնոր մարդն» .- Այս նախադասութիւնն ունի նաեւ երկրորդ թարգմանութիւն՝ «զօրացրո՛ւ նորոգուած մարդու գենդ» («զ-գեն-ուլ» հիմքով), որ առաւել ըմբռնելի է ու ճշգրիտ՝քան տեքստով բերուածը, որը պայմանական է: ՝ բարի գործերով զարդարուելով. եղիր մաքուր եւ անարատ ներքնապէս եւ արտաքնապէս՝ կատարեալ արդարութեամբ, եւ սրբուած բոլոր երկրաւոր ցանկութիւններից:

Նախ անձիդ մէջ սուրբ սրտով հաստատիր Աստուածսիրութեան հանգամանքները՝ եւ կեղծաւոր մի՛ եղիր հաւատքում. պատրաստ եղիր անձդ ըստ արժանւոյն ընծայելու Աստծուն՝ ով քեզ հրաւիրել է. եղիր անարատ ու մաքրուած բոլոր բծերից՝ հաճելի լինելու համար Աստծուն. եղիր հաստատուն մտքով ու բոլոր անդամներով՝ եւ ճգնաւորական կարգի գործերում մնայ անփոփոխ ու անդրդուելի:

Մղի՛ր հոգեւոր մարտը ընդդէմ հանապազորդեան թշնամուն՝ որն զգայութիւններով ու գաղտագողի խորհուրդներով է պատերազմում, եւ յաղթիր նրան՝ վերին օգնականութեամբ:

Հոգուդ իմաստութիւնները805805. Ներոյժը։ առաջնորդիր բոլոր արդարութիւններով՝ եւ կործանի՛ր բարեձեւութեան կարգերի ու կրօնի հակառակամարտերին:

Քանզի ճգնաւոր զինուորի զէնքը մարմնաւոր806806. Նիւթեղէն։ չէ այլ հոգեւոր՝ որն Աստուծոյ օգնութեամբ է վանում չարի անսրբութիւնը803803. Սատանային։:

Սրբութիւն ամբարիր քո բոլոր անդամներում. անմաքուր խորհուրդներդ սրբիր՝ ողջախոհ լինելով ամբողջութեամբ. որկորստութիւնդ սրբիր պարկեշտութեամբ, արբշռութիւնդ՝ ժուժկալութեամբ, շուայտութիւնդ՝ համեստութեամբ, ծուլութիւնդ՝ ջանադրութեամբ գործերում, թուլութիւնդ՝ պնդութեամբ, ձանձրոյթդ՝ փոյթ անելով, ամբարտաւանութիւնդ՝ խոնարհութեամբ, հպարտութիւնդ՝ նուաստութեամբ, սնափառութիւնդ՝ անփառութեամբ, ստութիւնդ՝ ստուգութեամբ, երդմնահարութիւնդ՝ ճշմարտութեամբ, խորամանկութիւնդ՝ կատարեալ սիրով:

Արդ, զգուշանալով այս բաներից՝ ամրացիր աղօթքով եւ պահքով, ջերմեռանդ արտասուքներով, սուրբ սիրով, շնորհալից807807. Շնորհներ լցնող։ յոյս-իմացականութեամբ ու բաղձալից808808. Բաղձանքները լցնող, իրականացնող։ գութով՝ Աստուծոյ կամեցողութեամբ:

Միշտ ահով եւ երկիւղով առաջդիմիր քո բարեպաշտութեան ջանքերում. աւելացրու բարի գործերդ՝ չպակասեցնելով առաքինութեան երեւելի կամ աներեւոյթ վաստակներդ: Եւ խափանի՛ր չարի հանգամանքները՝ հանդիսաւոր յառաջդիմութեամբ:

Լքի՛ր բոլո¯ր փառասիրութիւններդ, չարիքների ցակութիւնդ եւ դիւրաշարժ մեղքերդ՝ արդարութեան, առողջութեան եւ անարատութեան իրաւունքներով: Անհանգստացի՛ր ճգնաւորական մշակմանդ ընթացքում՝ որ սուրբ սէ՛րը լինի քո ամբիծ երախտիքներում, ըստ Քրիստոսի Աստուծոյ բարերար սիրոյ երախտիքներուն, որպէս հնազանդութիւն Աստծուն՝ որ Նրա հետ հաղորդութիւնդ կատարուի սիրով: Որպէսզի ճշմարտուելով՝ միաբանութիւնը պահես խաղաղութեան յօդով, եւ եղբայրութեանն հնազանդուես անփորձ814814. Չպարտադրուած։ մտածողութեամբ ու կատարեալ հաւանութեամբ. եւ հաւատայ առաջնորդին՝ որովհետեւ նրա միջոցով խոստովանութիւնդ ստուգապէս ընծայուել է Աստծուն, եւ նրա միջոցով էլ առնելու ես ապաշխարութեանդ պտուղը՝ ըստ նախկին սխալ խորհուրդներիդ, խօսքերիդ եւ գործերիդ:

Քանզի մեղքերիդ թողութիւնը առաջնորդի եւ եղբայրութեան վկայութեամբ է լինում Փրկչից՝ եւ նրանց միջոցով հաստատապէս արմատաւորւում ես նոյն վանքում, եւ չե՛ս լինում երկմիտ:

Քանզի ով երկմիտ է լինում՝ նմանւում է հողմակոծուող ու տատանուող ծովի ալիքներին: Այդպիսի մարդը թող չակնկալի բարիքներ ստանալ Աստծուց807807. Շնորհներ լցնող։. այլ նախ թող հաւատքով ճշմարտանայ՝ եւ անբիծ վարքերով կատարի առաքինութիւնները, որ մե¯ծ համբերութեամբ զօրանայ Աստուծոյ ահով ու Սուրբ Հոգու շնորհներով, ըստ Առաքեալի խրատին՝ դիմանալով նեղութիւններին, վիշտերին, չարչարանքներին, գաներին815815. Պայմանականօրէն՝ «գաւազանով ծեծերի»։, կապանքներին, խռովութիւններին ու հոգնութիւններին՝ ու կատարի հսկումները, պահքերն ու սրբութիւնները՝ որպէսզի Սուրբ Հոգուց յարդարուի սրբութեամբ, քաղցրութեամբ ու բարութեամբ808808. Բաղձանքները լցնող, իրականացնող։:

Քանզի ով սիրում է Ինձ՝ ասում է Տէրը809809. Բ․ Կոր․ Զ 5։, պահում է Իմ պատուիրանները՝ որոնք Սուրբ Հոգուց են ազդարարուել, որ Ես ու Իմ Հայրը գանք օթեւանելու նրա մէջ:

Ինչքա¯ն է մեծութիւնը, փառքն ու շնորհքը նրանց՝ ովքեր Ամենասուրբ Երրորդութեան տաճարն են լինում. որովհետեւ «Բնակուելու եմ նրանց մէջ՝ ասում է, եւ սիրելու եմ նրանց. եւ նրանց համար Աստուած եմ լինեու՝ իսկ նրանք լինելու են Իմ ժողովուրդը, ասում է Տէրն Ամենակալ»810810. Յովհ․ ԺԴ 23։:

Արդ, քանի որ այս աւետիսն ունեն ճգնաւորները՝ պէտք է Աստուծոյ ահով կատարեն սրբութիւնը. պէտք է անբիծ, անարատ ու սուրբ սիրով հնազանդեն ամենահեշտ լուծին՝ որը թեթեւ է առաքինի անձերի համար, բայց ծանր՝ աշխարհասէրների համար, որոնց եւս կոչ է արել քաղցր ձայնով՝ ասելով. «Ինձ եկէք հոգնածներ ու բեռնուածներ՝ եւ Ես ձեզ հանգիստ կը պարգեւեմ. ձեր վրայ վերցրէք Իմ լուծը՝ եւ Ինձանից սովորէք հեզութիւնը, խոնարհութիւնը, հնազանդութիւնն ու բոլոր արդարութիւնները՝ եւ կը գտնէ՛ք ձեր անձերի հանգիստը։

Քանզի Իմ լուծը քաղցր է՝ Իմ յոյս-իմացականութեանս պատճառով. եւ Իմ բեռը փոքրոգի816816. Թեթեւ է։ է՝ հատուցուելիք վարձատրութեանս աւելացման պատճառով815815. Պայմանականօրէն՝ «գաւազանով ծեծերի»։:

Ճգնաւորները պէտք է խաղաղարար ազատութեամբ ու անարատ սրբութեամբ սանձեն իրենց սովորութեանց ձգտումների բոլոր դժնդակ ապարասանութիւնները821821. Անսանձութիւնները։՝ եւ մտնեն հոգու եւ մարմնի հանդարտութեան նաւահանգիստ, ու ազատուե՛ն չար ցանկութիւնների բոլոր վշտագին հարուածներից: Նրանք պէտք է ունկնդիր լինեն առաջնորդների խրատներին՝ ու հպատակուե՛ն նրանց հրամաններին816816. Թեթեւ է։: Իսկ առաջնորդները պէտք չէ անհոգ գտնուեն ժողովրդի ուխտի հանդէպ՝ որովհետեւ դրա համար հաշուետու են լինելու Տիրոջ այցելութեան պահին:

Պէտք է բոլորի մէջ լինի ճշմարտասիրութիւնը. պէտք չէ լինեն բանսարկու, խորամանկող, վերակացուի հրամաններին հակառակուո՛ղ, գործից կամ որեւէ բանից տրտնջացող, խռովարար ու թշնամութիւն սերմանող: «Քանզի ով որ ձեզ է խռովեցնում՝ դատաստան է կրելու, ո¯վ որ էլ լինի», ասում է Առաքեալը817817. Գաղ․ Դ 10 (Ե – Անթ․)։: Այլ պէտք է գնան խաղաղութեան ու սուրբ սիրոյն՝ եւ լինեն Աստուծոյ որդիներն ու ժառանգակիցները Քրիստոսի, որ խաղաղութիւն է բերել երկնքին ու երկրին:

Պէտք է իրար հնազանդ լինեն ու իրար հաւանող՝ Տիրոջ երկիւղով, նաեւ անխզելի պահեն եղբայրութեան միաբանութիւնը՝ Տիրոջն հաճելի սուրբ սիրով, որն իրար է կապում եւ չի թողնում քայքայուել ու անջատուել իրարից՝ երբ ոմանք պատճառաբանելն թէ մարդկանցից պահանջւում է վրիժառութիւն, եւ ո՛չ թէ սիրոյ միաբանութիւն:

Եւ ով որ վերակացու է՝ պէտք է զգաստ լինի մերձաւորների հանդէպ, եւ լինի նախատեսող՝ հեռաւորների նկատմամբ: Նա պէտք է խորագիտութեամբ խրատի եղբայրներին՝ ըստ նրանց տարիքի822822. Հասունութեան։, ընդունակութեան ու սրտի բարութեան: Կրտսերներին պէտք է խրատի ահով ու Տիրոջ երկիւղով՝ որ հնազանդուեն եղբայրներին:

Եւ երբ բոլորի կողմից հաւանութեան է արժանանում եղբայրութեան առաջնորդի կամքը՝ ոչ մի գործունէութիւն պէտք չէ տեղի ունենայ նրա կամքից անկախ: Եւ ով որ նրա կամքին հակառակ մի խորհուրդ ունենայ կամ ասի ու գործի՝ պարտադրաբար պէտք է վերադառնայ ապաշխարութեան: Որովհետեւ առաջնորդին արահամարհողը՝ Աստծուն է արհամարհում: Քանզի Տէրն ասում է818818. Ղուկ․ Ժ 16։. «Ով որ ձեզ է անարգում՝ Ինձ է անարգում. եւ ով որ ձեզ է ընդունում՝ Ինձ է ընդունում. եւ ով որ ձեր խօսքն է պահում823823. Ընդունում է։՝ Իմ խօսքն է պահում»:

Այլեւ ընդհանուրի օգտի համար խոնարհութեամբ կամաւոր հնազանդութեան ենթարկուածները՝ պէտք է հաւանութիւն տան Աստուծոյ պատուիրանին, եւ հաւատան դէպի Աստուած առաջնորդողին: «Քանզի ովքեր կարգուել են՝ ասում է819819. Հռ․ ԺԳ 1։, Աստծոյ կողմից են կարգուել. եւ ովքեր ընդդիմանում են նրանց՝ դատաստան են կրելու, ովքեր որ էլ լինեն»:

Եւ նոյն վանքում մնալու հաւանութիւն տուողները՝ մտնում են Ամենասուրբ Երրորդութեան փառերի միաբանութեան մէջ, լինելու միաշունչ եւ միախորհուրդ՝ ո՛չ նիւթական շահագրգռութեամբ, ո՛չ էլ սնապարծութեամբ. այլ ինչպէս օրինադրել է Առաքեալը820՝ խոնարհութեամբ միւսին աւելի լաւ համարելով քան իր անձն է:

Այդպիսիները միշտ ունենում են սուրբ սիրոյ իւղը՝ որ պայծառ լապտերով մտնեն լոյսի825825. Մատթ․ ԻԵ 10։ առագաստից ներս, եւ Ամենակալ Հայրն էլ նրանց ուրախացնի Երկնաւոր Փեսայի826826. Թագակիրի։ աւետածներով՝ լուսապսակի անսպառ ուրախութիւններով:

Բայց ովքեր անջատուելով հեռանում են եղբայրութեան միաբանութիւնից՝ չեն ունենում Տիրոջ սիրոյ իւղը, նմանուելով յիմար կոյսերին՝ որոնց առաջ փակուել է երկնային առագաստը, որովհետեւ հանգցրել են իրենց հարսնութեան ջահերը: Այդպիսիները լսում են Փեսայի ձայնը. «Քանի որ սէր չցուցաբերեցի՛ք ձեր եղբայրներին, եւ խզուեցիք միաբանութիւնից՝ գնալու էք արտաքին խաւար»:

Իսկ ովքեր առողջ են պահում հոգեւոր սիրոյ եղբայրութեան միաբանութիւնը, եւ իրենց միամտութիւնն են պահում վերակացուի հանդէպ՝ երանելի են լինելու, եւ նրանց վրայ երեւելի են լինելու բոլոր բարի հանգամանքներն ու առաքինութեան հետեւանքները:

Եղբայրը եղբօր բարի գործի յորդորելով Աստուածութեան սիրոյն՝ նրան մղում է բարի նախանձի, որպէսզի նա փութայ իւրաքանչիւր գործը կատարելու ամենայն հաւատարմութեամբ, եւ անդանդաղ կատարի Տիրոջ փառաբանութիւնը՝ որպէսզի օր-օրի մի յաւելում լինի իր լաւութեանն ու պիտանիութեան:

Պէտք է զգաստութիւն եւ զգուշութիւն ունենան գործաւորները՝ որպէսզի իրենց վստահուած ամեն բան ստուգութեամբ աւարտեն, հաճելի լինելու համար Աստծուն, առաջնորդին ու եղբայրութեան:

Որեւէ պատճառով որեւէ եղբայր պէտք չէ խափանի իր մասնակցութիւնը ընդհանրական պաշտամունքին՝ բացառութեամբ եթէ զբաղուած լինի եկեղեցու պէտքերի համար, այն էլ վերակացուի հրամանով. սակայն գործի աւարտին՝ նա անպայման պէտք է կատարի աղօթքը:

Եւ նա որտեղ որ էլ գտնուի՝ անձնապէս ու անխափան պէտք է կատարի աղօթելու պաշտամունքը, լինի տանը, ճանապարհին, գործի մէջ, ննջելուց առաջ կամ արթնանալով: Եւ մտքից պէտք չէ՛ հանի Աստծուն յիշելը՝ այլեւ Նրա կամքը կատարի բոլոր արուեստներով, սրբութեամբ եւ արդարութեամբ. եւ մտքով միշտ պէտք է դեգերի Աստուծոյ ողորմութեան դռների մօտ՝ անդադար խնդրանքներով, եռանդասէր հոգուով ու ջերմեռանդ արտասուքներով՝ որպէսզի իր աղօթքները ընդունելի լինեն, եւ Ամենակալն Աստուած պարգեւատու լինի իրեն՝ քանզի Նա բոլորի փրկութիւնն է կամենում, եւ արժանացում է Քրիստոս Յիսուսի արքայութեան:

Եւ բոլոր եղբայրները պէտք է դիւրահաւանութիւն ցուցաբերեն վերակացուին՝ ճմարիտ սուրբ սիրով: Եւ որեւէ մէկը պէտք չէ խնդրի կատարել իր ցանկացած գործը՝ այլ ինչ որ նա՛ է յանձնարարում ընդհանուրի նիւթական կարիքների եւ հոգեւոր շահերի համար:

Որպէսզի բոլորը կարողանան ասել. «Աստծուն ընծայուելուց յետոյ՝ բոլորս էլ կարողացանք խափանել մեր մարմնի ու մտքի կամեցածը, եւ մեր անձերը նախ յանձնեցինք Տիրոջ ծառայութեան՝ եւ ապա առաջնորդի հնազանդութեան, ըստ Աստուծոյ պատուիրանին, այնպէս՝ ինչպէս Սուրբ Հոգին է աւանդել մեզ:

Քանզի ինչպէս մարմնի անդամները իրար յօդուելով ու պատշաճելով մի մարմին են կազմում՝ իւրաքանչիւրն իր ինքնուրոյն ներգործութեամբ, ինչպէս աչքերը տեսողութեամբ, ականջները լսողութեամբ, ռունգերը հոտառութեամբ, լեզուն խօսողութեամբ, բերանը ճաշակելով, ձեռքերը գործունէութեամբ, ոտքերը երթեւեկութեամբ, միտքը իմացութեամբ՝ որոնց տուեալներով էլ զգայարանները կարող են հոգեւոր ու մարմնաւոր գործեր կատարել

Նոյնպէս էլ Աստուծոյ ժողովուրդն է իրար յօդւում սիրով՝ եւ միաւորւում է Աստուծոյ կամքին ու առաջնորդական մտքին, որն էլ վերակացութիւն անելու տեսչութիւնը միշտ ստացած է լինում եղբայրութիւնից. իսկ միւսները նրա հաւանութիւնն են առնում՝ իւրաքանչիւրն ըստ իր ներգործութեան827827. Նաեւ՝ ներդրումին։:

Իսկ որեւէ անդամ եթէ թուայ տկար լինել՝ ապա կարեւորւում է նրա սպասաւորութեան հանգամանքը միւս անդամներին: Եւ քանի որ կարելի չէ հատել առողջ անդամները՝ ուստի անբուժելիօրէն ապականուածի հատումը անհրաժեշտ է դառնում, որովհետեւ անբուժելի վէրքեր ունեցողին անհնար է մեկուսացնել միւս անդամներից:

Նոյնպէս անբուժելի է՝ ով որ անջատւում է միաւորուած եղբայրութիւնից, եւ հեռանում է վանքից՝ անարգելով ուխտը, սէրն ու դաշինքը Աստուծոյ առաջ՝ եւ մասնակից է դառնում յաւիտենական տանջանքներին:

Բայց եթէ վերակացուի եւ եղբայրութեան ընդհանուր որոշումով մէկը պարտադրուի եպիսկոպոսութեան կամ առաջնորդութեան, եւ ոմանք էլ քահանայութեան՝ որոնք կարգային նոյն զօրութիւնն ունեն Տիրոջ մօտ, իսկ ենթական չյօժարի իր կամքով՝ այլ միայն առաջնորդի ու եղբայրների պարտադրութեամբ, նա պէտք է բազում արտասուքներով ու ապաշաւանքով իր հաւանութիւնը տայ՝ վասն ուրիշների փրկութեան, ի հարկէ եթէ չի հայհոյել մեր Տէր Աստուծոյ հասցէին: Եւ իր ճշմարիտ սուրբ սիրոյն համար՝ նրան պէտք չէ զրկել եղբայրութիւնից ու հանել առաջնորդի հաւատարմութիւնից, այլ պէտք է հոգալ նրան՝ ընդհանուրի հոգեւոր կատարելութեան համար:

Եպիսկոպոսների բոլոր ուղղափառ ժողովները՝ որոնք հաստատել են ուղղափառ հաւատքն ու եկեղեցու կանոնները, սահմանել են նաեւ հետեւեալը՝ նզովքներով. «Որեւէ եղբայր՝ ասում է, պէտք չէ համարձակուի վանքից դուրս ելնել ու գնալ ուզած տեղը՝ առանց առաջնորդի եւ եղբայրութեան կամքին. իսկ ով որ հանդգնում է՝ ընկնում է հայրերի նզովքի տակ»:

Քանզի իւրաքանչիւր ոք պէտք է մնայ այն գործին՝ ինչին կոչուել է, ասում է Առաքեալն Աստուծոյ827827. Նաեւ՝ ներդրումին։: Որովհետեւ բոլորը միասին հրաւիրուել են մի՛ յոյս-իմացականութեան՝ Քրիստոսի իմաստութեան, որպէսզի լինեն մի՛ պատուական մարմին՝ կազմուած Նրա սուրբ մարմնով եւ արիւնով, եւ պատսպարուած Նրա փառաւորութեամբ:

Ապա եթէ մէկը որեւէ պատճառ ունենայ մեկուսանալու՝ պէտք չէ ծածկի առաջնորդից ու եղբայրութիւնից: Որովհետեւ Աստուծոյ եւ ամբողջ ուխտի առաջ հաւաստի է համարւում շատերի վկայութիւնը:

Եթէ Մովսէսի օրէնքն արհամարհողը երկու կամ երեք վկաների առկայութեամբ սպաննւում էր առանց ողորմութեան, ապա ինչքա՞ն սաստիկ պատիժների պէտք է արժանանան նրանք՝ ովքեր մարմնով ու արեամբ դաշնաւորուել են միաբանութեան հետ ըստ ուխտի, եւ սկզբից խօստացել են մինչեւ վախճան պահել միաբանութեան աւանդը՝ ըստ աշխարհից հրաժարման կարգի, երբ նաեւ գիտեն Տիրոջ խօսքը828828. Ա․ Կորնթ․ Է 20։. «Իմն են վրէժխնդրութիւնները. եւ Ես պատիժները հատուցելու եմ՝ ասում է Տէրը, թէ՛ հներին եւ թէ՛ նորերին»:

Այլեւ վերակացուն պէտք է ջանայ մտապահել բոլորին տուած գաղտնի կամ յայտնի խրատները, որպէսզի կարողանայ ուղղել արդարութեան ճանապարհից թիւրեալներին՝ ու տանել ճշմարտութեան աւանդներին: Նաեւ ընդհանրապէս անհոգ պէտք չէ վերաբերուի խոստովանութիւններին՝ որ ենթականերին ուղղի հոգուով ու մարմնով, եւ կատարելութեան հասցնի բոլոր իրեն վստահողներին՝ ու կանգնեցնի Քրիստոսի829829. Բ․ Օր․ ԼԲ 35 (Հռոմ․ ԺԲ 19 – Անթ․)։ բեմին առաջ: Քանզի ինչ որ նա անում է եւ ուսուցանում՝ դրանցով էլ մեծանալու է Աստուծոյ առաջ:

Ով որ տնտես է՝ պէտք է իրեն Աստուծոյ մատակարարը համարի. պէտք է ահով ու երկիւղով տնտեսվարի հաւատացեալներին՝ Աստուծոյ աւանդներով. եւ պէտք է զգուշացնի նրանց՝ որ ծուլանալով չկորցնեն իրենց մարմինը, եւ կամ այն արհամարհելով՝ չարտաքսուեն դրանից. նաեւ որ անփոյթ չլինեն աւանդների նկատմամբ՝ յաճախ տարուելով Աստծուն ոչ հաճելի զբաղմունքներով. եւ պէտք է զգուշացնի, որ կրելու են Տիրոջ դատաստանը՝ եթէ իրենց մտքից հանեն Նրա խորհուրդներն ու գործերը:

Որովհետեւ ամեն ինչ Աստծուց է նուիրւում՝ եղբայրութեան բարօրութեան համար:

Նա պէտք չէ հեղգանայ իր գործում՝ եւ կամ եղածը բաշխի անհաւասար. այլ իր աչքի առաջ պէտք է ունենայ Աստուծուն՝ եւ Նրա ահով ու վերակացուի հրամանով մատակարարի ամեն ինչ ստուգապէս:

Նա արթուն եւ զգաստ պէտք է լինի որեւէ սպասաւորութիւն կատարելուց՝ դարմանումներն անելով ըստ կարիքների: Հիւանդ ծերերին, տկարներին, ճանապարհորդներին, վաստակաւորներին833833. Աշխատութեամբ հոգնածներին։, նաեւ վնասուածների834834. Վթարուածներին։ կարգում համարուողներին՝ պէտք է ըստ արժանիքների անի մատակարարումները, հոգեւորապէս835835. Անհատապէս։՝ ըստ Աստուծոյ:

Ո՛չ աչառութեամբ եւ կամ բորբոքուածութեամբ՝ որպէսզի չզրկուի՛ հատուցման վարձերից. այլ ինչպէս մայր՝ գութով լինի բոլորի հանդէպ, որպէսզի Ամենակալ Հօրից ստանայ իր վարձքը. «Եկէ՛ք Իմ Հօր օրհնածներ՝ ժառանգեցէ՛ք արքայութիւնը. որովհետեւ երբ իմ եղբայրների տնտեսութիւնն արարեցիք՝ Ի՛նձ համար կատարած եղաք»831831. Մատթ․ ԻԵ 40 (34 – Անթ․)։: Էլ չենք ասում թէ այդպէս չանողները ստանալու են պատուհասների պատիժը՝ անշէջ հուրը:

Ովքեր շաբաթաւորներԾ-118118. «Շաբաթաւոր» - Մի շաբաթուայ գործերը ղեկավարելու նշանակուած անձ: են՝ պէտք է ուշադիր լինեն կացարաններին, Ծ-119119. «Կահուցն զգուշասցին» - «կացարաններին զգոյշ լինեն»: «Կահ» արմատը համապատասխանում է անգլ. «cab»-ին, որից՝«կաբինետ»- «գրասենեակ»-ը: «Կահ»-ը մեկուսի սենակ է՝վանական համալիրում իւրաքանչիւր վանականի կացարանը: Իսկ «կահ-կարասի»-ն կաբինետային- կացարանային կարասին է, պիտոյքները՝ աթոռը, սեղանը եւայլն: եւ գործը կատարեն մտերմութեամբ:

Եւ հիւրերի տեսուչները պէտք չէ անտեսեն կարօտեալներին, այլ հիւրերի սնունդը լցնեն զուարթամտութեամբ՝ ըստ իւրաքանչիւրի կարիքին. պէտք չէ՛ աղմկեն խնդրուածների համար՝ այլ բոլորին ճանապարհեն սիրով ու անխռով, լինի խօսքերով թէ իրերով: Եւ որեւէ պատճառով պէտք չէ՛ խանգարեն հիւրերի պահքն ու աղօթքը՝ որ չզրկուե՛ն Աստուծոյ վարձքից. այլեւ աղօթքների ժամին պարտ են զգաստացնել բոլոր գործաւորներին՝ որ հեղգանալու համար դատաստանի առաջ չկանգնեն832832. Ղուկ․ ԺԲ 45։: Եւ որեւէ իրադարձութեան մէջ պէտք է կառավարուեն վերակացուի հրամաններով՝ որովհետեւ նրա ամեն մի խօսքը ընդունելի պէտք է լինի բոլորի կողմից, Տիրոջ կամքով: Եւ ինչ որ տեսուչների կողմից է մատակարարւում՝ վերակացուն պէտք է տեղեակ լինի դրան ինչպէս հարկն է:

Այլեւ ովքեր տեսուչն են հողագործ եզների, արօտական խաշների, կթուող հօտերի եւ բեռնակիր գրաստների՝ պարտ են բոլորին ուշադիր լինել խնամածութեամբ, եւ հաւատարմութեամբ ցոյց տան Բարձրեալից շնորհուածԾ-120120. «Շայեկան» - «վերեւից, երկնքից, Աստծուց եկած»: Բառի արմատ «շայ»-ը «շահ»-ը չէ: Դա հապաւուած բառ է, առաջացած «վիշայ»- ից, որը մնացել է ռուսերէնում՝«վիշշի»-«բարձրագոյն», «վիսոկի»-«բարձր» բառերում: արդիւնքները՝ լիակատար ճշմարտութեամբ: Որպէս Աստուծոյ գործավարներ եւ իմաստուն մշակներ՝ պարտ են արդիւնակատարները836836. Քաղուած արդիւնք-պտուղները, հունձքերը։ ժողովել շտեմարաններում, որ աննուազ լինեն:

Տէր Աստուծոյ տունին պատկան պտղաբերութիւնից տեսուչները պէտք է տան աշխատողներին՝ որոնք կարիքն ունեն, որ Արարչից հատուցումն ստանան՝ իւրաքանչիւրն ըստ իր վաստակին. որովհետեւ Նա ծածկաբար տեսնում ու հատուցում է, եւ յայտնապէս Իր այցելութեան օրում անսպառ բարիքներով է հատուցելու:

Որովհետեւ իրենց տրուած սակաւին հաւատարիմ եղողները՝ վայելելու են Տիրոջ բազում բարիքները837։

Սոյնպէս որոնց որ վստահուել է օդը838838. Կենդանիների մորթն ու կաշին։՝ պարտաւոր են առանց հակառակութեան եւ ակնառութեան հոգալ իւրաքանչիւրի կօշիկի պէտքը, նաեւ նրանց կաշուեղէն այլ իրերի կարիքները:

Այս ամենին նպաստում է հեզութիւնը՝ թէ՛ պէտքերը խնդրողներին եւ թէ՛ խնդրուածը կատարողներին. նպաստում է նաեւ արժանաւոր սէրն ու խոնարհ սիրտը՝ որպէսզի օրհնութիւններ ժառանգեն:

Նոյնպէս եւ իւրաքնաչիւր մարդ՝ որին վստահուել է գործել կամ հոգ տանել եղբայրութեան կարիքների համար, պարտաւոր է գործել ահով, զգաստութեամբ ու առանց խարդախութեան: Պարտաւոր է միշտ իր աչքի առաջ ունենալ Աստծուն՝ եւ երբէք չխուսափել ճշմարտութիւնից, այլ որպէս ստոյգ Աստուծոյ մշակ՝ անխարդախ լինել ամեն ինչում:

Բոլոր գործավարների ու գործակալների համար էլ պէտք է առաջնահերթ լինի Տիրոջ երկիւղը. որ երկիւղով հզօրացնեն գործը՝ եւ հոգեխառն յառաջդիմութեամբ օգուտներ շահեն, եւ անվեհեր փութով հաւատարիմ մնան մշակութեան գործին: Ո՛չ թէ մարդկանց հաճոյ լինելու համար՝ այլ Աստծուն, որ քննում է սրտերն ու երիկամները՝ մտապահելով իւրաքանչիւրի յօժարութիւնը, խօսքն ու գործը:

Ովքեր հաւատարիմ են լինում Աստուծոյ պատուիրաններին, եւ եղբայրութիւնը շէնացնում են հոգեւոր ու մարմնաւոր շահերով՝ ըստ ուխտի հաւանութեան, ժառանգելու են յաւիտենական կեանքը:

Իսկ ով որ հակառակութեան, անսրտցաւութեան եւ պղերգութեան մտքեր ունենալով՝ ճշմարտութիւնից հեռանում է խռովութեան եւ նախանձի, ստահակութեան, տրտունջքի եւ բամբասանքների, եւ շոգմոգութեամբ բանսարկութեան՝ նրա վրայ գալու եւ մնալու է բարկութիւնն Աստուծոյ, հուրը ահեղ եւ ամենափորձ՝ որ այրի խոտանը, իսկ սուրբերին լուսաւորի անշիջելի լոյսով:

Եւ վերակացուն պարտաւոր է լինել բարեմիտ հայր՝ բարեխորհ եւ բարեգործ: Պէտք է օրինակ ծառայի բոլորին իր բարեձեւութեան կարգերով, կրօնով, աղօթքներով, պահքով, խոնարհութեամբ ու հեզութեամբ, ուղիղութեամբ ու ճշմարտութեամբ, տքնութեամբ ու արտասուքներով, խաղաղութեամբ ու հանդարտութեամբ, սիրով եւ երկայնամտութեամբ, իրաւացիութեամբ ու արդարութեամբ, աշխատութեամբ ու ժուժկալութեամբ, պարկեշտութեամբ ու զգաստութեամբ, անարատութեամբ ու անբծութեամբ, լինի անբամբաս ու բոլորից վեհագոյն՝ եւ բոլորին վերաբերուի արդարութեան օրէնքներով:

Եւ Աստուծոյ օգնութեամբ շահելով ժողովրդի վստահութիւնը՝ պէտք է իմաստութեամբ ու գիտութեամբ խրատի նրանց, որ անցնեն սրբութեան ու առաքինասէր բոլոր վարքերին, եւ արհամարհեն աշխարհիկ սէրը՝ որպէսզի իրենցից իւրաքանչիւրի մէջ հաւաստիօրէն երեւելի դառնայ Աստուածային սէրը: «Քանզի ովքեր սիրում են Ինձ՝ ասում է Տէրը838838. Կենդանիների մորթն ու կաշին։, պահում են Իմ պատուիրանները. իսկ ով Ինձ չի սիրում՝ չի պահում դրանք»:

Դրա համար էլ վերակացուն կոչուել է հոգեւոր հայր, եւ նրանից ծնունդ առնողներն էլ հոգեւոր որդիներ՝ ըստ ճգնաւորական կարգի, որն առաւել հանգամանքներ ունի՝ քան մարմնական ծնունդը. դա ամբողջական նմանութիւն ունի մկրտութեամբ ծնունդին:

Եւ այսպէս կարելի է լինել լոյսի եւ արդարութեան որդի՝ հրաժարուելով աշխարհիկ զբաղմունքներից, որոնք մթաքնում են միտքը, եւ խաւարեցնում են զգայութիւնները՝ դարձնելով խաւարի որդիներ ու դժոխքի ժառանգորդներ:

Հոգեւոր ծնունդ ունենալու համար պէտք է տիրապետել հոգեւոր վարքերին՝ կատարելապէս հնազանդելով հոգեւոր հօրը, որի միջոցով էլ խոստովանութիւնը Աստծուն պէտք է ընծայել ստուգութեամբ, եւ այդ ընթացքում պէտք չէ թոյլ չտալ սուտեր՝ որպէսզի իւրաքանչիւր սխալի պատճառած վնասների բուժման դեղը դիւրութեամբ որոշուի: Եւ պէտք է հաւան լինեն ու հպատակուեն հոգեւոր հօր ամեն մի հրամանին՝ որպէս երկնաւոր Հօրից ստացուած հրամանի, կատարելու համար նրա պատուիրանը՝ որ ընդհանուր եղբայրութեան վերաբերուող հանգամանգները իրագործուեն հոգուով ու ճշմարտութեամբ:

«Պէտք է այնպէս խորհել ու անել՝ ինչպէս Յիսուս Քրիստոս, որ Հօրն է հնազանդել մահանալու աստիճան՝ ու մինչեւ խաչելութեամբ մահը»840840. Փիլ․ Բ 8։: Եւ Նա ամօթ չի համարել եղբայր անուանել Աստուածային կրօնի կարգին կոչուած ու հրաւիրուածներին՝ ասելով841841. Սաղմ․ ԻԱ 22 (23-24 – Անթ․)։. «Քո մասին Իմ եղբայրներին եմ պատմելու՝ եւ քեզ օրհնելու են եկեղեցիներում»:

Եւ այսպիսի հաւանող842842. Սերմանող։ մտքով ու սուրբ սիրով պէտք է վերաբերուել բոլոր վնասակարներին՝ որոնք երկրին են ձգտում, բայց պէտք է գնալ բարձրագոյնների հետ դէպի երկնայիններն ու անմահները՝ որոնք կուսութեամբ ու անարատ վարքերով հասել են երկնային սեպհականութեան, եւ միշտ փառաբանում են Ամենասուրբ Երրորդութիւնը:
Քանզի մաքուր, ամբիծ եւ անարատ կուսութիւնը ընտանութիւն ունի երկնաւորների վերին զօրքերի ժողովների հետ՝ եւ նրանց նման փառաբանում է Աստծուն:

Քանզի ճգնաւորներն իրենց վարքով նմանւում են երկնայիններին՝ եւ նրանցից ստանում են արուեստի կարգերի հանգամանքները, ըստ իւրաքանչիւր գործի:

Որովհետեւ ճգնաւորների երկրային բանակները սուրբ սիրով եւ անբիծ զգաստութիւններով են ճշմարտւում, եւ հրեշտակային կարգաւորութեամբ յարդարուելով՝ ունենում են երկնային բանակների համեստութիւնը:

Արդ, անմարմին զօրքերի պետերն ու իշխանները ըստ իւրաքանչիւր կարգի՝ կամովին սպասաւորում են Աստծուն, իրար ու մարդկանց ազգին՝ որովհետեւ բոլորիս Տիրոջ կողմից նրանց սահմանուել է կամք, իւրաքանչիւրին տրուել է իշխանութիւն, պատիւ ու սպասաւորութիւն՝ ըստ Աստուծոյ նախախնամութեան:

Իսկ երկնային իշխանների շարքից ստամբակեալն844844. Սատանան։ ու իր բանակը Բարու845845. “Բարի»-ն Աստուծոյ պատուանուններից մէկն է։ կողմից վար նետուելով՝ մեր դէմ պատերազմող են դարձել, ու անուանուել են սատանայ ու դեւեր:
Ըստ այդ անուններին՝ նրանք ունեն Բարուն հակառակ գործեր, ամբողջովին մեղսասիրութիւն՝ թէ՛ ինքը եւ թէ՛ իր ամբողջ չար զօրքը:

Իմանալի են ճգնաւորների բանակները՝ որոնք հրեշտակային կարգեր ունեն երկրի վրայ, եւ որոնք վերամբառնալու են նոյն հրեշտակային կարգերին՝ անկեալ հրեշտակների փոխարէն:

Եւ «Նրանց տրուելու է՝ ասում է մարգարէն842842. Սերմանող։, առաւել անուանի տեղ՝ քան իմ ուստրերին ու դուստրերին, եւ տրուելու է հաւիտենական անուն՝ ու նրանց փառքը չի պակասելու»:

Նշուած աւետիսն ունեն սուրբ ժողովականների բանակները՝ որոնք իրար են միաբանուել սուրբ սիրով ու առաքինասէր վարքերով, եւ իրենց յոյս-իմացականութեամբ կապուել են Աստուածութեան՝ ու ո՛չ թէ երկնայիններից վար բերուածներին, եւ պատրանքներին բանսարկուի՝ որ ճգնաւորների կրօնի դէմ մեքենայութիւններ է անում, ու մշտական թշնամին է արդարութեան: Եւ նա՛ է՝ որ հրապուրելով օցտում է846846. Հեռացնում է - oust: ճշմարիտ աւանդներից:
Եղբայրներից ոմանց նա իրարից բաժանում է սնափառութեամբ՝ բարեգործութեան պատճառաբանութիւններով, եւ սնոտի խաբէութեամբ՝ նրանց մղում է մեղքերի: Եւ պատահում է՝ որ նրանցից ոմանց խորհուրդների եւ զգայութիւնների մէջ է ներմուծում ամբարշտութեան վնասները:

Այսպիսի յոյս-իմացականութիւն ունենալով՝ կրօնաւորները պէտք է բազում զգուշութեամբ լծուեն իրենց վարքերի մշակութեան, բարեձեւութեամբ ու երեւելի ու անեւոյթ սրբութեամբ՝ որպէսզի չզրկուեն իրենց առաքինութեան համար տրուող այդքան պատիւներից, հրեշտակային դասից ու փառքից՝ որոնք իրենց աւանդուել են Արարչից:

Պարտաւոր են իրենց վերին849849. Մտաւոր։ պակասութիւնները լցնել ներքինով850850. Հոգեւորով։՝ առաքինութեամբ վերաբերուելով գետնաքարշերին, ու լինեն հաղորդակից Բարու քաղաքավարութեան, եւ այդ բոլորով միաձայնելով Ամենասուրբ Երրոդութեան՝ Նրան փառք մատուցեն անճառելի851851. Աննկարագրելի։ օրհնութեամբ:
Եթէ ճշմարիտ հաւատքով այսպէս արդար դառնան կրօնաւորները, եւ կրօնաւորեն անարատ վարքերով ու սուրբ սիրով՝ ապա իրենց երկիրը կը լինի նոր, Աստծուն հաճելի կեանքով նորոգուած, նաեւ երկինքը կը լինի նոր847՝ իր պայծառազգեստութեամբ, ինչպիսին ոչ աչքն է տեսել, ոչ ականջն է լսել, եւ ոչ էլ մարդու սիրտն է զգացել: Այն պատրաստել է Տէրն Աստուած՝ սուրբ կոյսերի եւ ճշմարտասէր կրօնաւորների համար:

Այլեւ երկնայինների յիշատակներն ու յոյս-իմացականութիւնն ունեցող հայրերը պարտաւոր են լինել բարեսէր, բարեգութ եւ բարեխորհ՝ նմանուելով Հօրն երկնաւոր, որն Իր նախախնամական սիրով է խնամում բոլոր արարածներին հոգեպէս ու մարմնապէս՝ երեւելի եւ աներեւոյթ դարմաններով, հոգեխառն սիրով՝ ու բարեպաշտագոյն Քրիստոս Յիսուսի երեւմամբ:

Եւ բարին հաւանող, սրբասէր ու ճշմարտասէր որդիները՝ պէտք է հեռանան բոլոր երեւելի ու աներեւոյթ դժնդակութիւններից, եւ ամուր կառչեն հրեշտակային վարքերին սուրբ սրտով, անարատ մարմնով, ողջախոհ խորհրդով, իրաւախոհ անկեղծ հավատով՝ եւ հնազանդեն հոգիների Հօրն ու մարմինների Տեսուչին:

Եւ մի անգամ որ Տիրոջ հաճութեան հանգուցուած լինեն հոգուով պաշտելով Նրան՝ կը վստահեն Նրա ընտանութեան, հոգեւոր հարազատութեան՝ ու առանց երկմտութեան կը միաւորումեն իրար իբրեւ մի մարմնի անդամներ, քանզի մի՛ մարմին կը լինեն Քրիստոսով:

Ձեր անխախտ յոյս-իմացականութեան մէջ պի՛նդ պահէք ձեր խոստովանութիւնը՝ եւ նոյն հաւատքով կատարեալ կը դառնաք: Կապուած լինելով միաւորող հոգուով, զրահաւորուած յօդերով852852. Լուսապսակային կապերով, աուրայով։, եւ պնդացած նոյն հաւատքի անխզելի կապակցութեամբ՝ խաբէութեան ո՛չ մի բարեձեւութեամբ չի՛ կարող քանդուել ամրութիւնը եղբայրութեան միաբանութեան:
Վասն զի Տիրոջ միայն ա՛յս աւանդն է անվրէպ փոխանցուել մեզ Առաքեալների միջոցով՝ ուր ասւում է848848. Յովհ․ ԺԳ 34, 35։. «Երբ իրար հանդէպ ձեր սէրը անքակտելի կը լինի՝ նրանով ճանաչելի կը լինէք բոլորի կողմից, թէ Իմ աշակերտներն էք», ինչը կատարելութեան հասնելու գլխաւոր պայմանն է:

Եւ ով որ առանց առաջնորդի ու եղբայրութեան կամքի ինքնագլուխ մտածի առաքինութիւն համարել իր արած որեւէ գործը՝ եթէ նոյնիսկ ինքը լինի բարձրագոյններից մէկը, անընդունելի կը լինի իր գործը Աստուծոյ մօտ՝ եւ նա մեղաւոր կը համարուի:

Իսկ ովքեր ճշմարիտ աւանդութիւնները հաստատուն են պահում՝ «Նրանց տեղ եմ տալու Իմ տան մէջ, որ այնտեղ հաստատուեն հոգուով ու մարմնով միասնաբար՝ եւ ո՛չ թէ իրարից անջատ, եւ սուրբ սիրով ապրեն միաբանութեամբ»:

Վասն զի սա՛ է մայրը բոլոր բարիքների:

Դրա համար յաճախ եմ կրկնում սիրոյ մասին՝ որովհետեւ դա է բարին եւ ընդունելին Աստծուց, եւ նոյնիսկ Նրա հրամանն է:

Այլեւ պէտք չէ որեւէ տեղ յածիլ խորհուրդով ու գայթակղուել մարմնով՝ այլ պէտք է միամիտ կամքով Տիրոջ լաւագոյն կարգաւորութեան մէջ մնալ, եւ յիշել վերին մարդասէր երկնաւոր Հօր որդեգրութիւնը: Պէտք է վերցնել հոգեւոր գրաւականը853853. Աստուածաշունչը։՝ եւ ուսանել Նրա հանգամանքները. եւ հեռանալով եղածներից ու երեւացողներից՝ պէտք է երկնայինները փափաքելով արհամարհել երկրայինները:

Եւ հեռանալով աշխարհիկ զբաղմունքներից՝ պէտք է մերձենալ հրեշտակայինների վարքերին, որպէսզի Տէրն Իր լոյսի եւ առակների միջոցով մեզ ցոյց տայ իրողութիւնների հանգամանքներն այստեղ՝ կարծես հայելուց անդրադարձող: Որպէսզի Տիրոջ մարմնի եւ արեան միջոցով վերականգնուի մեր զգաստութիւնը՝ եւ միշտ արժանաւորապէս մեզ հաղորդի մեր ճշմարիտ մաքրման մասին, կենդանարար Քրիստոսի ազատութեանն արժանանալու մասին՝ ինչը շնորհւում է Աստծուն սիրողներին՝ եւ Աստուածային կարգերին կոչուած սուրբերին: Որպէսզի Իր յաջորդ գալստեան՝ մեզ շնորհի անսպառ բարիքները Հօր, Որդու եւ Սուրբ Հոգու՝ որինն է փառքը յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: