Ճառ Ժ.^Ծ-4545. Ճառ «Ժ» - Ժամանակ՝ էանալու: Երախտաւորութիւն՝ Տիրոջ Անզեղջ Բարերար Կամեցողութեան, Եւ Նրա Սիրոյ Յորդորումն Ու Առաւելումը՝ Ըստ Ճշմարիտ Առաքինութեան

 

Ամենասուրբ Երրորդութեան Փառքի Իմաստութեան Նկարագրութիւնը

Շնորհներս պարտական եմ Սուրբ Երրորդութեան անսկիզբ եւ անփոփոխ մշտնջենաւոր Տէրութեան բարերարութեան երախտիքներին, Նրա՝ որ աղբիւրն է բոլոր արարծների, երկնաւորների եւ երկրաւորների՝ եւ նրանցում եղողների:

Եւ Նա բարերար կամքով առհասարակ բոլորին արբեցնում³⁸⁵385. Սնում է: է Իր սիրոյ ամենագիւտ խնամքներով՝ որպէսզի բանաւորները ժառանգորդ դառնան Իր մշտնջենաւոր երանութիւններին: Որ պատուիրանները պահպանելով՝ նրանք լինեն առողջ, սուրբ եւ անարատ, եւ իրենց անբիծ երախտիքներով, մտերիմ սիրով եւ ուղիղ հաւատքով՝ սուրբ օթեւան դառնան Ամենասուրբ Երրորդութեան: Եւ միշտ զբաղուեն մշակութեամբ՝ վասն Արարչի առաւել սիրոյն, եւ իրենց ու իրենց ընկերների կեանքի փրկութեան: Որ աշակերտեն Արարչի բարերար կամքին՝ ու հնազանդեն Նրան: Եւ իրենց յոյս-իմացականութեամբ լաւութեան³⁸⁸388. Սիրոյ: գործերով հանդէս գան՝ ըստ հոգեւոր օրէնքների յորդորներին: Առնելով կենդանի խրատների սերմերը՝հատուցեն հարիւրաւոր արմտիքներով: Որովհետեւ որքան որ նմանուեն Աստծուն՝ այդքան էլ կը խնամուեն Նրա շնորհներով:

 

Ինչպէս որ բարի հողը բարի սերմ ընդունելով բազմապատկում է արմտիքի քանակը՝ նոյնպէս էլ մեր մէջ սերմանուած խրատների արդիւնաւետութիւնն է բազմապատկւում մեր ինքնիշխան կամքով: Որովհետեւ Տեսանողը³⁸⁹389. Աստուած: ընտրում է լաւ արմտիքները վատթարներից:

 

Քանզի ով որ իր ընկերոջը սիրում է Աստուծոյ սուրբ սիրով՝ նրա արմտիքը սուրբ է լինում: Կայ այնպիսին՝ որն ընկերոջ համար նիւթական շահեր է ապահովում. կայ նաեւ, որ իր հոգու սիրուց բխող բարի խրատներով ընկերոջը յորդորում է հոգեւոր շահեր ստանալ, եւ ատել վնասակարները:

Որովհետեւ «Սէրը՝ ասում է³⁸⁸388. Սիրոյ: , չի՛ ձեւացնում, չի՛ ամբարտաւանում, չի՛ ամբարհաւաճում, չի՛ նախանձում, ընկերոջ համար չարիք չի՛ խորհում՝ այլ նրան օգնութեան է հասնում, եւ համբերում է նրա ամեն ինչին: Իսկ չարի հանդէպ սէրը երբէք չի՛ փոխւում բարու»:

Բոլոր Առաքեալների եւ մարգարէների համար էլ սէ՛րն է եղել գլխաւորը, որը կապում է իրար՝ եւ Աստծուն: «Պիտի սիրես՝ ասում է³⁸⁹389. Աստուած: , քո Տէր Աստծուն՝ ամբողջ սրտով. իսկ քո ընկերոջը՝ ինչպէս քո անձը»: Որովհետեւ սիրով ապրողը՝ ապրում է Աստուծմով:

Քանզի ընկերոջը սիրել՝ նշանակում է Աստծո՛ւն սիրել, եւ բազում օգուտներ ստանալ Աստծուց ու Աստուածասէր ընկերից՝ իր անձի համար:

Իսկ ովքեր անձնասէր են լինում աւելի քան հարկ է՝ նրանք իրենց ընկերոջ շահն են իւրացնում. եւ հետեւանքը լինում է զրկանքն ու զլացումը, ապիրատութիւնը, ստութիւնն ու երդմնահարութիւնը, զզուանքը, տոյժն ու սպաննութիւնը:

Եւ այս բոլորի համար՝ Աստուած օրէնքներն է ներդրել մարգարէների ձեռքով, եւ դրանք քարոզել է Առաքեալների միջոցով, եւ խրատել է ու խրատում է քահանայապետերի եւ եկեղեցու ժառանգաւորների բերանով՝ որպէսզի մարդիկ իրաւացիօրէն արդարութեամբ ու սրբութեամբ ողջախոհանան: Եւ Աստուծոյ արքայութեան յոյս-իմացականութիւնն ունենալով՝ այս կեանքում կատարեն առհաւատչեայ արդարութիւն: Եւ Աստծուց գոհանալով՝ մեծարուեն ու անհոգութիւն վայելեն, եւ ազատելով իրենց անձը, տունն ու ազգը պատիժներից՝ օրհնուեն Տիրոջ կողմից. իսկ հանդերձեալում էլ անեղծ պարծանքով Քրիստոսից ստանան փառք ու պսակ:

Այլեւ Աստուած թագաւորներ, իշխաններ ու դատաւորներ է կարգել՝ աշխարհի խաղաղութեան ու շինութեան համար, որպէսզի նրանք զանազան տանջանքներով ու մահով զարհուրեցնեն ամբարիշտներին, շնացողներին, գողերին, կախարդներին ու բոլոր անիրաւներին՝ որ բոլոր չարագործներն էլ ահաւորուեն ու ետ կանգնեն չարից:

Բայց իշխանաւորներից ոմանք էլ նրանց նման անիրաւութիւններ են անում՝ կաշառքով կամ այլեւայլ չարիքներով բազմացնելով անօրինութիւնները, համարձակութիւն ներշնչելով վնասարարներին: Դրա համար էլ նրանք այստեղ իրենց առաջ բացում են Աստուծոյ բարկութեան՝ սովի, սուրի, գերութեան, զանազան վտանգների եւ մահուան դռները: Այս կեանքից յետոյ էլ նրանց սպասում է արտաքին հրախառն խաւարը՝ ուր նրանց աչքերը լացելու են ու ատամները կրճելու են:

Իսկ իրաւախորհներն ու արդարադատները պատճառ են դառնում այստեղ շատերի փրկութեանն ու կեանքին՝ առողջութեան, խաղաղութեան եւ շինութեան, իսկ վերջն էլ այնտեղ³⁹⁰390. Հանդերձեալ կեանքում: փառքով պսակադրուելով՝ գլխաւորում են արդարների բազմութիւններին: Որովհետեւ նրանք Աստուծոյ իրաւունքների աղբիւրներ են լինում՝ որոնցից կեանք է բաշխւում բարեգործներին, եւ հարուածներ ու մահ՝ անիրաւներին:

 

Եւ Աստուածային Գրքի գիտութեան լոյսը յայտնում է՝ թէ բարեգործներին բարի հատուցումներ են տրուելու, իսկ անիրաւներին՝ բարկութեան հարուածներ:

Այդպէս երկու կողմերին էլ յայտնի են լինում Արարչի իրաւունքները: Նա փառաւորում է արդարներին՝ որովհետեւ հոգեւոր օրէնքները կիրառելով հաճելի են լինում Իր Տէրութեան, եւ ապրում ու մնում են ճշմարտութեան, սրբութեան եւ բոլոր արդարութիւնների մէջ: Նրանք օրերի աւարտին՝ տիեզերական ատեանում, Աստուծոյ անանց³⁹¹391. Չհանգող: լոյսով են փառաւորուելու ու պսակադրուելու են երկնաւորների եւ երկրաւորների առաջ:

 

Եւ Տէրն այնտեղ անիրաւներին անարգելով պատիժների է դատապարտելու՝ որովհետեւ արհամարհել են Իր պատուիրանները, չեն պահել սրբութիւնն ու իրաւունքները, եւ յոյս չեն թողել իրենց անձերին՝ որի համար էլ դարձել են յաւիտենական տանջանքների ժառանգորդներ:

Քանզի անձնիշխան կամքից՝ ծնունդ են առնում այլ եւ այլ բարքեր^Ծ-4646. «Բարք»-«բարեր»՝ մտքի պտուղներ, մտայղացումներ՝որոնք կարող են բարի կամ չար լինել: . եւ բարքերից՝ գործեր, գործերից էլ անուններ՝ չար կամ բարի, եւ հատուցումն էլ լինում է ըստ անուան:

Քանզի բարի կամքից բարի ծնունդ է լինում՝ եւ հնազանդութիւն, հնազանդութիւնից՝ հպատակութիւն^Ծ-4747. Ստեղծուածը կ՛ենթարկուի մարդուն, կառավարելի կը լինի: . հպատակութիւնից էլ ծնւում է սէր՝ եւ սիրուց էլ բարիքների բազմաշահ երախտիքներ:

Նոյնկերպ՝ արհամարհանքից, ծուլութիւնից ու անհնազանդութիւնից ծնւում են բոլոր դժնդակութիւնները, նաեւ ապախտաւորութիւն՝ մեր Արարչի երախտիքների դիմաց:

Եւ սրանց պատճառը անձնիշխան մտքի կամակարութիւնն է^Ծ-4848. Կամակարութիւնը այն է՝ երբ անձը վստահում է միայն իր մտքի ու ֆիզիկական կարողութեան, ու մոռանում է սէրը, մոռանում է Աստծուն: , որը աներեւոյթները երեւելի է դարձնում³⁹⁴394. Գիւտ է անում: ՝ հակամիտուելով լաւին կամ վատթարին:
Սակայն ով որ ընտրում է բարին ու կատարում բարին՝ երանելի է:

Իսկ ապիրատները³⁹⁵395. Երկնային իրականութիւններից կտրուածները: պատժւում են խրատներով՝ որպէսզի զղջան անիրաւութիւնների կամակար վարքերից ու ապաշխարեն, եւ ողորմութեան շնորհ գտնեն բարերար Տէրից՝ ով գթում է Իր արարածներին, ու չի թողնում առանց Իր խնամակալ սիրուն:

 

Որովհետեւ Նա իր անբաւ³⁹⁶396. Անսահմանափակ: եւ աննկարագրելի բարիքներն է տալիս խնդրողներին, եւ պարգեւատու է լինում նրանց՝ ովքեր ցերեկ ու գիշեր աղերսում են Իրեն, եւ ըստ Աւետարանական երանութիւններին՝ նրանց հրաւիրում է Իր արքայութեանն ու փառերին: Որովհետեւ Քրիստոսի կարգ ու կանոնով ճշմարտացածներն են ժառանգելու երանութիւնները:

 

«Երանի՝ ասում է Տէրը³⁹²392. Մատթ. Ե 3: , հոգեպէս³⁹⁷397. Ներքնապէս: աղքատացողներին՝ որովհետեւ նրանցն է երկինքների արքայութիւնը»:

 

Որոնք աւետուածները վաստակելու համար՝ կամաւորապէս հոգուով աղքատանում են^Ծ-4949. Հոգեւոր սննդի պակասն են զգում: , որպէսզի հեռու վանեն մարմնաւոր ու նիւթական դժնդակ³⁹⁸398. Ստորացնող: Բառի հիմքը «դժնդ»-ն է, որ կը համապատասխանէ անգլ. «descend»-ին: մեծութիւնները՝ եւ իրենց հոգու յոյս-իմացականութեամբ կրեն մշտնջենաւոր մեծութիւններ: Որպէսզի սուրբ մտքերով ու մարմնով, եւ անկեղծ հաւատքով կոտրե՛ն իրենց կամքը՝ ու սիրով կատարեն Տիրոջ կամքը:

 

Որպէս իմաստուն նաւապետեր՝ իրենց մարմնի նաւը ուղղեն աշխարհական ծովածուփ ալիքներից դուրս, ու աշխարհիկ ծանր բեռները թափեն աշխարհի ծովում՝ եւ հոգու թեւերով թռնեն ու հասնեն խաղաղութեան նաւահանգիստ:

Այսպէս, հոգեպէս աղքատացեալները երանելի են դառնում՝ որովհետեւ աշխարհի բոլոր վտանգներից անցնելով, հոգուով ու ճշմարտութեամբ հեռու եւ անվնաս են մնում չար ցանկութիւններից, փառասիրութիւնից եւ ընչասիրութիւնից: Հակառակ որ ունենում են բոլոր ցանկութիւններին էլ՝ բայց զանց են անում դրանք ամբողջութեամբ, վասն այն անճառ երանութեան՝ որը յուսացողների համար է պահում Քրիստոս, որ լինելով հանդերձ փառերի Տէրը՝ մեզ համար ստուգապէս աղքատացել է, որպէսզի այդ տեսնելով՝ Երախտաւորի³⁹⁹399. Յիսուսի: հետեւորդները դիմեն կամաւոր աղքատութեան, ու հասնեն կենաց օթեւանին, անփոփոխ երանութիւններին, փրկութեան դռան՝ որ լի է կենդանի անուշակ երանութեամբ:

 

«Երանի հեզերին՝ քանզի ժառանգելու են երկիրը»³⁹⁹399. Յիսուսի: : Եկեղեցու աւետիսն ասում է. «Այն երկիրը՝ ուր բոլոր իրողութիւններում էլ վարքերը⁴⁰²402. Գործերն ու յարաբերութիւնները: հանդարտութեամբ են ընթանում, ազատւում է դժնդակների ամբոխումներից, եւ բոլոր փորձանքների խռովութիւններից:

 

Ովքեր զինուորագրւում են հաստատ մնալու միշտ իրենց հեզութեամբ՝ ամբողջովին մեղմում են իրենց բարկութիւնը, նաեւ իրենց ու այլոց վնասակար շարժումները՝ որոնք լի են լինում կշտամբող ամբաստանութիւններով, տոյժերով, տուգանքներով, անարգանքով, ամօթանքով եւ այլեւայլ տանջանքներով:

Հեզութեան իրաւուքներով՝ նրանք առաջնորդում են դէպի արդարութիւն, ամբծութիւն, սրբութիւն, անխախտ սէր եւ ուղիղ հաւատք:

Նրանք երկրի վրայ են բնակւում հեզութեան շնորհներով, եւ զուարթածաղիկ են լինում իրենց բոլոր առաքինութիւններով՝ զարդարուած անուշահոտ հեզութեամբ, եւ իրենց յոյս-իմացականութեամբ ակնկալում են մշտնջենաւոր, անփոփոխ, անվախճան եւ կենսատու երանութիւնները:

«Երանի սգաւորներին՝ ասում է⁴⁰⁰400. Մատթ. Ե 5 (4 - Անթ.): , որովհետեւ մխիթարուելու են»: Որովհետեւ նրանց հոգին ընկալել է շնորհները՝ որոնք Աստծուց են, նաեւ սէրը բաղձալի՝ արտասուքներով խնդրուած: Սգաւորը անբաժան է մնում Աստծուց՝ որպէսզի շնորհների միջոցով կարողանայ տեսնել անճառելիները, ինչը սուրբերին է վերապահուած:

Այլեւ սգաւոր են համարւում զղջացողները՝ որոնք ստոյգ խոստովանութեամբ ետ են կանգնում չարաչար վարքերից, եւ մշտահոս արտասուքներով մեղքերի թողութիւն են խնդրում բոլորիս Տէրից՝ որպէսզի կարողանան հասնել կեանքի օթեւանին, որը լի է անզեղջ միխիթարանքով եւ զուարթածաղիկ ուրախութիւններով, որպէսզի ճշմարիտ սգաւորների հետ ժառանգեն այն երանութիւնները՝ որոնք յաւիտենական մխիթարութիւն են:

«Երանի նրանց՝ ովքեր քաղցն ու ծարաւն ունեն արդարութեան, որովհետեւ յագենալու են»⁴⁰¹401. Մատթ. Ե 6: : Նրանք Տիրոջ հրաւերով են կանչուելու հոգեւոր հարսանիքին՝ որ վայելեն Նրա բարիքները. որովհետեւ մեծ բաղձանքով են ցանկացել արդարութեան ճաշակներով լցուել⁴⁰³403. Նաեւ՝ սնունդներով: :

Ինչպէս որ քաղցեալներն ու ծարաւները խորտիկներով ու ըմպելիներով են յագեցնում իրենց ուտելիքի եւ ըմպելիքի ցանկութիւնը ըստ իրենց քիմքի ճաշակին՝ այդպէս էլ Աստուածային վայելքներ փափաքողները շտապում են արժանաւոր կարգով հասնելու բաղձալի եւ յոյժ ախորժելի ճաշակումին, որը մշտական է, եւ զարդարուած է արդարների արքայութեան երանութիւններով, որպէսզի միշտ վայելեն չնուազող ու անսպառ բարիքները՝ որ իրենք այստեղից⁴⁰⁴404. Երկրից: են ժողովել անմահ կեանքի շտեմարանում:

«Երանի նրանց՝ ովքեր լաց են լինում այժմ, որովհետեւ ծիծաղելու են»⁴⁰²402. Գործերն ու յարաբերութիւնները: : Նրանք ցանկանում են զերծ մնալ երկրային զբօսանքներից, ագահութիւնից ու չար ցանկութիւններից: Եւ ջերմեռանդ արտասուքներով խոշտանգելով իրենց անձն ու բազում նեղութիւնների մատնուելով՝ ջանում են Աստծուն մօտենալ: Որպէսզի Բարերարի սուրբ, անբիծ եւ անարատ երախտիքներով հասնեն Տիրոջ ուրախութիւններին, անուշակ հանգստեան վայելքներին՝ որ Նրա սիրոյ սրբութեամբ լցնեն իրենց անձկագին բաղձանքները, որոնք Աստուծոյ մօտ են: Եւ միշտ իրենց արտասուքներով են խնդրում այդ երանութիւններն ու որդէգրութեան շնորհները՝ որոնք լի են Աստուածութիւնը փառաւորող աննկարագրելի խնդութեամբ:

«Երանի ողորմածներին՝ որովհետեւ ողորմութիւն են գտնելու»⁴⁰⁴404. Երկրից: , որովհետեւ գործակցելով ողորմութիւններին՝ նմանւում են Աստծուն: Նրանք օգտակար դառնալու ուժն առնում են Աստուածեղէն զօրութիւնից՝ որպէսզի բոլորին կարողան ողորմել առաջնորդելով, ուսուցանելով, նեղեալներին օգնելով, կարօտեալներին լիացնելով՝ թէ՛ հոգեւոր եւ թէ՛ մարմնաւոր պէտքերով: Որ այստեղ երկրի վրայ ընկալելի դառնայ բարին՝ Տիրոջ ողորմութեան շնորհը, եւ առատապարգեւ բարիքները հանդերձեալի՝ որ լի է բոլոր երանութիւններով, եւ Աստուած պատրաստել է ողորմացողների համար:

«Երանի նրանց՝ ովքեր սուրբ են սրտով, քանզի Աստծուն են տեսնելու»⁴⁰⁵405. Ղուկ. Զ 21: :

Որովհետեւ նրանք Աստուածատուր շնորհներով, հաւատքով ու ճշմարտութեամբ, սրբութեամբ եւ արդարութեամբ՝ կարողացել են մարմնից եւ մտքից սրբել չար ցանկութիւնների բոլոր բծերը, եւ իրենց մաքուր խորհրդով ու անարատ մարմնով բարձրացել են նայելու Տիրոջ իմաստութեան փառքին, եւ իրենց զգայարանների միջոցով՝ կարծես հայելու մէջից, տեսել են Աստուածութեան իմանալի լոյսը:

Բայց ով որ կեղտոտուած է լինում մեղքերի ժանգով, չար ցանկութիւններով, խորհուրդներով ու գործերով՝ եւ վերեւ է նայում Աստուածութեան ճառագայթներին, Արդարութեան Արեգակ Քրիստոսի իմաստութիւններին՝ չսրբելով իր խորհուրդներն ու զգայարանները, չի՛ տեսնելու Ամենասուրբ Երրորդութեան մեծ լոյսը՝ որ իմանալիների մէջ⁴⁰⁹409. Գիտակցականի մէջ: է ծագում, եւ լուսաւորում է միայն սրտով սուրբ ու անդամներով անարատ եղողներին՝ որպէսզի ժառանգեն անմահների կենաց երանութիւնները: Այդ լոյսը մեզ է տրւում Քրիստոս Յիսուսի առհաւատչեայ տեսութեամբ:

 

«Երանի խաղաղարարներին՝ որովհետեւ Աստուծոյ որդիներ են կոչուելու»⁴⁰⁸408. Մատթ. Ե 9, Կող. Ա 20: : Քանզի գործակից են լինում Աստուծոյ Որդուն՝ որ խաղաղութիւն է բերել ու հաշտեցրել է Հօրն ու արարածներին:

Քանզի ով որ հրաժարւում է չար ամբոխից, խռովութիւնից, ցասումից ու չար ցանկութիւնից, եւ խաղաղուած է լինում սիրով՝ նա ունենում է խաղաղութեան հիմքը, մտաւոր հոգի՝ Քրիստոսի իմաստութեամբ:

Որովհետեւ ինչպէս որ Աստուծոյ Որդին է վերացրել խռովութիւնը՝ որն առաջացել է մարդկանց պառակտող մեղքերի պատճառով, եւ աւետարանելով՝ մեզ էլ խաղաղութիւն է բերել. այդպիսին էլ կը լինի՝ ասում է, խաղաղարարը:

Թէ որ դէպի Աստուած իր ճանապարհին մե՛ծ դէպքերի խաղաղարար լինի կամ փոքր՝ մարդկանց փրկութեան համար, ու նրանցից վերացնի հոգեւոր թէ մարմնաւոր վնասակար թշնամութիւնը՝ նա հանդիպելու է հաշտին ու խաղաղականին, եւ իր լաւութեան գործերով ժառանգելու է Աստուծոյ Որդու անունն ու փառքը՝ լինելով սուրբ, անբիծ ու անարատ խաղաղարար՝ Քրիստոսի իմաստութեամբ:

Այդպիսին այստեղ մեծարւում ու պատուի է արժանանում՝ եւ վերջում վերեւ է բարձրանում եւ փառաւորւում է Քրիստոսի խաղաղարար երանութիւններով:

«Երանի նրանց՝ ովքեր հալածուած են լինում արդարութեան համար, որովհետեւ նրանցն է երկինքների արքայութիւնը»⁴⁰⁹409. Գիտակցականի մէջ: : Ասուածը ցոյց է տրուել վկաների գործերով՝ եւ բորոր առաքինութեան գործերով:

Քանզի այդպիսին ամեն ինչից հեռու է մնում՝ եւ մասնակից չի՛ լինում երկրասէրներին, ուստի պատճառ էլ չի ունենում պարտադրուած զբաղմունքների՝ չյարելով վնասակար ցանկութիւնների:

Այդպիսիներն են՝ որ չարից հալածւում են, եւ իրենց հաւատով դիմագրաւվում են Աստծուց՝ որ ճշմարտութեան Աւետարանը քարոզեն:

Ինչպէս Առաքեալն է ասում410՝ թէ «Ովքեր կամենում են ապրել Աստուածպաշտութեամբ եւ Յիսուս Քրիստոսի իմաստութեամբ՝ հալածանքների են ենթարկւում: Որովհետեւ սատանայից դրդուած չար մարդիկ ու կախարդներ ընդառաջ են գալիս՝ մոլորեցնելու նրանց»:

Իսկ սուրբերը հալածւում են չարից դէպի բարիքներ՝ որոնք Աստծունն են եւ Աստծուց են առնւում: Հալածւում են՝ որ չնմանուեն դեւերից խաբուած անառակ որդուն, որ հեռացել է հայրենի խնամքներից՝ անառակութեամբ վատնելու համար սրբութեան վարքերը:

Այլ օրինակելով հայրենի խնամքները՝ երես դարձնեն չարասէր հալածիչներից, դեւերից ու մարդկանցից՝ եւ հալածուելով հասնեն աւետիսով խոստացուած արքայութեան, պսակադրուելու համար ամենազօր Տէր Աստուծոյ անճառ երանութիւններով:

«Երանի ձեզ՝ ասում է⁴¹²412. Մատթ. Ե. 11-12: , երբ Իմ պատճառով մարդիկ կը նախատեն ձեզ՝ ու հայհոյելով կ՛ասեն ամեն չար ու սուտ խօսք: Ցնծացէ՛ք եւ ուրախ եղէք՝ որովհետեւ ձեր վարձքը շատ է երկնքում»:

Քանզի նրանց լաւութեան դիմաց՝ Աստծուց փառք ու պարծանք են ընծայւում իրենց. որովհետեւ իրենց գործերում առանջնորդւում են Քրիստոսով, եւ զինուորագրւում են ճշմարտութեան հակառակուողի դէմ:

Այլեւ բոլոր մարտնչողներին օգտակար է համբերութիւնը՝ Աստծուց սպասուածների համար, որ աւետիսի բարիքներն ստանան ներկայում՝ եւ հանդերձեալում:

«Որովհետեւ՝ ասում է⁴¹³413. Մատթ. Ե 12 – Անթ.: , այդպէս են արել սուրբերը՝ որոնք մեզանից առաջ են եղել», եւ անուն ու ոգեղէն զօրութիւն են ժառանգել՝ մե¯ծ համբերութեամբ:

Ոմանք ինչպէս երկաթ՝ դարձել են անվտանգ. եւ նրանց կէսն եղել է ամուր՝ ինչպէս պղնձեայ պարիսպը: Ուրիշները զտուել ու սրբուել են՝ ինչպէս հրով փորձուած արծաթը: Իսկ ոմանք էլ եղել են ոսկեայ պատուական սպասքի, գեղեցիկ մարգարտի, կամ էլ մեծագին ակնի նման՝ թագաւորներին փառաւորելու համար:

Նոյնն է պատահել այն սուրբերին ու համբերողներին՝ որոնք կազմաւորուել են անցնելով դժնդակների զանազան փորձութիւններից, եւ դարձել են Արարչի վկաները՝ որ փառաւորեն Անմահ Թագաւորին:

Քանի որ տարբեր են արածները իւրաքանչիւր վկայի՝ խոստովանողի, կոյսի, եւ պարկեշտ ամուսնացեալի՝ նոյնպէս էլ տարբեր են պարգեւները, որոնք բաշխւում են ըստ իւրաքանչիւրի արժանաւորութեան, եւ որոշւում են բոլորիս Տիրոջ կողմից՝ ով մտապահում է բոլորի խորհուրդները, խօսքն ու գործը:

Քանզի ովքեր ճշմարտութեամբ, անարատութեամբ եւ անբիծ սիրով են առաջնորդւում չար ցանկութիւնների դէմ, եւ յաղթում են բոլոր վնասակարներին՝ ստանում են մարտիրոսների պսակ, որովհետեւ տարածած են լինում Տիրոջ Բանը:

«Առնելու է՝ ասում է⁴¹⁴414. Մատթ. ԺԶ 24: , միշտ իր խաչը՝ եւ Ինձ հետ է գալու»:

Որովհետեւ մարմնական ախտերի ու դժնդակ վարքերի խաչը⁴¹⁵415. Գործոնը: ՝ մահ է գործում:

 

Ինչպէս սուրբերն էլ խաչ են հանել իրենց մարմինը՝ նրա կարիքներով ու ցանկութիւններով հանդերձ, ինչը վկայուել է Առաքեալի կողմից: Որովհետեւ սուրբերինը պէսպէս տանջանքներ են եղել՝ իսկ Առաքեալներինը զանազան փորձութիւններ:

Քանզի հոգեւոր պատերազմի մարտիկը որպէս քաջամարտիկ՝ որեւէ մարտում չի ընկճւում չարաչար տաժանքներից, որովհետեւ նրան յստակօրէն ցոյց են տրւում յաղթութեան շնորհները՝ Աստուծոյ փառքով:

Բայց սրանք էլ ունենում են առաւել կամ պակաս առաքինութեան՝ ըստ որի էլ լինում է վարձքը եպիսկոպոսների, քահանաների, սարկաւագների, եւ դպիրների՝ որոնք կուսութեամբ են առաջնորդւում:

Այլեւ միանձններն⁴¹⁸418. Ոչ ամուսնացեալ: ու սուրբ ամուսնացեալներն են զանազանւում իրենց վարքերով, որոնցից իւրաքանչիւրի վարքի պտուղը ստուգապէս ի ցոյց է դրուելու մեռելների յարութեան վերջին օրում:

Այլեւ ճշմարտութիւնն անիրաւութեամբ ունեցողների առաջ է դրուելու իրենց վարքի պտուղն, որովհետեւ զանազան միջոցներով ձեւացնում են արդար լինել. նաեւ անսուրբների, կաշառառուների, օշաքաղների⁴¹⁹419. Արիւնաքամ անողները՝ “վամպիրները”: , մարդահաճոների եւ այլեւայլ արատներ ու անսուրբ գործեր ունեցողների առաջ է դրուելու իրենց վարքի պտուղը՝ որը ջանում են ծածկել:

 

«Որովհետեւ չկայ ծածկուած մի բան՝ որ չբացայայտուի, ասում է Տէրը⁴¹⁷417. Յովհ. ԺԷ 21: , եւ չկայ մի գաղտնիք՝ որ չծանուցուի»:

Քանզի ստուգապէս երեւում են սուրբերն ու արդարները՝ որոնք իրենց ճշմարիտ արարքների հետեւանքով վշտանում են⁴²⁰420. Կորուստներ են ունենում: , եւ տանջուելով հանդերձ նախատինքներից, թշնամանքներից եւ բազում նեղութիւններից՝ չեն վրիպում ճշմարտութիւնից:

 

Նրանք թէեւ այստեղ առհաւատչեայ յոյս-իմացականութեան երանութիւններն առնում են՝ որ ամոքեն իրենց վշտերը, բայց միշտ լինում ու մնում են աւետիսների երանութիւններով: Որպէսզի այստեղ ազատութիւն առած լինելով՝ այնտեղ էլ ժառանգեն Տիրոջ արքայութիւնը: Որովհետեւ լաւութեան բոլոր գործերում՝ իրենց բարի վարքերով ընկալել են երանութիւնների գրաւականը, որ փրկութեան պատճառն է երեւելիների եւ աներեւոյթների, պատմելիների եւ ո՛չ պատմելիների:

Որդի-Բանը Հօրը դիմելով ասում է⁴¹⁸418. Ոչ ամուսնացեալ: . «Ինչպէս որ Դու եւ Ես մի ամբողջութիւն ենք՝ այդպէս էլ հաւատացեալներն են մեր հետ»: Որովհետեւ սուրբերին Նա տալիս է Իրեն պատկանածը՝ Հօրից ստացած որդէգրութեան շնորհը, եւ ժառանգորդ է դարձնում Նրա կողմից սրբուած սուրբերին:

Որովհետեւ Նա մեզ տուել է աչքի լոյս եւ մտքի խրատ՝ որ արթուն եւ զուարթուն լինենք. կենաց Իր լոյսով եւ հոգեւոր խրատներով առաջնորդուելով՝ մնանք արդարութեան բոլոր գործերի մէջ. եւ Իր իմանալի լոյսով՝ սուրբ եւ արդար լինենք ու մնանք:

Քանզի հոգեւոր Սուրբ Գրքի խրատները մեզ տալիս են ճշմարիտ վարքի գիտութիւնը՝ եւ յորդորում են գնալ դէպի հոգեւոր կարգեր:

Որովհետեւ ով ինչ որ մտքով կ՛անցկացնի այստեղի⁴²¹421. Երկրի: հիւթանիւթ իրերի եւ իրողութիւնների մասին՝ յիշողութեամբ նոյն աղտեղութիւնները ձեռք կը բերի մարմնաւոր շարժումներով, որոնք կը պղտորեն միտքն ու մարմնի զգայարանները:

Իսկ թէ հոգեւորների մասին խորհի ու սրբուի Սուրբ Հոգու ազդեցութեամբ, խորհի հոգեւոր վարքերի⁴²⁶426. Հոգեւոր գործունէութեան: մասին ու ջանայ առաքինութիւնները կատարելագործել՝ կը վայելի Սուրբ Հոգու շնորհները, որոնք անասելի են եւ անլսելի, քանզի հոգեւոր են ու մտաւոր, եւ միայն նա՛ կարող է այդ գիտակցել՝ որին որ ազդել է:

 

Ով որ գիտակցում է շնորհներին մերձենալ սրբութեան յիշատակով, եւ չի բաժանւում նրանց անուշութեան վայելքներից, ու ցանկանում է ակնապիշ նայել Սուրբ Հոգու գեղեցկութեան՝ նա լուսաւորւում է խորհուրդներով, մերժում է չարից արձակուած մթագին խորհուրդները, իր ջերմեռանդ արտասուքներով կանխում է⁴²⁷427. Արագացնում է: աղօթքներով խնդրուածները, եւ պինդ պահքով ամրանալով՝ հասնում է ողորմութեան դռներին, որոնց փեղկերը վեր է բարձրացնում աւելի՝ քան կարող են բոլոր երկրաւորներն իրենց շարժումներով ու միջոցներով։ Եւ առնում է հոգեւոր օգտների հաստատութեան⁴²⁸428. Երկնային: այն զօրութիւնները՝ որոնք յորդորւում են ըստ Աստուծոյ հաճութեան:

 

Ըստ Առաքեալի խօսքին⁴²³423. Կող. Գ 3: , պէտք է վեր նայել՝ ուր Քրիստոսն է նստում Հօր աջում⁴²⁹429. Հօր գլխում կամ մտքում: , ու խորհել վերինների մասին: «Որովհետեւ՝ ասում է⁴²⁴424. Մատթ. Է 6: , երբ մահանում էք մեղքերի՛ց մեռնելով՝ ձեր կեանքը⁴³⁰430. Այլապէս՝ հոգին: Քրիստոսի միջոցով ծածկւում է Հայր Աստուծոյ լուսապսակում», որպէսզի մի կողմ նետէք բոլոր երկրային հոգսերը՝ որոնք խափանիչ են հոգեւոր ու երկնային կոչումին, ինչպէս մշակներն են անում իրենց գործն սկսելուց առաջ, զինուորները՝ պատերազմի համար զինուելուց առաջ:

 

Այդպէս էլ մենք պէտք է անենք միշտ առաքինութեան պատերազմը մղելուց առաջ, եւ արիանանք՝ որպէսզի կարողանանք ընկճել չարիքների գունդերին՝ ցանկութիւնը, ամբարտաւանութիւնը, ագահութիւնը, եւ չարի ազդեցութիւնից առաջացող այն բոլոր վնասող պատահարներին՝ որոնք ընկերակցում են դրանց: Որպէսզի հաւատարիմ ծառային նմանուելով՝ կարողանանք մտնել Տիրոջ ուրախութեան լուսապսակից ներս^Ծ-5050. Տիրոջ ուրախութեան էներգետիկ դաշտից ներս: , եւ ընդունենք երանութիւնները Քրիստոսի՝ որ կեանքն է հաւատացեալների:

Յայրատն⁴³¹431. Անառակն: ու ստահակը չեն առաջնորդւում Նրա լոյսով՝ որովհետեւ չեն գնում արդարների դէպի կեանք տանող ճանապարհով: Քանզի իրենց սրտից ներս չեն թողնում իմաստունների եւ Աստուածային Գրքի խրատները, այլ ինչպէս թակարդի ցանցից՝ քամու նման են անցկացնում խրատները իրենց մէջից:

 

Եւ սրանց հասցէին Տէրն ասում է⁴²⁵425. Մատթ. ԺԲ 35: . «Սրբութիւնը պէտք չէ՛ տալ շներին, մարգարիտը պէտք չէ՛ դնել խոզերի առաջ»:

«Քանզի՝ ասում է⁴²⁶426. Հոգեւոր գործունէութեան: , բարի մարդն իր բարի սրտի գանձերից բարին է հանում, իսկ չարը՝ չարիք»:

Որովհետեւ անձնիշխան կամքն է՝ որ մարդուն շարժում է ուր որ կամենում է, դէպի լաւը՝ կամ դէպի վատթարը: Սրա համար Առաքեալն ասում է⁴²⁷427. Արագացնում է: . «Երեք խրատ տալուց յետոյ՝ հրաժարուի՛ր ամբարիշտ մարդուց»:

Եւ Դաւիթ թոյլ չի տուել մեղաւորին՝ որ օրէնքից խօսի, որովհետեւ ատել է խրատները, ու ետ է ընկել այն իրաւունքից՝ որ Աստծուց է դրուել: Դաւիթ խստագոյնս է յանդիմանել⁴²⁸428. Երկնային: նրանց՝ ովքեր օրէնքից են խօսել բայց չեն կատարել, լսել են՝ բայց արհամարհել են:

Քանզի բոլոր Գրքերն էլ խրատելու եւ յանդիմանելու համար են, որովհետեւ փրկութեան մասին են քարոզում նրանց՝ ովքեր հաւատքով են ամբարում ասուածները իրենց մէջ: Եթէ մարտնչողներին թւում է թէ պատերազմը դժուարին է՝ բայց յաղթելով ուրախանում են ո՛չ սակաւ, ու առաւել եւս են մարտնչում: Քանզի հոգեւո՛ր յաղթանակներն են խնդութիւն:

Թէ՛ մեծատունները եւ թէ՛ աղքատները ունեն անձնիշխան կամք՝ շարժուելու դէպի բարին կամ չարը: Քանզի աղքատը լիանում է փառքով մեծանալով՝ երբ ազատութեամբ ու առաքինութիւններով է յարդարուած լինում: Նոյնպէս են լինում մեծատունները, ամբիծներն ու ողորմածները՝ երբ տառապեալներին են լիացնում:

Որովհետեւ աղքատութիւնը մաքրում է աղտերը մարդու՝ ինչպէս բովը⁴³⁵435. Հալոցքը: ոսկուն, եւ նրան բարձրացնում է Աստուծոյ փառերի պատուին՝ երկնային մեծութեան:

 

Այսպէս են մեծանում աղքատութիւնը անտրտունջ տանողները՝ իրենց համբերութեամբ ու ժուժկալութեամբ:

Սոյնպէս եւ այն մեծատունները՝ որոնք գութով են խնամում ու դարմանում կարօտեալներին. նրանք ժառանգելու են անմահութիւն, փառք ու պատիւ՝ որոնք յաւերժ են:

Ապա եթէ մէկն իր անիրաւութեամբ աղքատութիւն է ձեռք բերում, եւ անխտիր լինում է անառակութեան մէջ՝ շնութեան, գողութեան, չարութեան, ստութեան, եւ բոլոր չար գործերի մէջ՝ նա այստեղ ստանում է երկրային պատիժներ, իսկ այնտեղ՝ Տիրոջ անզերծ պատուհասը:

Նաեւ այն մեծատունները՝ որոնք արգելում են տալ կարօտեալների պէտքերը, իսկ իրենք ապրում են շռայլութեամբ ու յարբեցողութեամբ՝ նրանց հասնում է մահը, ասում է Տէրը434՝ որին չեն սպսում, եւ կտրում է նրանց կեանքը կէսից, ու մնացորդը⁴³⁶436. Մի գուցէ հոգին: մատնում է գեհենի անշէջ հրին՝ անհաւատների մօտ: Որովհետեւ անառակութեան մէջ լինելով՝ Աստուծոյ տուած մեծութիւնը⁴³⁷437. Նաեւ՝ հարստութիւնը: իրաւապէս չեն բաշխել աղքատներին:

 

Քանզի իւրաքանչիւրն ունի իր իրաւունքը: Բարիք գործողն իր իրաւունքն է ստանում միանգամայն, իսկ անիրաւը՝ Դատաւորից:

Սոյնպէս շահեր ու վնասներ ունի առողջութիւնը: Երբ մարմնով առողջը բարեպաշտութեան ջանքերով ժրանալով ունենում է նաեւ հոգեւոր առողջութիւն՝ ստանում է իր հոգնութեան հատուցումը, անա՛նց հանգիստը: Ապա եթէ ծուլութեամբ վնասում է իր առողջութեան՝ անհանգիստ պատիժներ է ստանալու այնտեղ:

Սոյնպէս երբ մարմնով հիւանդ բայց հոգուով առողջը ապրում է համբերութեամբ, եւ Աստծուց գոհանալով ու յուսալով մաքրւում է բոլոր սխալներից՝ Նրա՛ն վստահելով իր անձի շահը, նա իր կեանքի ու մահուան ժամանակ օրհնութիւն է ստանում Աստծուց, եւ կատարեալ առողջութիւն այնտեղ՝ ուր չկայ ցաւ, տրտմութիւն ու հեծեծանք: Ապա թէ ոչ՝ սա էլ է ստանում իր արժանիքներին համապատասխան հատուցում:

Սոյնպէս եւ իշխանները՝ որոնք աշխարհի վերակացութիւնն ունեն, պէտք է երկու բան հոգան. պէտք է Աստծուն ունենան իրենց մտքում՝ չմոռանալով Նրա կամքը, հոգան իրենց անձի սրբութիւնն ու ամբծութիւնը՝ եւ բոլորին ցոյոց տան ամենայն արդարութիւնը, ուղղութիւնն ու իրաւունքը:

Իսկ ովքեր իշխանութեան ենթականերն են՝ պէտք է մտերմութեամբ ապրեն: «Քանզի իշխանութիւնը ոչ ոքից չի տրւում՝ ասում է⁴³⁵435. Հալոցքը: , բացի Աստուծուց. եւ ովքեր իշխանաւոր են՝ Աստծուց են կարգուել»:

Եւ իւրաքանչիւր ոք իր վարձքը առնելու է Արդար Դատաւորից. թէ՛ իշխանները՝ եւ թէ՛ իշխանութեան ենթակաները:

Որովհետեւ բոլորի համար էլ միակն է Տէրն Արդար, որն ըստ արժանիքների է պատժելու եւ փառաւորելու՝ երբ Հօր փառքով գայ դատելու երկիրը: Քանզի ովքեր լլկուել են արդար լինելով հանդերձ՝ այնտեղ բազմապատիկ են ստանալու բարիքների հատուցումը արդար Դատաւորից: Իսկ ովքեր լլկուել են մեղաւոր լինելով՝ հատուցելու են իրենց մեղքերի պարտքերը, որովհետեւ արհամարհել են Աստուծոյ խօսքը՝ եւ չեն ապաշխարել:

Քանզի ամբողջական հատուցում է լինելու երկրաւորներիս խորհուրդների, խօսքի ու գործի համար: Քանզի թէ՛ զօրաւորները եւ թէ՛ տկարները՝ բոլորն էլ իսկապէս կանգնելու են Քրիստոսի բեմի առաջ. ովքեր բարիք են գործել՝ գտնելու են յաւիտենական կեանք, իսկ ովքեր ապստամբել են ճշմարտութեան դէմ ու չարիք են գործել՝ մնալու են անվախճան տանջանքների մէջ:

Սոյնպէս եւ վերակացութիւններն ու նրանց ենթականերն են ունենում շահեր ու վնասներ: Քանզի ով վերակացու է լինում, եւ Աստուծոյ կամքին է նուիրւում հնազանդելով երեւելիներին եւ աներեւոյթներին՝ սուրբ եւ անարատ է մնում, եւ իր միամիտ խորհուրդների համար առաջնորդ է ընտրում Աստծուն՝ դառնալով Տիրոջ արբանեակը: Այդպիսիները առաջնորդւում են դէպի բոլոր արդարութիւնները՝ եւ անվախճան վերակացութիւն են առնում սերովբէների եւ քերովբէների կողքին, դառնալով Աստուծոյ սպսաւորը՝ երկնային զօրքերի շարքում:

Այդպէս է որ Առաքեալները, մարգարէներն ու սուրբ քահանաները Տէրից իշխանութիւն են ստացել՝ դառնալու ճշմարտութեան վերակացուներ: Եւ ում որ կապել են երկրում՝ կապուած է մնալու երկնքում, եւ ում որ արձակել են՝ արձակուած է լինելու երկնքում⁴³⁹439. Յովհ. Ի 23: : Սոյնպէս բոլոր սուրբերին է տրուել այդ շնորհը՝ Փրկչից:

Իսկ թէ վերակացութիւն առնելով նա յղփանայ ու ծուլանայ՝ հպարտանալով իր իշխանական ճոխութեամբ, եւ առաջնորդութիւնը վարի ըստ իր ցանկութեան եւ ո՛չ թէ ըստ Աստուծոյ կամքի, եւ մտովի երկբայի⁴⁴⁴444. Երկմտի: Քրիստոսի աւետածներին՝ նա կ՛ընկնի փորձանքների մէջ, ու նրա ջարդուածքները բուժում չեն ունենայ:

 

Այսպէս է եղել դժնդակ վարքերով սատանան, որ Տիրոջ պատգամներից խորտակուելով՝ ընկել է իր բարձրութիւնից ու լուսաւոր կարգից, եւ անբուժելի է նրա բեկուածքը:

Որովհետեւ միայն արդար իշխանների ու սուրբ առաջնորդների միջոցով է իրականանում աշխարհի շինութիւնը, եւ Աստուծոյ եկեղեցին բարի կամքով է հաստատուն մնում:

Քանզի նրանցով է զօրանում իրաւունքը երկրի վրայ՝ եւ մեծարւում է սրբութիւնը: Նրանք ստանալու են բարի հատուցում՝ ըստ իրենց գործած բարիքների. ի հարկէ հատուցուելու են նաեւ չարերը՝ որոնք չեն կամեցել Տիրոջ օրէնքներով ապրել:

Եւ իմաստութիւնը դէմքի՛ց է երեւում, թէ ովքեր կառավարւում են ըստ Աստուծոյ՝ եւ ովքեր ոչ:

Քանզի ով Աստուծոյ իմաստութեամբ է տիրում, եւ ցերեկ ու գիշեր Տիրոջ օրէնքներով է խորհում՝ նա բոլորի փրկութեան պատճառն է դառնում:

Նրանը վերի՛ն իմաստութիւն է լինում՝ սուրբ եւ խաղաղարար, լի բարիքներով ու արդարութեան պտուղներով⁴⁴¹441. Հռ. Ա 29: :

Իսկ խորամանկը նմանւում է բանսարկուին՝ լի անիրաւութեամբ ու դժնդակութեամբ, նախանձոտ, շոգմոգ⁴⁴⁵445. Երկերեսանի: , չարախօս, աստուածատեաց, չարիքներ գտնող ու նորոգող⁴⁴³443. Ղուկ. Ժ 18, Յայտն. ԺԲ 9: : Այդպիսիները վրէժխնդիր են լինում գեհենի հուրին համար՝ որ պատրաստուել է սատանայի եւ նրանից որսացուած կամակատարների համար:

 

Իշխանութեան տակ եղողների համար շատ աւելի դիւրին է առաքինութիւնները կատարել՝ քան ինքնիշխաններին: «Որովհետեւ ում որ շատ է տրուել՝ ասում է⁴⁴⁴444. Երկմտի: , նրանից շատ է պահանջուելու»:

«Տեսնում էի՝ ասում է Տէրը⁴⁴⁰440. Յակ. Գ 17: , երկնքից ընկած սատանային՝ դեւերի առաջնորդին, նրան հաւանողներով հանդերձ, որ ոտքի կոխան եղաւ սուրբերից ու առաքինիներից՝ որոնք Տիրոջ հրամանն էին ստացել լուծարելու նրա թոյները, ինչպէս օձերից ու քարբերից՝ որ չկարողանայ մեղանչել:

Իսկ սատանայի կամքը հաւանողներն ու Տիրոջ ճշմարտութեան դէմ ապստամբողները՝ նոյն պատիժներն են կրելու:

Դրա համար էլ ովքեր կարգաւոր են՝ իրենց վարքերով պէտք է մնան հնազանդութեան ու արբանեկութեան մէջ այդ կարգերի: Սուրբ Գրոց վկայաբանութեամբ՝ նրանք երանելի են լինում: Որովհետեւ անդանդաղ վաստակով՝ միշտ կարողանում են բաւարարել կարօտեալների կարիքները, անարատ սրբութեան մէջ են մնում մտերմութեամբ՝ երբեւիցէ չդրդուելով հակառակորդներից, որոնք դէմ են բարի գործերի. եւ ազատւում են մեղքերին ծառայելուց, ու արբանեկում են սրբութեան ու արդարութեան վարքերին՝ այստեղ թողնելով գովութեան արժանի յիշատակ, վերջն էլ այնտեղ ստանալու համար յաւիտենական փառք ու պարծանք՝ որոնք անցաւոր չեն:

Որովհետեւ Բարերարի կամքն է՝ որ բոլորս լինենք բարերար, ու ժառանգորդ անսպառ բարիքներին՝ որոնք յուսացողներինն են:

Աստուած բոլոր բարիքների Աղբիւրն է՝ որ սուրբ շնորհներով է արբեցնում հաւատացեալներին, ըստ իւրաքանչիւրի բարի ցանկութեան:

Եւ Նա Կեանք է կենդանարար ու մշտնջենաւոր՝ որ կենդանութիւն է տալիս Իր բոլոր արարածներին:

Եւ Նա Բարերար է բոլորի հանդէպ՝ որ Իր պարգեւներով քաւութիւն է շնորհում չարից հեռացողներին:

Եւ Նա Լոյս է, որ լուսաւորում է բոլոր մարդկանց՝ որոնք Սուրբ Լոյսով ազատուել են ուզում իրենց խաւարային մեղքերից:

Եւ Նա Ճշմարտութեան է մօտեցնում նրանց՝ ովքեր սրբութեամբ են ճանապարհորդում ճշմարիտ բարիքների նախաշաւղով:

Եւ Աստուծոյ ճշմարտութիւնից ձեռբազատում չկայ ո՛չ մէկին՝ ո՛չ վերիններին, ո՛չ էլ ներքիններին^Ծ-5151. «Վերինները» Աստուծոյ էութեան արտաքին շերտի վրայ գտնուող արարածներն են, իսկ «ներքինները»՝ Նրա մէջ եղողներն են, ինչպէս մարդու մաշկի վրայ եղողներն ու մաշկից ներս գտնուողները: , որովհետեւ բոլոր արարածներն էլ Իրենն են, ու Իր մէջ են պարփակուած՝ Իր ամենակալ զօրութեամբ, թէ՛ երկնայինները՝ եւ թէ՛ երկրայինները:

Եւ Նա գիտի մարդկանց խորհրդածութիւնները, մտապահում է նրանց բոլոր գործերը՝ ուստի եւ ըստ արժանիքների է հատուցում:

«Որովհետեւ Ե՛ս եմ Աստուածը՝ ասում է⁴⁴⁵445. Երկերեսանի: , եւ ուրիշը չկայ. Ես եմ մեղաւորներին սպաննողը՝ եւ արդարներին ապրեցնողը»:

Եւ չկայ որեւէ մէկը՝ որ կարողանայ հանել Նրա մէջից Իր արարածներին:

Եւ Նա երբեմն վտանգաւոր պատուհասներով է խրատում նրանցից ոմանց՝ երբ ապիրատ վարքերով են ընթանում: Եւ երբեմն էլ ոմանց շնորհներով է յորդորում՝ որ գնան դէպի լաւը, առաւել եւս փառերի ժառանգութեան՝ երբ հաւատքով, երկիւղով եւ սուրբ սիրով են մերձենում Աստուածութեան:

Եւ մենք սրբուելով Նրա շնորհների երախտիքներով⁴⁴⁷447. Աշխատանքի արդիւնքներով: ՝ ծանօթանում ենք բարիքների Պարգեւատուին:

 

Նա հաւատացեալներին կոչել է Իր ժողովուրդը՝ որ ողորմութիւն խնդրեն Իրենից, ու կատարեն Իր կամքը:

Նա մեզ կոչել է Իր ծառաները՝ որ սուրբ սիրով ու սուրբ վարքով կատարենք Իր կամքը:

Նա մեզ կոչել է նաեւ Իր որդիները՝ որ վայելենք Իր հայրական խնամքները, եւ մեր անսուրբ վարքով չարտաքսուենք որդեգրութիւնից:

Որովհետեւ Տէրը սուրբ է՝ եւ սուրբերի մէջ է բնակւում. հետեւաբար սուրբերին անուանել է եղբայրներ՝ ասելով⁴⁴⁸448. Սաղմ․ ԻԱ 23։. «Քո անունը յայտնելու եմ Իմ եղբայրներին. քեզ օրհնելու են եկեղեցիներում»: Դարձեալ ասել է⁴⁴⁹449. Յովհ․ ԺԲ 32։. «Երբ որ բարձրանամ՝ բոլորիդ էլ Ինձ մօտ եմ բարձրացնելու»:

Քանզի Աստուծոյ Որդին եկել է փրկելու մարդկանց որդիներին՝ եւ ուրախացրել է հաւատացեալներին: Որովհետեւ Իր հետ եղողները Իր միջոցով էլ փրկուել են: Եւ նրանք գնալու են Նրա մօտ՝ ով իրենց հրաւիրել է Իր արքայութեանն ու անեղծ փառքին, եւ անվախճան ու աննկարագրելի կեանքին:

Ոմանք գնալու են ինքնուրոյն, ոմանք էլ Առաքեալների, մարգարէների եւ հոգեւոր վարդապետների միջնորդութեամբ:

Քանզի Նա կամենում է որ բոլորն ապրեն՝ու լինեն ժառանգորդ անվախճան կեանքի, Ամենասուրբ Երրորդութեան փառքին համար՝ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: