Ճառ Է.^Ծ-2525. Ճառ «Է» - Էութեան մասին:
Արարածների Յօրինուածքի Մասին

Երբ որ արարածների տարիքային չափերի աճով բազմանայ իմաստութիւնը, եւ նրանք տղայութիւնից դուրս գալով հասունանան ու կատարեալ այրեր դառնան՝ լոկ այն ժամանակ կարող կը լինեն լսելու եւ ըմբռնելու ճշմարտութեան գործերն ու խօսքերը:

Սրանք անհրաժեշտաբար քարոզուել են մարգարէների կողմից՝ որպէսզի մարդիկ հաւատքով ընկալեն հաստատուն իմաստութիւնների խրատները, եւ ճշմարիտ հոգեւոր օրէնքների միջոցով գիտութիւն արարելով՝ ճշմարիտ հաճոյքներին^Ծ-2626. Աստուծոյ հաճոյքները՝Նրա ստեղծածներն ու արարածներն են, եւ Նա ամէն ինչ անում է որ դրանք անկորուստ պահի, նաեւ մարդկանց ծանօթացնելով Իր գիտութեան՝ ուզում է որ նրանք վայելեն արարուածները, հոգ տանեն նրանց, նաեւ ստեղծեն ու արարեն՝ վայելելու համար այդ գերագոյն հաճոյքները: ծանօթանան:

Եւ պահպանելով պատուիրանները՝ հեռու եւ անվնաս մնան դժնդակ վարքերից. ու գտնուելով բարի վարքերի մէջ՝ օգտակար լինեն հեռաւորներին եւ մերձաւորներին, փրկելով նաեւ նրանց:

Եւ այս ամենը²⁶⁰260. Նկատի ունի «ճշմարտութեան գործերն ու խօսքերը»: Արարչի անհասանելի իմաստութիւնից են մատակարարւում բոլոր արարածներին. Նրա՝ որ Իր լուսաւոր ճառագայթներով լուսաւորում է իմանալիները, որպէսզի հոգեւոր խրատներով նորոգի արարածների զգայարանները՝ իսկ նրանք էլ անկորուստ պահեն Աստուծոյ կամքին հաճելիները, եւ արդարակշիռ իրաւունքներով յառաջանան բարի գործեր անելու, ու հանդիսանան բարի՝ վկայելով աւանդուած արդարութիւնն ու ճշմարտութիւնը:

Եւ այս բոլորը ծառայում են երկինքների արքայութեան ժառանգորդների հոգեւոր մասի շինութեան՝ ինչպէս եւ աշխարհի երեւելի ու աներեւոյթ կարգերի շինութեան, որպէսզի ժառանգորդները տեղեակ լինեն լաւութեան²⁶¹261. Սիրոյ: բոլոր կարգերին՝ նաեւ հասու դառնան արարուածների բնութեան:

Քանզի Աստուած այս աշխարհը կարգել է որպէս դպրոց՝ որ արարածները ուսումնասիրեն Արարչի խնամքները, դրանց յառնելն ու կազմուելը, եւ միշտ Նրա նախախնամութեամբ՝ սնուեն երեւելի եւ աներեւոյթ դարմաններով:

Քանզի ոչնչից՝ սկզբում արարել է իւրաքանչիւր տեսակից մի հատ, ու վերածել է հազարի ու բիւրի՝ որպէսզի լաւութեան գործերով հանդէս գալով առաքինանան: Եւ երբ գլուխ հանեն առաքինութեան բոլոր վարքերից²⁶³263. Գործերից: ՝ աշխարհի վախճանին նրանց նուիրի անմահութեան պարգեւներ, երկնքի անփոփոխելի եւ անհամեմատելի Աստուածեղէն մշտնջենաւորութեան արքայութիւնում՝ Քրիստոսի մօտ:

Դրա համար Նա խնդրում է՝ որ սկզբում մեր միտքը ուղղենք օրինադիր Բանին²⁶⁴264. Հին Կտակարանին: , եւ ապա միայն անցնենք մշակութեան գործին, անելու օգտակարը՝ եւ հեռու մնալու վնասակարից ու վնասուելուց:

Նա յօրինել է նաեւ արարածներին քննելու միջոց՝ ինչպէս դպրութեան տառերը, եւ դրանց տուել է անուններ՝ որպէսզի անունները տառերին տան իրարից զանազանուող բովանդակութիւն, եւ տառը բացայայտի իր անուան միտքը²⁶⁵265. Բովանդակութիւնը: : ^Ծ-2727. Տառի անունն ու պատկերային կառուցուածքը իրար ամբողջացնող իմաստաւորում ունեն: Պարբերութիւնը կարելի է հասկանալ նաեւ այսպէս.- «Նաեւ յօրինել է խորիմացութեան հնչիւնները՝որպէս արարածները քննելու միջոց. եւ անուանադրել է հնչիւնները՝ որպէսզի անունները ցոյց տան իւրաքանչիւր հնչիւնի բովանդակութիւնը, եւ զանազանուեն իրարից, եւ հնչիւնը բացայայտի իր անուան միտքը: Նկատի ունենալ որ «Գիր» նշանակել է «հնչիւն»՝ եւ ոչ թէ «տառ:

Նաեւ զոյգերով է յօրինել տառերը՝ որպէսզի մէկը միւսին տեղեկատու լինի: Եւ յօրինել է երկու բնոյթներով՝ որ զոյգերը զանազանուեն ու պիտանի դառնան իրար: Եւ բնոյթները անհրաժեշտ են եղել անուններին՝ որպէսզի կարողանան գործել ու յարատեւել:

Քանզի «էր՝ ասում է²⁶⁰260. Նկատի ունի «ճշմարտութեան գործերն ու խօսքերը»: , աներեւոյթ եւ անպատրաստ երկիրը ամբողջութեամբ»: Եւ սկիզբը արարուած խօսքով յօրինելու համար արարածներին՝ լոյսը տիւ է կոչել, ասում է՝ ինչը յայտնում է արարածների կազմուածքը:

Քանզի ով ինչ էլ որ յօրինելու լինի՝ լո՛յսն է որ ցոյց է տալու յօրինուածը: Որովհետեւ աներեւոյթն ու անկազմը ծածկոյթ է ունենում՝ ինչպէս երկիրը ծածկող խաւարը:

Եւ երբ Նա լոյսը տիւ²⁶⁶266. Նաեւ՝ Երբ լոյս-արարածին հրաւիրել է երեւութանալու: է կոչել՝ սկիզբ է դրել պատմութեան ընթացքին, որովհետեւ լոյսերը թիւով են ծնւում:

Եւ երբ խաւարը վերացել է՝ լոյս+իւը անուանել է տիւ²⁶⁷267. Ցերեկ՝ մինչեւ երեկոյ: , եւ գալիք խաւարը՝ գիշեր:

Ասւում է նաեւ քաղցր եւ դառն՝ որոնք քիմքով ճանաչուող համեր են, եւ անուններով են զանազանւում: Այս բաները հաստատուել են Արարողի տեսչութեամբ:

Եւ լոյսը մարդկանց յորդորում է ամէն տեսակ պիտանի օգուտների, որովհետեւ աշխարհի կիրառական թէ արուեստի բոլոր գիւտերը՝ մարդու աշխատութեան²⁶⁸268. Յոգնութեան: գինն են:

Լինի դարբնութիւն թէ մշակութիւն, ճանապարհորդութիւն թէ տարբեր այլ շահաբեր արուեստ՝ Աստուած մարդուն տուել է պատուելու համար նրա անձնիշխան կամքը, որպէս խնամակալութիւն՝ Իր որդիների հանդէպ:

Եւ գիշերը տուել է հանգիստ քնելու՝ որպէս դարման աշխատութեան, որ մարդու տկարութիւնը զօրացնի, եւ նա հանգստութեամբ նորոգուելուց յետոյ՝ լոյսի հետ վերադառնայ աշխատանքի, եւ օգուտ ու շահ ստանայ:

Ինչպէս քաղցրն ու անուշը՝ այդպէս էլ դառնը եւ կծուն տնօրինւում են բժշկութեան պէտքերի համար, նաեւ այլ պէտքերի համար: Ինչպէս գիտենք համեմունքների մասին՝ որ զանազան խորտիկներ են անուշացնում, քանզի մէկը միւսով է յարգւում, եւ՝ փոխադարձաբար, դրա համար էլ այլ անուններ ունեն:

Ինչպէս որ հանգիստն ու աշխատութիւնն էլ կարօտ են միմիանց՝ որովհետեւ աշխատութեամբ շահածով կարող են հանգստութիւն վայելել:

Այսպէ՛ս պէտք է իմանալ արարուածների բոլոր բաղկացուցիչ խառնուածքները: Ինչպէս ցուրտն ու տօթը, երբ մէկը զովացնում է՝ իսկ միւսը ջերմացնում: Իւրաքանչիւրն իր գեղեցիկ խառնուածքով է պիտանի դառնում՝ ըստ բարիքներն Արարողի, եւ ո՛չ թէ պատիժ՝ ինչպէս սահմանը խախտելիս:

Քանզի «Սահման դրեց՝ ասում է²⁶⁶266. Նաեւ՝ Երբ լոյս-արարածին հրաւիրել է երեւութանալու: , որ չանցնեն այն»:

Քանի որ մարդը հնարագէտ է Արարչի՛ խնամակալութեամբ՝ եւ իր անձնիշխան կամքով ունակ է ինքն իրեն փրկելու, եւ վայելելու Տիրոջ բարիքներից:

Ինչպէս որդիները իրենց հօր խնամքն են վայելում՝ եւ ո՛չ թէ որպէս ծառայ հարկերի տակ են կքում, եւ ո՛չ էլ ուրիշ արարածների պէս են լինում:

Նաեւ օդի տեսակներ կան՝ որոնք ցամաքեցնում են երկիրն ու բոյսերը, եւ կան՝ որ խոնաւեցնում են: Կան՝որ մատակարարւում են օգտակար դառնալու, եւ ոմանք էլ վնաս պատճառելու համար՝ իրար խառնուած լինելով ըստ Աստուծոյ նախախնամութեան: Սրանք էլ տարբերուող անուններ ունեն:

Սոյնպէս են առողջութիւնն ու ցաւերը: Քանզի առողջութիւնը յորդորում է առաքինութիւնը մշակող գործի՝ եւ շահաւետ արուեստի: Իսկ ցաւերը կարօտ են բուժման՝ Աստուծոյ եւ մարդու կողմից: Այլեւ համբերութեամբ անձի սխալները թողութիւն են գտնում, եւ նա նոյնիսկ վարձատրւում է՝ ինչպէս Յոբը: Սրանք էլ տարբերուղ անուններ ունեն:

Սոյնպէս են տրտմութիւնն ու խնդութիւնը: Սրանք երբ պատահում են աշխարհիկ գործերի պատճառով՝ մահ ու ապականութիւն են գործում մեր մէջ: Իսկ թէ լինեն ըստ Աստուծոյ պատգամներին՝ Նա մեզ մխիթարութիւն է ընձեռում, եւ յոյս-իմացականութեամբ խնդութիւն²⁷⁰270. Մտաւոր-հոգեւոր ուրախութիւն: ՝ ըստ խոստացուած բարիքների: Սրանք նոյնպէս տարբեր անուններ ունեն:

Սոյնպէս լիութիւնն ու կարօտութիւնն են յարգւում իրարմով: Որովհետեւ լիացածը իր կարօտութեամբ²⁷¹271. Հոգածութեամբ: վայելք է գտնում, իսկ կարօտեալը ժուժկալութիւն է ցուցաբերում եւ ժրութիւն՝ ամենարուեստ մշակութեամբ: Այս երկուսը միաբանուելով՝ օգուտներ են ձեռք բերում, նաեւ անուններ՝ ըստ երեւոյթների:

Սոյնպէս են երկիւղն ու անհոգութիւնը: Որովհետեւ երկիւղածը անհոգութեան ցանկութիւն է ունենում, իսկ անհոգը երկիւղի՝ որ զգուշացուի Տիրոջ պատիժներից, ու ապիրատութիւն թոյլ չտայ: Սրանք իրար խառնուելով ըստ պատուիրանին՝ մեր մէջ են ամբարում օգտակարը, ըստ անուան կոչման²⁷²272. Ըստ կատարելութեան չափին: :

Սոյնպէս փառաւորութիւնն ու անարգութիւնը միմիանց տեղ տալով՝ պէտք է մնան սահմանի մէջ: Իսկ եթէ չափից դուրս գան՝ վնաս կը պատճառեն թէ՛ հոգեւորին եւ թէ՛ մարմնաւորին, ինչպէս քաջայայտ է բոլորին: Այս իրողութիւններն էլ ճանաչելի են իրենց անուններից:

Սոյնպէս եւ բարիքներն ու պատիժները տարբեր են՝ եւ միասնաբար պիտանի են դառնում մեզ: Մէկը մեզ յորդորում է բարի գործեր անել՝ իսկ միւսը արգելակում է մեղք գործել համարձակուողներին, ու խոշտանգումներով լուծում է նրանց վարքերը՝ որ վերադառնան դէպի լաւերը:

Եւ բարեգործները թող չմոռանա՛ն Բարերարին, Նրա երանելի ժառանգութիւնն ու խոստացած աւետիսը՝ որպէսզի աւելացնեն բարիքները, եւ առնեն համապատասխան անուններ:

Եւ ազատութիւնները արդարներին փրկում են մեղքերից²⁷³273. Սխալներից: ՝ եւ նրանք ամեն ինչում փառաւորւում են, քանզի նրանց մէջ ընկճուած են լինում մեղքերը:

Քանզի արդարութիւն ցանկանալով՝ նրանք յիշում են մեղաւորներին հասանելիք սպառնալիքները, եւ խոստովանութեամբ շտապում են ապաշխարելու՝ եւ փրկւում են բարկութիւնից, որը գալու է անօրէնների, անհնազանդների, անսուրբների եւ պիղծերի վրայ, եւ արդար լինելով՝ ապրում են:

Իսկ այն արդարները որոնք որդէգրութեան առհաւատչեայ ազատութիւնն ունեն վերին ճշմարտութիւնից՝ առաւելում են արդարութեամբ, որ լինեն կատարեալ ինչպէս Հայրը երկնաւոր՝ ու համապատասխան անուն առնեն:

Եւ տնանկը կարօտ է լինում մեծութեան՝ որ վերջինս նրան լիութիւն պարգեւի: Իսկ մեծատունը կարօտ է լինում կամաւոր տնանկութեան՝ որ ամբծութեամբ եւ անարատութեամբ հասնի անանց մեծութեան, այլեւ իր արդարակորով մեծութեամբ՝ չզրկուի՛ մշտնջենաւոր մեծութիւնից, եւ մէկն ու միւսը համեմատական անուն առնեն՝ մեծութեան ու տնանկութեան:

Եւ տկարն ու զօրեղը իրար ձեռք մեկնելով՝ գովասանքի են արժանանում: Որովհետեւ տկարութիւնը ուսուցանում է քաղցրաբարութիւն եւ խոնարհութիւն՝ նաեւ յոյս-իմացականութեամբ ընկալել Արդար Դատաւոր Քրիստոսի իրաւունքները: Իսկ ճշմարիտ զօրեղները տկարների համար դառնում են ամուր բերդ՝ եւ օգնական ու բարերար: Սրանք ստանում են անեղծութիւն եւ անանց փառք: Սրանցից իւրաքանչիւրը առնում է համապատասխան անուն, նաեւ հատուցում՝ Արարչից:

Եւ յիմարութիւնն ու իմաստութիւնը պիտանի են լինում երկրային գործերին: Յիմարը հաւանում եւ հնազանդում է իմաստունին՝ որ նրանից սովորի ինչ որ լաւն է: Որովհետեւ իմաստունը առաջնորդող միտք է ունենում՝ որ յիմարին խրատի եւ ուղղի դէպի արդարութիւն, որպէսզի նա էլ հաւանութեամբ մտնի արքայութիւն: Որովհետեւ Աստուծո՛յ ստեղծած յիմարը իմաստնագոյն է՝ քան աշխարհի իմաստունները:

Իսկ Աստծուց իմաստութիւն ստացողը նախ սուրբ է լինում, ապա եւ խաղաղարար՝ լի բարութեամբ եւ արդար պտուղներով: Բայց նա բարի է լինում ո՛չ թէ միամտութեամբ՝ ինչպէս աղաւնին, ոչ էլ օձի պատժելի խորամա՛նկ բարութեամբ, այլ ինչպէս անունն է ծանուցում՝ իմաստո՛ւն անմեղութեամբ:

Յաջողակն ու տխմարը գործում են իրար օգտին: Մէկը շահում է գլխով գործելով՝ երբ միւսն իր ցանկութեան կարիքներն է հագեցնում:

Երկու կողմերին էլ հարկաւոր է հաւատարմութիւն՝ ըստ գործունէութեան պահանջներին, նաեւ վարձք՝ որը տրւում է Նախախնամողի կամքով, ըստ այնմ էլ անուններ են ստանում:

Երկրային կեանքում կենդանի են լինում արդարութեամբ ապրողները՝ իսկ մահուամբ մեռեալ են լինում տարակուսնաքներով ու մեղքերով ապրողները, որովհետեւ նրանց մէջ մթերուած են լինում տանջանքներ:

Եւ կենդանի են լինում Աստուծոյ սիրով, սրբութեամբ եւ ճշմարտութեան հաւատքով՝ ու իրենց յոյս-իմացականութեամբ առհաւատչեայ կեանքը հաստատելով: Նրանց մահը մահ չի լինում, այլ կեանք՝ որ Սուրբ Գրքից է իմանալի, եւ քուն՝ որից յարուցելու է Քրիստոս, հրեշտակապետերի փողերից հնչող Իր Բանով:

Ովքեր բարին գործած կը լինեն՝ նրանց փառք ու պատիւ, եւ անմահ կեանք՝ որն յաւիտենական է:

Իսկ ովքեր չարիք գործած կը լինեն՝ նրանց տանջանք ու անմահ մահ, որն յաւիտենական է:

Այս բոլորին տեղեակ լինելով՝ փախուստ տուէք չարից, որպէսզի անձնիշխան կամքով օգտակարը խնդրէք, եւ հեռանաք վնասակարներից՝ տեղ տալով առաքինութիւններին, եւ ձեր յոյս-իմացականութեամբ կապուեք Տիրոջ իմաստութիւններին: Այդպիսիներն առնում են Քրիստոսի եղբայրութեան անունը, եւ վայելում են Նրա բարիքները՝ որ երկու կողմերին²⁷⁴274. Երկրայիններին եւ երկնայիններին: էլ օգուտ լինի:

Որպէսզի արդարակորովները²⁷⁵275. Արդար սրտով եղողները: Տիրոջ երանութիւններով պսակադրուեն՝ ըստ իրենց առաքինութեան: Որ իրենց համբերութեան համար այստեղ պարծանքներով գովուեն Տիրոջ կողմից, եւ ազատութեան մէջ լինելով՝ արդարութեա՛ն իրաւունքներով անկորուստ համարձակութիւն ունենան ու վայելեն Տիրոջ բարիքներից, ըստ իրենց արժանաւորութեան՝ նաեւ երանութիւններով պսակադրուեն:

Աստուած երեւելի արարածներին արարել է զգայական՝ որպէս մարդկային կեանքը դարմանողներ: Ինչպէս երկինքը ամպերով, ցօղերով եւ լուսաւորներով՝ որ խնամի եւ հասունացնի բոյսերի եւ տնկիների պտուղները: Հողմերն էլ պիտանի են դառնում նրանց՝ ըստ ժամանակի զովութեան ու ջերմութեան, որպէսզի սնի եւ անվնաս պահի նրանց:

Իսկ ջուրն արարել է՝ որ ոռոգի հողը, եւ արբեցնի մարդկանց, անասուններին, գազաններին, թռչուններին, զեռուններին ու սողուններին՝ նաեւ բոլոր կենդանութեան շունչ ունեցողներին:

Իսկ եթէ մարդիկ իրենց կամակար մտքով²⁷⁶276. Վստահում են միայն իրենց կամքի ու մտքի կարողութեան: անցնեն ստահակութեան՝ ապա Նա միեւնոյն դարմաններով կը տանջի անդարձներին, կը խրատի չբերութեամբ ու բարկութեամբ:

Որովհետեւ նոյն արարածները՝ որոնք ըստ իրաւունքի Տիրոջ դարմանների բարիքներն են վայելելում, երբ յղփանում ու անցնում են Օրէնսդրի դրած սահմաններից՝ ապա զայրացնում են նոյն Դայեակին, որը նրանց խրատում է սովով եւ ամեն բարիքի նուազումով՝ որպէսզի ողջախոհութեան վերադարձնի:

Այլեւ ցրտով ու ջերմութեամբ ապականում է տունկերն ու բոյսերը, անձրեւը վերածում է կարկուտի եւ ձիւնի, ցօղը՝ վնասակար եղեամի, առողջութիւնը՝ զանազան ցաւերի, խնդութիւնը՝ տրտմութեան, փառքը՝ անփառութեան, բոլոր յաջողութիւնների բարիքները՝ թշուառութեան, բարիքներից ստացուող օգտակարը՝ դժնդակի եւ վշտագին²⁷⁷277. Կորստաբեր: նեղութիւնների:

Եւ խաղաղութիւնն ու շէնութիւնը՝ որոնք պարսպուել են ուրախ մտադրութեամբ, վերածում է խռովութեան ու տարակուսանքի, անելանելի չարիքների, խռովութեանն ընտանիքների եւ օտարների, ծառաների եւ տէրերի, եւ պէսպէս չար համբաւների՝ որպէսզի մարդիկ զղջալով ետ դառնան:

Բայց եթէ նոյն յամառութեամբ նրանք մնան չար վարքերի մէջ, եւ չդառնան խոստովանութեամբ ապաշխարելու՝ Արդար Դատաւորը նրանց կը խրատի մեծամեծ պատիժներով, որովհետեւ իրենց անսուրբ վարքով կը պղծեն սրբութիւնները, կ՛արհամարհեն օրէնքներն ու տնանկների իրաւունքները, կարօտեալների ողորմութիւնը, եւ անիրաւութեամբ կը սեփականեն ճշմարտութիւնը, կ՛անտեսեն նեղն ընկածների արտասուքը, չեն լսեր զրկեալների ձայնը, նաեւ այլ չարիքներ կ՛անեն:

Եւ այս ամենի համար՝ Արդար Դատաւորը բոլորին կը մատնի սովի, սուրի, գերութեան եւ կորստի: Քանզի Տէրն ասում է՝ որ օրէնքների եւ մարգարէների միջոցով ապաշխարութեան պէտք է դառնան, բայց չեն լսում, եւ նեղութեան ժամանակ երբ կը դիմեն Տիրոջ՝ Նա էլ իրենց չի լսեր, ինչպէս ասուած է Սուրբ Գրքում:

Քանզի անձնիշխան կամք ունենք: Ովքեր չեն ընթանայ արդարութեան իրաւունքներով, եւ չեն գնայ դարմանելու աղքատներին ու տնանկներին՝ կը պատժուեն:

Բայց բարերարն Աստուած մարդկանց սիրում է ըստ Իր մեծ ու բազմատեսակ սիրոյն, նրանց խրատելով խրատում է²⁸⁰280. Անընդհատ խրատում է: ՝ եւ չի՛ մատնում մահուան, ոչ սատակ է անում՝ ոչ էլ վերացնում է ստահակների ու անզգամների յիշատակը:

Բայց երբ չեն գոհանում Աստուծոյ պարգեւներից, ու չեն հնազանդում Նրա օրէնքներին՝ նրանց փառքն ու յղփութիւնը փոխում է իրենց արժանի թշուառութեան, ողբերի եւ արտասուքների՝ որպէսզի խրատուեն ու ճշմարտութեան վերադառնալով սրբուեն, եւ մտնեն Բարերարի խնամակալութեան տակ՝ որ Նրա աչքի առաջ միշտ բարին գործեն, ու հեռու մնան դժնդակ ու անառակ վարքերից, եւ երախտաւորների կարգից չփոխադրուեն ապախտաւորների²⁸¹281. Անձնապաստանների: շարքը՝ խաղաղ ու անդորր ժամանակը վերածելու դառնութեան, եւ չարաչար ախտերով լի հարուածների ժամանակի:

Իսկ եթէ իրենց դժնդակ վարքերը փոխեն լաւի՝ ապա ժամանակն էլ կը փոխուի խաղաղութեան: Որովհետեւ գործակից կը լինեն Տէրութեան խնամքներին՝ նաեւ Նրա համառօտ դատաւորութեան:

«Փառք ու պատիւ եւ խաղաղութիւն բարին գործողներին՝ ասում է²⁷⁷277. Կորստաբեր: երանելի Առաքեալը, եւ բարկութիւն, սրտմտութիւն ու նեղութիւն բոլոր նրանց՝ որոնք չարիք են գործում»:

Արդարեւ բարեգործները բարեկեցիկ են լինում՝ Տիրոջ բարերարութեամբ. եւ լինում են ժառանգողները Նրա դարմաններին, խնամքներին ու աւետիսներին՝ որոնք Քրիստոսի իմաստութեան մէջ են: Քանզի երկրի վրայ՝ Նրա խնամքներն են վայելում. եւ իրենց յոյս-իմացականութեամբ՝ ըստ Նրա անսուտ խոստումներին, ժառանգելու են անսպառ բարիքներ, ըստ արդարութեան:

Իսկ անհնազանդներն ու անառակները գործակից են լինում Տիրոջ սպառնալիքներին՝ որովհետեւ Նրա խնամքների քաղցր ժամանակը փոխում են դառն հատուցման, տոյժերի, տուգանքների ու զանազան հարուածների ժամանակի:

Տես թէ ինչքան իշխանութիւն ունի մարդը: Նա նոյնիսկ Աստծո՛ւն կարող է իր կամքին համաձայնեցնել՝ բարին գործելով:

Քանզի «Չեմ կամենում մեղաւորի մահը՝ ասում է Տէրը մարգարէի բերանով²⁸¹281. Անձնապաստանների: , որպէսզի երես դաձնի չար ճանապարհից՝ ու ապրի»:

Քանզի Նա Արդար Դատաւոր է, եւ ըստ արժանիքների է դատում այն՝ ինչ մարդը գործել է իր օրերում, բարիք լինի՝ թէ չարիք:

Եւ մենք իշխանութիւն ունենք մեր բարի գործով ժամանակը փոխելու բարու եւ կամ չարի՝ եթէ մեղսասէր լինենք: Քանզի մեզանից է կախեալ խոշտանգումը գգուանքի վերածելն ու նոյն սէրը՝ բարկութեան: Որովհետեւ Նա ազատ չի թողնում ստահակողներին՝ այլ ներում է, որպէսզի զղջան ու ետ դառնան Իր ամենագութ խնամքներին՝ հնազանդելով բարերար Աստծուն:

Քանզի ասում է²⁸²282. Ղուկ. Ե 32: . «Չեկայ կոչ անելու արդարներին՝ այլ մեղաւորներին հրաւիրելու ապաշխարութեան. եւ բժիշկ պէտք չէ՛ ողջերին²⁸⁶286. Նաեւ՝ առողջներին: ՝ այլ հիւանդներին»: Դարձեալ ասում է²⁸³283. Եզեկ. ԺԸ 20: մարգարէի բերանով. «Արդարի արդարութիւնը իրեն է վերադառնում կեանքի ընթացքում, իսկ անօրէնի անօրինութիւնը իրեն է վերադառնում մահուամբ՝ եթէ շարունակի մնալ այդպիսին»: Եւ եթէ արդարը մեղքեր գործի՝ մահով²⁸⁷287. Մասնատուելով: է մեռնելու. իսկ եթէ մեղաւորը վերադառնայ արդարութեան՝ ամբողջակա՛ն է ապրելու:

Լսո՞ւմ ես արդարներին եւ մեղաւորներին հասանելիք Տիրոջ արդար դատաստանի մասին: Եւ թէ ինչպէ՞ս կարող ենք աւետիսը փոխել սպառնալիքների, իսկ ողոքանքները պատուհասի՝ եթէ կամենանք: Թէ ինչպէ՞ս կարող ենք մեր կեանքը մահուան փոխել՝ իսկ մահը կեանքի: Եւ եթէ ուզենանք՝ կարող ենք Աստուծոյ դրած սահմանը շրջանցելով կեանքը շրջել դէպի բարին եւ կամ դէպի չարը, ինչը միայն Աստուծո՛յ կարողութիւնն է:

Ըստ մարգարէին՝ որն ասում է²⁸⁴284. Եսայ. Ա 11(19 – Անթ.): . «Եթէ ախորժէք ու լսէք ինձ՝ ուտելու էք երկրի բարիքներից. իսկ եթէ չկամենաք լսել ինձ՝ սուրն է ուտելու ձեզ. քանզի Ամենակալ Տիրոջ բերանը այսպէս է ասում»:

Եւ Առաքեալն ասում է²⁸⁵285. Ա․ Կորն․ Գ 22։. «Ամէն ինչ ձեր համար է. թէ՛ մահը՝ թէ՛ կեանքը, թէ՛ աշխարհը՝ թէ՛ անաշխարհը. թէ՛ բարձրութիւնը՝ եւ թէ՛ խորութիւնները. դուք Քրիստոսինն էք՝ ասում է, իսկ Քրիստոսն Աստծուն է»:

Այլապէս «Ամեն ինչ ձեր համար է», ասում է նրանց՝ ովքեր Նրա կենդանի սիրով ու կամքով են կենցաղավարում երկրի վրայ: Քանզի այնպէս ինչպէս բուրվառն անուշահոտ խնկով ուրախացնում է մերձաւոր մեծամեծներին ու փոքրաւորներին՝ այդպէս էլ մեր դաւանութեան ու մաքրութեան հոտն է բուրում Քրիստոսի ռունգերին յարատեւ:

Եւ եթէ մէկն ասի. «ապա ինչո՞ւ է մեզ մահ տուել»:

Մեր մահը վասն Քրիստոսի՝ մեր սիրոյ վկայութիւնը կը լինի Նրա հանդէպ: Այդպիսի մահուամբ կը փոխադրուենք անեղծանելի անմահական կեանքին՝ որը Յիսուս Քրիստոսի մօտ է:

Քանզի մահը պատուական է ոչ միայն նրանց համար՝ ովքեր վկայութեան աստիճան են առել հալածուելով սրով, հրով, ջրով, եւ կամ այլ տեսակի չարիքներով, այլ այն բոլորի համար՝ ովքեր մկրտուել են Քրիստոսի իմաստութեամբ, եւ կրել են Քրիստոսի զօրութիւնը՝ ու ձեռբազատուել են մարդկային հին զօրութիւններից ու գործերից, եւ իրենց արդարութեամբ, սրբութեամբ ու ճշմարտութեամբ²⁸⁸288. Եփես․ Դ 23-25 (22, 25 – Անթ․)։ նորոգուելով՝ կրել են նոր զօրութիւն, որն ըստ Աստուծոյ պատկերի է, եւ ազատուելով մեղքերից՝ միշտ կենդանի են իրենց արդարութեամբ:

«Ինչպէս որ Քրիստոսն յարութիւն առաւ մեռեալների մէջից Հօր փառքով՝ նոյնպէս եւ մենք ենք շրջագայելու նորոգելով մեր կեանքը» ասում է²⁸⁹289. Հռ․ Զ 4։:

Քանզի մարմնով ու աշխարհիկ մտքերից մաքրուածը, որ սրբութեամբ ու անարատ է ապրում ըստ Քրիստոսի Աւետարանի արդարութեան օրէնքներին՝ կարող է ասել²⁹⁰290. Գաղ․ Բ 20։. «Կենդանի եմ այսուհետեւ ոչ թէ ես՝ այլ իմ մէջ կենդանի է Քրիստոս, Իր իմաստութեան լուսապսակով»:

Որովհետեւ թէ՛ այս աշխարհը՝ որտեղ մեր առաքինութեան արդիւնքներն ենք ցոյց տալիս, եւ թէ՛ հանդերձեալների աշխարհը ամբողջութեամբ՝ Նրա միջոցով, Նրա խնամքներով ու փառքով են հասնում կատարելութեան, Նրա՝ որ բոլորին է լիացնում ամեն ձեւով²⁹¹291. Եփես․ Ա 23։, լինեն խորութիւններում թէ բարձրութիւններում:

Խորութիւն դառնալով²⁹⁴294. Մարմնաւորուելով։, ^Ծ-2828. Խորութիւն դառնալ ՝ նշանակում է մարմնաւոր լինել (որից էլ խոր անող «խորան»-ը)եւ իմանալով մարմնի տկարութիւնը՝ Քրիստոսի իմաստութեամբ հասնել բարիների մակարդակին: Իսկ բարձրութիւն դառնալ՝ նշանակում է հոգեւոր զօրութիւն ունենալ, ինչը երկնայիններն ու անմահները ունեն՝ նոյնպէս Քրիստոսի իմաստութեամբ: ՝ իմանում ենք մարմնի տկարութիւնը երկրի վրայ, եւ ապա Քրիստոսի իմաստութեամբ հասնում ենք բարիների մակարդակին: Իսկ բարձրութիւն դառնալով իմանում ենք հոգու զօրութիւնը՝ ըստ երկնայինների եւ անմահների, որ Քրիստոսինն է:

«Քրիստոսի ամբողջ ունեցածը ձերն է՝ ասում է²⁹²292. Ա․ Կոր, Գ 22 (Անթ․)։, եւ դուք էլ Նրանն էք՝ Հօր եւ Հոգու փառքի մէջ», երբ որ Նրա խօսքն ենք պահում եւ Նրա վարքով ու Նրա չափ սիրով ենք լինում: Այնուհետեւ մեզ երբէք պէտք չի լինի ամեն բան մարմնով իմանալ²⁹⁵295. Շօշափելով իմանալ։՝ այլ հոգուով: Որովհետեւ Աստուծոյ Հոգուով կառավարուողները համարւում են Աստուծոյ որդիներ ու Քրիստոսի ժառանգակիցներ: Որովհետեւ երբ երկրի վրայ Նրա չարչարանքներին ենք կցորդւում՝ ապա երկնքում Նրա փառքին ենք հաղորդակից լինում, որ ապրենք ու մնանք²⁹³293. Հռ․ Ը 17։:

 

Թէպէտ եւ գիտենք փրկութեան ու կեանքի ճանապարհը՝ սակայն դրանից դուրս ոչինչ չգիտենք, բացի այն՝ որ Աստուած ամբողջութեամբ անճառելի է²⁹⁶296. Աննկարագրելի։, որ Իր սիրով է խնամում բոլոր արարածներին, եւ խոստացել է տալ Իր արքայութիւնն ու անսպառ բարիքները նրանց՝ որոնք լինում են Հօր, Որդու եւ Սուրբ Հոգու իմաստութեամբ, որինն է փառքը յաւիտեան, ամէն: