Ճառ Բ.^Ծ-99. Ճառ «Բ» - Բար ու բանի մասին:

Առանձնաւորութիւններ⁸⁹89. Ս. Երրորդութեան անձնաւորութիւնները:

Կատարեալ Հայրը անձամբ՝ Իր զօրութեամբ, գիտութեամբ, իմաստութեամբ, արարչութեամբ ու բարերարութեամբ է Հայր՝ որն յաւերժ ունեցել է եւ ունի այդ բոլոր զօրութիւններն Իր անծին ներուժում իսկութեամբ:
Կատարեալ է եւ Որդին անձամբ՝ Իր զօրութեամբ, գիտութեամբ, իմաստութեամբ, արարչութեամբ եւ բարերարութեամբ. Նա եւս յաւերժ ուենցել է եւ ունի այս բոլոր զօրութիւնները Իր անսկիզբ էութեամբ:

Նոյնպէս եւ Հոգին Սուրբ կատարեալ է անձամբ՝ Իր զօրութեամբ, գիտութեամբ, իմաստութեամբ, արարչութեամբ եւ բարերարութեամբ: Նա՛ եւս յաւերժ ունեցել է եւ ունի այս բոլոր զօրութիւններն Իր անսկիզբ մշտնջենաւորութեամբ:
Մի՛ բնութիւն ունեն Նրանք՝ մի՛ անփոփոխ իսկութիւն: Եւ մի՛ ամբողջութիւն է արարչութիւնը, Աստուածութիւնը եւ զօրութիւնը: Անսկիզբ Երրորդութեան չկայ եկամուտ կամ յաւելում կամ կցորդ ո՛չ մի տեղից: Նա է աղբիւրը՝ որից բաշխւում են արարչութեան խնամքները բոլոր արարածներին: Նա է յօրինողն ու կազմողը դրանց՝ որոնք Իր բարերարութեան դարմաններն են: Իր տուած սննդարար խնամքներով՝ Նա դարմանում ու սնուցում է իր արարածներին, նրանց առաջնորդելով կատարեալ հասունութեան չափին: Այդքանը այստեղ երկրի վրայ՝ մարմնաւոր կարիքների համար են: Իրեն հաւատացողներին, Իր ուսմունքին ապաւինողներին ու ճշմարիտ հաւատացեալներին՝ Նա օգնում է շնորհներով, եւ Իր վարդապետութեամբ առաջնորդում է դէպի աներեւոյթները՝ որ հասնեն երկինքների արքայութեան, որն անփոփ է ու լի է բոլոր երանութիւններով:

Արդարեւ Հայրն ու Արարիչը, Տէրն ու Հաստատողը՝ Աստուած, ճշմարիտ անփոփոխն ու կեանքը պահպանողը՝ Իր կենդանարար լոյսով, կենդանարար փառքով⁹⁰90. Լուսեղէն գլխապսակներով: ու Իր սիրով է լցրել ու բորբոքել կենդանի երանելիները՝ որոնք Ի՛ր իսկ երանութիւններն էին եւ են, նախքան յաւիտենականների⁹¹91. Հոգեւոր զօրքերին: եւ այս աշխարհի արարումը՝ Իր անփոփոխ զօրութեամբ, ամենահնար ու անզեղջ իմաստութեամբ, կանխագիտութեամբ ու անպատմելի բարերարութեամբ:

Եւ արարումով՝ Նա իր բարերարութիւններն է ցոյց տուել Իր այդ բարեկամներին: Վասնզի արարելու սէրն է ստիպել Արարչին ստեղծելու արարածները՝ վասն Իր ամենագէտ սիրոյն եւ բարի կամքին: Նա արարել է ո՛չ թէ Իր պէտքերի համար՝ այլ Իր ստացուածքները փառաւորելու եւ պատուելու համար: Ինչպէս որ Նա չի՛ առնում կենդանիների կեանքը՝ այլ նրանց տալիս է լինելութիւն, գլուխ եւ սիրտ եւ մշտնջենաւորութիւն⁹²92. Սերնդագործութեան միջոցը: , այդպէս էլ չի՛ առնում որեւէ մէկի աչքի լոյսը՝ այլ նրանց տալիս է տեսողութիւն եւ առաջնորդելու կարողութիւն:
Եւ այդպէս, Աստուած կարիք չունի որեւէ բան առնելու արարածներից՝ ո՛չ հոգեւոր ուժերից, ո՛չ էլ մարդու որդիներից՝ որոնց տալիս է լինելութիւն եւ գոյութիւն:
Ամենաբարի եւ սուրբ հանգամանքներով առաջնորդուելով՝ Նա բարերարութեան պիտանի լծակները դրել է օրէնքների ձեռքում, որ արարածներն ընտրեն օրէնքները՝ եւ իրենց ընտրութիւնները կատարեն դրանց միջոցով:
Նա անկազմ եւ անարգ չի՛ ստեղծել արարածներին՝ այլ նրանց տուել է անձնիշխան ու ազատ կամք, ընտրող միտք, սէր ու ախորժանք՝ որ հոգեւոր զօրքերն ու մարդկանց որդիները փոյթ ցուցաբերեն իրենց անձնիշխան կամքով, սիրով ու ընտրող մտքով սիրելու, հոգալու եւ գովելու կամքը Բարերարի՝ որ ոչնչութիւնից նրանց հրաւիրել է լինելութեան, անգոյից՝ գոյութեան, անարգից՝ պատուականի, փոքրիկութիւնից՝ ունենալու մտաւոր եւ բանաւոր արժանապատւութիւն: Եւ այն ամենը ինչ արարել է Նա՝ նրանց համար է ստեղծել: Երկինքները, երկիրն ու ծովը, եւ այն բոլորը որ նրանցում կան՝ վկայում են Իր սէրը նրանց հանդէպ:
Եւ Նա Իր ամենապարփակ մտքով եղել է վարդապետ՝ որ Իրեն գործակից դարձնի այն արարուածները, որոնք Իր կամեցողութեան շարունակողները կը դառնան:
Այն արարածները որոնք պահպանել են ճշմարիտ օրէնքները՝ կարող են վկայել Նրա սէրն ու մտերմութիւնը: Նրանք ընտիր այրեր ու առաքինութեանց կրողներ լինելով՝ մշտնջենաւոր ուրախութիւններ են վայելում: Նրանցից երեւելիներին նշանակել է ծառայութեան՝ ըստ պատշաճութեան, իսկ աներեւոյթներին պատրաստել է՝ որ լինեն անմահ անուշակ արքայութեան ժառանգաւորներ:
Այդպիսի խնամքներով՝ Նա ցոյց է տուել Իր հայրութեան վայելուչ բարերարութիւնը, արարուածների հանդէպ Իր սէրը, եւ նրանց Տէրը լինելը:

Սոյնպէս եւ այն արարածները՝ որոնք ճշմարիտ հաւատքով են հնազանդում օրինաւոր սուրբ պատուիրաններին, եւ իրենց յոյս-իմացականութեամբ հնազանդում են երկնքի անմահ արքայութեան՝ կարող են վկայել Տէրութեան արարչութեան եւ արքայութեան մասին: Նրանց լինում է պարգեւատու՝ որովհետեւ գոհացող են Տիրոջ բարերարութեան խնամքներից, խոստովանող ու դաւանող են մեր ճշմարիտ հաւատքին, հնազանդ են լուսաւորութեան հանդիսութեանց, անբաժան են ճշմարտութիւնից, եւ մտքի ու մարմնի սրբութիւնից՝ նոյնիսկ երբ նեղութեան վշտերի թէ ողոքիչ պատրանքների մէջ են գտնւում, եւ ո՛չ մի առիթով չեն անուանարկում Նրա անունը⁹⁵95. Ոչ ոքի չեն աստուածացնում: , ո՛չ էլ մտովի են մոլորւում Նրա ճշմարիտ հաճոյքներից՝ այլ առողջ անարատութեամբ եւ անբիծ երախտիքներով մնում են Նրա հետ ամենօրեայ մտերմութեան մէջ:
Եւ այս բոլոր յօրինուածները՝ Նրա արդարութեան բարերար կամքով են կարգուել, թէ՛ կամեցողները՝ եւ թէ՛ չկամները:
Հետեւաբար պէտք է ամբողջ մտքով հրաժարուել դատարկ եւ անօգուտ քննութիւններից, եւ վերադառնալ Սուրբ Գրոց խրատներին, որոնք ըստ Օրէնսդրի հաճութեան՝ գրուել են հին եւ նոր Կտակարաններում, ուր ասում է. «Ես եմ քո Տէր Աստուածը, Ինձ պիտի լսես ու Իմ անձին պիտի երդնուս, Իմ օրէնքներին պիտի հնազանդես՝ որ քեզ հասցնեմ քո հայրերի աւետած լուսապսակին, ինչը խոստացել եմ տալ Ինձանից քեզ՝ որպէս յաւիտենական ժառանգութիւն»:

Այնուհետեւ, այս աշխարհում պէտք է լինել վանք⁹⁶96. Պաշտպան եւ պահապան: ՝ Նրա տէրութեան հայրական հաճութիւններին, եւ լինել յաւիտենական անփոփոխ արքայութեան ժառանգաւոր՝ ըստ մարգարէի խօսքին, որն ասում է ⁹³93. Սաղմ. ԼԲ (ԼԳ -Անթ.) 12: . «Եկէ՛ք Իմ որդիներ ու լսէ՛ք ինձ»: Այդպիսով Նա բոլոր ունկնդիրներին կոչ է անում հնազանդուելու հոգեւոր օրէնքներին՝ ըստ աւետարանուող խօսքին⁹⁴94. Յովհ. ԺԴ 23: , թէ «Այն որ կ՛ապրի Իմ սիրով, եւ կը կատարի Իմ պատուիրանները՝ Ես եւ Հայրս կը գանք ու նրա մէջ կ՛օթեւանենք»:

Սիրել Տէր Աստծուն եւ սիրել ընկերոջն իր անձի պէս՝ նշանակում է լինել պաշտպան ու պահապան Երրորդութեան սիրոյն, եւ վայելել աննկարագրելի եւ անպատում խնամքների երանելի գրգիռները, որպէսզի մեր հոգիների բնակութեան ժամանակաշրջանում⁹⁷97. Մեր երկրային-մարմնաւոր կեանքի ընթացքում: ՝ Նրա կամքով վայելենք երկնային ու երկրային բոլոր բարիքներից, հակառակ մեր փոքրութեան՝ լինենք աննման, անկշիռ, անսահման, աննկարագրելի՝ որպէսզի բոլոր արարածներին կեանք պարգեւողն ու ապրեցնողը մեզ արժանի դարձնի Իր Հոգու օթեւանին, Իր սիրոյն, Իր կեանքին՝ որ անհամեմատելի է, եւ որ նման չէ այն բոլորին՝ որոնք նկարագրելի են ասելով ու լսելով:
Որովհետեւ բոլորն էլ Նրա բնակիչներն են, եւ Նրա կենարար սիրուց են վայելում այն բարիքները՝ որոնք արարածների բնակութիւններից դուրս են, թէ՛ երկնաւորների, թէ՛ երկրայինների եւ թէ՛ երեւելիների: Եւ նախ Նա մեզ կը փոխադրի մեր համակարգից լուսապսակային անմահութեան համակարգ՝ որ յետոյ տանի կեանքի դռնից ներս, որպէսզի ժառանգենք սուրբ վայելքները:

Թէեւ մտաւոր հոգիները կենդանի են ու անմահ, եւ չունեն հասունացման անցումային փուլեր, ու կարող են երկնքից էլ վերեւ բարձրանալ, եւ կամ ծովից¹⁰⁰100. Խօսքը տիեզերական ովկիանոսին է վերաբերւում՝ եւ ոչ թէ երկրային ծովին: էլ այն կողմ դուրս գալ Սուրբ Գրոց առաջնորդութեամբ յիշատակելով գիտութիւնն ու իմաստութիւնը՝ բայց եւ արեւի լուսապսակի ակից թօթափուելով կարող են անցնել մարմնաւոր կեանքի շրջագայութեան, եւ մարմնաւոր կեանքի ժամանակի¹⁰¹101. Հոլովոյթի: հասունացմամբ ու աւարտով լուսապսակի վերածուելով՝ կը փոխուեն բիւրակերպարան ճառագայթների, կենդանի փառերի¹⁰²102. Լուսատուների: ՝ եւ լուսապսակային անփոփոխ ու անկասկածելի բարիքների:

Եւ ինչքա¯ն անարգ, փոքր ու տխուր է մահկանացու մարմնաւորներիս տեսքը՝ անմահ եւ կենդանի հոգիների համեմատ: Առաւել եւս համեմատելի ու նման չեն երեւելի արարածներիս ճառագայթներն ու լոյսերը՝ Արդարութեան Արեգակի¹⁰³103. Քրիստոսի: կենդանի եւ անմահ ճառագայթների ու լուսապսակի հետ, որից կրելու են անմահ հոգի ու մարմին ունեցող սուրբերը:
Արեգակի լոյսը հագնելու եւ կրելու համար՝ բաւական է կարողանալ տեսնել արեւելքից արեւմուտքը, որի համար բաւարար է արեգակի ընթացքը՝ մինչեւ նրա շիջանելը:
Ըստ Աւետարանի խօսքին՝ որն ասում է⁹⁸98. Մատթ. ԻԴ (ԻԳ) 29: , թէ «Արեգակը խաւարելու է, լուսինը մթնելու է, եւ աստղերը թօթափուելու են երկնքից»՝ իսկ Արդարութեան Արեգակի լոյսի ճառագայթները կրող արդարները լուսաւորուելու են Աստուածային անմահ կենդանի փառերով:

Ըստ Առաքեալի խօսքին99՝ թէ «Երբոր Քրիստոս կը յայտնի ձեր կեանքը^Ծ-1010. «Յորժամ Քրիստոս յայտնեսցի կեանքն ձեր…» Նոյն մէջբերումը Ճառ Ժէ-ում գրուել է. «Յորժամ Քրիստոս յայտնեսցի կեանքն մեր…», ինչպէս Սուրբ Գիրքում թարգմանուել է՝«Երբ Քրիստոս, մեր կեանքը յայտնուի, այն ատեն դուք ալ անոր հետ փառքով պիտի յայտնուիք»: Մեր ձեռքում չունենալով Ս. Գրոց գրաբարեան հնագոյն մի օրինակ՝Բ. Ճառում թարգմանել ենք «ձեր» բառի ներկրած իմաստով, իսկ ԺԷ Ճառում ալ «մեր» բառի ներկրած իմաստով։, այնժամ եւ դուք Նրա հետ կը յայտնուէք փառքով»¹⁰⁴104. Գլխապսակով: ՝ կենդանութեան արեգակ արեւի նմանութեամբ, որից լցուելով եւ լուսաւորուելով կը դառնաք կենդանարար լոյս, եւ հետեւաբար Նրա մի մասնիկը: Ինչպէս աչքի բիբի նման՝ որ կորեկի հատիկի չափ փոքր է, բայց երբ նրա լոյսը շիջանում է՝ նա արեգակի զօրութեամբ կրում է անշիջանելի լոյսը, եւ բաւարար է որ նայի արեւելքից արեւմուտք՝ որ արեգակի լոյսի առաջնորդութեամբ տեսնի ամբողջ երկինքն ու երկիրը:
Հապա ինչքա¯ն եւս լաւ է երկրային կեանքի աւարտին կրել անմահութեան կենդանի լոյսը՝ Արդարութեան Արեգակի կենարար լոյսը, որ լի է երանութիւններով, եւ որի փառերով կարելի է բաւարարել թէ՛ չափաւորները եւ թէ՛ անչափելիները:

Ով որ կը կրի այդ լուսապսակը՝ կը վայելի Կենդանի Լոյսի խնամքների վայելքները, որոնց մասին ո՛չ մարմնաւորների բերանը կարող է պատմել՝ ո՛չ էլ ականջը կարող է ընկալել, ինչպէս Առաքեալի խօսքն է ասում՝ թէ Աստուած կամենում է Իր ժառանգաւորներին ցոյց տալ Իր անսպառ բարիքները, սակայն այն ժամանակ՝ երբ բոլորը կը լցուեն Նրա լուսապսակով¹⁰⁷107. Էներգետիկ դաշտով: :
Ըստ Աւետարանի խօսքին՝ որն ասում է¹⁰⁵105. Յովհ. ԺԷ 21: . «Հայր, ինչպէս որ Ես ու Դու մի՛ ամբողջութիւն ենք՝ այդպէս էլ Իմ միջոցով քեզ հաւատացողներն են լինելու, որոնք գալու եւ խառնուելու են Քեզ՝ միաբանուելով»:

Որովհետեւ Աստուած հենց այդ նպատակով նրանց շնչաւոր եւ բանաւոր է արարել՝ որպէսզի աճելով¹⁰⁸108. Զարգանալով: հասնեն այդպիսի լուսապսակի:
Քանզի Արարիչն Աստուած այս աշխարհն արարել ու կարգաւորել է՝ որ լինեն ծնունդներ, որպէսզի ծնուածները սնուելով ու խրատուելով՝ առաքինանան սիրոյ դրսեւորումներով: Իսկ անմահներին ու անուշակներին արարել է՝ որպէսզի իրենց Աստուածեղէն կենդանի փառերից փոխադրուեն բարիքների անվախճան լուսապսակին:
Ինչ որ ասացինք՝ շատի մի մասն է միայն:
Երեւոյթը կարելի է համեմատել մօր որովայնում գտնուող մանուկի հետ՝ որ չգիտի՛ թէ ինչպիսի հասունացման փոփոխութիւններ են սպասում իրեն, ո՛չ էլ թէ ինչ է երկինքը, երկիրը, ծովն ու նրանց մէջինները՝ որոնք նրա կարիքներին են ծառայելու:
Ինչպէս Պօղոսի խօսքում106՝ թէ «Շատից քիչն ենք մարգարէանում, եւ երբ գայ կատարելութեան ժամանակը՝ կատարուած մարգարէութիւնների շատից քիչը խափանուելու է», դա էլ այն պատճառով՝ որ հնարաւոր չէր բերանով պատմել ու ընկալելի դարձնել անբացատրելին:
Վասն այս բոլոր բարիքների՝ պէտք է ամեն ինչ գնահատել ըստ Նրա հաճութեան: Պէտք է լինել մշակ բարութեան՝ ըստ Բարերարի կամքին. պէտք է հեռու մնալ կեղտոտ ու դժնդակ վարքերից՝ որոնք վիշտով կ՛աւարտուեն. պէտք է ընթանալ բարիների սրբութեամբ, եղբայրներին երախտաւոր լինել սիրով, եւ ամենուր լինել պիտանի՝ փրկելու եւ ապրեցնելու համար. պէտք է լինել ճշմարտութեան մշակներ, լինել հրաւիրեալ եւ կոչուած՝ մշակելու համար Նրա յաւիտենական ճշմարտութեան այգին, ինչի համար վարձքը լի է կենդանի բարիքների երանութիւններով:

Տէրն Աստուած այդ այգին տնկել է մեր մէջ՝ մեր անձնիշխան կամքին որպէս գործիքներ տալով սէրը, ախորժանքը, փոյթն ու հնազանդութիւնը, նաեւ այդ բոլորի հետ տուել է յոյս-իմացականութեան անփոփոխ կենդանութեան հոգեւոր վարդապետութիւնը՝ որպէսզի հրեշտակներն ու մարդիկ իրենց բնակութեան ժամանակ անձնիշխան կամքով հետեւեն Նրա բարերար կամեցողութեան, եւ ժառանգաւոր դառնան անմահ անուշակ ու փառաւորեալ կեանքին, ու գովուեն Արարիչ Բարերարից՝ Նրա կենդանի երանութիւններով:
Արարածների ազատ ու անձնիշխան կամքին տուել է երկու դաստիարակ՝ սպառնալիք ու աւետիս, ինչպէս մարդն իր որդուն է տալիս՝ որպէսզի նա չանի վնասակարը, այլ կատարի շահաւորն ու երախտաւորը: Այդ երկու միջոցները դրել է ճշմարտութեան վարդապետների, թագաւորների եւ դատաւորների ձեռքը՝ որպէսզի արդարութեան կշեռքները մնան հարթ ու հաւան:
Մարգարէութիւնն ու քահանայութիւնը տուել է որպէս ուսուցանող եւ առաջնորդող՝ տեղեակ պահելու եւ հասու դարձնելու համար Աստուծոյ բարի կամքին, Բարերարի երախտաւոր կամքին՝ որպէսզի մեր ճգնութիւնների վաստակը վկայենք Աստծուն:

Դրա համար պարտաւոր ենք մտերմութեամբ օրհնել Տիրոջ՝ բոլոր բարիքները տուողին, ու գոհանալով փառաւորենք Նրան: Այլեւ Տէրն ինքնին՝ Իր սիրոյ եւ բարերարութեան երախտիքների վկայութիւնն ունի ի դէմս ընտրեալների ու կատարեալների, որոնք լցուած են Աստուծոյ պարգեւած շնորհներով:

Նա երկայնամիտ¹¹⁰110. Համբերատար է: է ամբարիշտների¹¹¹111. Ամբարել սիրողները: եւ չարութեամբ ամբարտաւանացած¹¹²112. Ամբարը խարդախուեամբ կրկնապատկող: անիրաւների նկատմամբ՝ որոնց միտքը խաւարել ու օտարացել է սուրբերի եւ արդարների իմաստութիւնների հանդէպ, որպէսզի նրան՛ք էլ հասնեն զղջման: Բայց հակառակ պարագայում՝ նրանց սպասում է ամենայն Արարչի բարկութիւնն ու սրտմտութիւնը, ըստ Առաքեալի խօսքին¹⁰⁹109. Հռով. Ա 18, Բ 5: :
Այսպիսին են կեանքն արարողի ու տուողի արուեստները:
Նա մշտապէս Իր սիրոյ երեւելի եւ աներեւոյթ դարմաններով է խնամում արարածներին: Նա արդար է Իր բարերարութեամբ, եւ սնում ու դարմանում է Իր բազում շնորհներով, գիտութեամբ եւ իմաստութեամբ, այնպէս՝ որ խելամիտներն ու հնարարուեստները պահապան լինեն Իր պատուիրանին, ու դրա զօրութեամբ կայուն, հաստատուն եւ կարող լինեն, եւ զօրանալով՝ դիմակայեն սատանայի հնարքներին, ու անսասան ու հաստատուն մնան ճշմարտութեան հանդէպ, ու Արարչի սիրով յորդորուելով՝ մղուեն առաքինի լաւութիւնների եւ պիտանի գործերի, որպէսզի նրանց փառքով պատուի:
Այլեւ Տիրոջ սիրոյ երախտիքների վկայութիւններն են Նրա զեղումները հոգեւոր ախտացեալների մէջ՝ երբ նրանք ապաշխարութեան են վերադառնում խոստովանութեամբ, եւ նրանց ներում, խնամում ու բուժում է ողորմութեամբ, ազատում է մեղքերից՝ ըստ Իր բազում գթութեանց:
Եւ այսպէս, Նրա կենդանի աւետիսների երանութիւններին հաւատացողները վայելելով բարիքներից՝ իրենց ճշմարիտ հաւատքի ու յոյս-իմացականութեան համար հանդերձեալում առնելու են նաեւ առհաւատչեան, որ ճաշակեն կենդանութեան սէրը՝ որ անվերջ է եւ անքննին, ու վայելեն Նրա երանութիւնները՝ լցուելով խնդութեամբ ու անճառելի ուրախութիւններով:
Որովհետեւ Նա Իր գթութեամբ խնամում է թէ՛ հոգու եւ թէ մարմնի կարիքները՝ ըստ Իր մեծն ողորմածութեան, որպէսզի զօրանան շնորհներով եւ Աստուածատուր պարգեւներով՝ ու առողջաբար վայելք գտնեն խաղաղութեան մէջ:
Այսօրինակ համբերատարութեամբ ձգտելով նորոգուելու Աստուծոյ բարիքներով՝ յառաջադէմը նկրտում է դէպի երեւելիներն ու աներեւոյթները¹¹⁰110. Համբերատար է: , եւ Սուրբ Աստուծոյ կողմից սրբուելով իր աղտից՝ ազատանում է, եւ իր տիրական ազատութեամբ լուսաւորւում է փառքով, ու անխոցելի է լինում թշնամուց՝ զերծ մնալով մեղքերի պատճառով մահանալուց. եւ յարութեան յոյս-իմացականութեամբ լուսաւորուելով՝ մնում է անբիծ ու սուրբ, եւ իր խոնարհութեամբ բարձրանալով Տիրոջ տուած փառքով ու յարգանքով՝ կործանում է ամբարտաւանութիւնը:
Որովհետեւ խոնարհները, հնազանդներն ու հեզերը բարձրանալու են՝ իսկ ամբարտաւանները, խիստերն ու անհաւատները կործանուելու են Տիրոջ ահի առաջ:
Եւ բոլոր ուղղութիւններում գտնուող ճշմարիտի հետեւորդները պսակադրուելու եւ փառաւորուելու են՝ արդարների արքայութեան Արարչից:
Քանզի հաւատացեալների, լաւերի ու առաքինիների աւետող բոլոր խօսքերն էլ առաջնորդում են դէպի ճշմարտութեան դռները: Հետեւաբար նրանք հրաւիրուելու են Նրա՛ յարկից ներս, եւ մնալու են Նրա՛ փառքի պսակին մէջ՝ որպէսզի ողորմութեամբ եւ գթութեամբ խնամուեն, եւ կատարեալ ապաշխարութեամբ թողութիւն ստանան միազօր Տէրութիւնից:

Իսկ ամբարիշտների, անառակների, ցանկասէրների ու անհնազանդների խօսքերը անարգէլօրէն հրաւիրում են մեղքերի, յաւիտենական տանջանքների եւ անմա՛հ սատակման՝ դժոխքում: Որովհետեւ արհամարհող են արարուած գութն¹¹⁴114. Սնունդը: ու խնամքները, եւ հեռանալով օտարանում են ստոյգ ապաշխարութիւնից՝ որը նրանց մաքրելով եւ արդարացնելով մերձեցնելու էր անմահների կեանքին: Վերոյիշեալ պատճառներով նրանք արժանանալու են ամօթի¹¹⁵115. Մահուան: եւ անշէջ հրի՝ որ պատրաստուել է սատանայի եւ նրա դեւերի համար:
Այս բոլորը կարգաւորուել են Տիրոջ աւետած խոստումներով, բարի կամեցողութեամբ՝ հոգալու եւ խնամելու համար սրբութեան եւ բարու կողմնակիցների կարիքները: Իսկ չար ու անհնազանդ կողմին սպասում են չարութեան հրեշտակի վրէժի, բարկութեան, եւ սրտմտութեան սպառնալիքները, որովհետեւ եթէ կամենային՝ կարող էին բարկութեան պատճառը հանգցնել, եւ ի սրտէ ապաշխարելով այն ի սպառ վերացնել՝ ըստ Արարողի մեծ ողորմութեան:
Եւ այսպէս, բարի խոստումներով եւ սպառնալիքներով Նա ուղղութիւն է տալիս՝ որ բոլորն էլ ապրեն ու արքայութեան հասնեն:

Մեր մէջի ընտիրները մեզ երեւելի են դառնում՝ արդարութեան օրէնքներով կենցաղավարելով: Որովհետեւ ով որ բարի է բնութեամբ եւ իսկութեամբ՝ ի սկզբանէ յաւիտեան է, եւ նրա կատարեալ բարերարութեան չկայ եկամուտ¹¹⁶116. Արտաքին յաւելում: ՝ որովհետեւ նա կայ ու մնում է միշտ բարի:
Ով որ խօսում է Աստուծոյ ցասման, բարկութեան կամ սպառնալիքի մասին՝ նա օրէնքների իրաւունքով է խօսում: Նա անիրաւներին եւ անզգամներին ուղղութիւն է տալիս՝ սպառնալիքով լցուած բարկութեամբ: Որովհետեւ կատարեալ բարու եւ քաղցրի մէջ արատ ու բիծ չի լինում: Նրանից չարութիւն չի բխում՝ ոչ էլ դրսի՛ց եկող չարն է ազդում նրան: Քանզի նրա մէջ եղածը իսկութեամբ բարի է՝ եւ երբէ՛ք չար։
Սակայն մեր մեղքերը Աստուծոյ ցասումն են առաջացնում՝ եւ Նա խրատում է մեզ պատիժներով. բայց բարկութեան մէջ ողորմութիւնը յիշելով՝ խրատեալներին այցելութիւն է տալիս:
Արժի որ ատենք մեղքերը՝ եւ սիրենք արդարութիւնը, սրբութիւնն ու ճշմարտութիւնը՝ եւ ուրախացնենք Տիրոջն ու Նրա երկնային զօրքերին:
Հենց այս է Տիրոջ սիրոյ ցուցմունքը, որովհետեւ Նա ուրախանում է՝ երբ մարդիկ չար վարքերից հեռանալով ուղղւում եւ օրինապահ են դառնում:
Որովհետեւ Նա Ինքը կեանքն է ու կենարարը. Նա սէր է՝ որն ամեն ինչ լցնում է Իր պարգեւներով:
Ո՛չ ոք կարող է արժանին մատուցել Նրա ամենազօր մեծութեան. ո՛չ երկնաւոր բանակների բիւրաւոր զօրութիւններից մէկը՝ ո՛չ էլ մարդկանցից մէկը, որոնցից բարեհաճել է օրհնութիւն եւ երկրպագութիւն ընդունել:
Նաեւ դեւերի, հեթանոսների, ամբարիշտների եւ մեղաւորների հայհոյանքներից ո՛չ մէկը չի կարող հպուել անհպելի Աստուածութեան լոյսին:
Հրեշտակների բիւրաւոր բոլո¯ր բանակները, եւ մարդու որդիներից ընտրեալները՝ որոնք անդադար փառաբանում են Նրան, չե՛ն կարող ըստ արժանւոյն օրհնել Աստծուն:
Որովհետեւ հնարաւոր չէ՛ յարգել կամ անպատուել Աստուածութիւնը: Միեւնոյն է, Նրա փառքը չի փոխւում՝ որովհետեւ Նա կեանք է, եւ անփոփոխելի լոյս՝ որը երբէ՛ք չի հանգում:

Բայց զարմանալին այն է, որ Անանունն Իր առաւել սիրոյ հետեւանքով՝ անուամբ է ներկայանում մեզ: Որովհետեւ յաւերժականի մէջ ու ժամանակներից առաջ որեւէ մէկը գոյութիւն չի՛ ունեցել՝ Նրան անունով կոչելու համար:
Ուստի Նա Իր բարերար արարումների համար՝ անուանւում է արարածների Արարիչ:
Քանզի Արարողը, Բարերար Լոյսն ու Կեանքը՝ արարածներին տուած Իր խնամքներով է անուանւում:
Այլապէս, Նա Ի՛նքը միայն գիտի Իր անունը:
Որովհետեւ Նա անշիջանելի Լոյսի լոյսն է, շնչաւորների Կեանքն է, անիւթ Հուր է՝ նաեւ նիւթականների Արարողն է: Այլապէս, Նա որպէս յաւիտենական Էր-ը, Է-ն եւ Կայ-ն՝ միայն Ի՛նքը գիտի Իր անունը: Նա Իր սիրով է յայտնւում արարածներին՝ եւ Իր խնամքներով է ճանաչւում:
Նա արարածներից մարդկանց ազգին հրաւիրել է՝ որ աշակերտե՛ն Իր բարերարութեան: «Նախ Առաքեալներին՝ ասում է Պօղոս¹¹⁷117. Եփես. Դ 11 (Ա Կոր. ԺԲ 28 – Անթ. ): , ապա մարգարէներին ու վարդապետներին», եւ սրանցից յետոյ նրանց՝ որոնց շնորհներ է բաժանել Սուրբ Հոգին, գործակից դարձնելով Իր կոչման, եւ որոնք հրաւիրուել են արքայութիւն:
Նա Իր սիրոյ տեսչութեան խնամքներն է յայտնել, որպէսզի արդարացեալները լինեն այն հաւատքով՝ ըստ որի մտնելու են Քրիստոսի Աստուծոյ փառաւորեալ ժառանգութիւնից ներս:
Նա հաւատացեալներին անուանել է որպէս Իր այգին, երկնաւոր Հօրը՝ այգու մշակ: Այլեւ Առաքեալներին է անուանել մշակներ118՝ որովհետեւ նրանք սրբացել են ու հաւաքուել յաւիտենական հնձանում, քանզի սկզբից մինչեւ իրենց վերջին ժամը գործել են յօժար կամքով՝ ու առաջինն են ստացել Տիրոջ վարձքը:

Արդարեւ ովքեր չե՛ն նմանւում Աստուծոյ սիրոյն՝ որը ծագում է արեգակից¹¹⁹119. Արեգակը մայր ակն է, եւ ոչ թէ արեւը: թէ՛ չարերի եւ թէ՛ բարիների վրայ, այլ խանդում են՝ իրենց վարձքն են ստանալու ո՛չ որպէս Աստուծոյ որդիներ:
Միւս բոլոր սուրբերն էլ հասնելու են Քրիստոսի աւետածին՝ արդարութիւն գործելով, եւ հոգեւոր մշակութեամբ քարոզելով ճշմարիտը՝ որը Սուրբ Երրորդութեան լուսապսակի մէջ է: Այդպէս տիեզերքը լցնում են կեանքի խօսքով՝ եւ հաւատացեալներին վերստին են նորոգում յաւերժութեան ջրով ու Հոգուով: Այլեւ քարոզում են խոստովանութեամբ եւ ապաշխարութեամբ փրկուելու մասին՝ Աստուծոյ Որդու շնորհների միջոցով:
Քանզի Նա Իր բնութեամբ՝ Հայրն է Իր միածին Որդու: Նա կեանքի յարատեւութեան շղթան է, լոյսի Լոյսն է, Բարու Բարի Իմաստութիւնն է:
Ըստ մեր շնորհի էլ՝ Նա անուանւում է մեր Հայրը, եւ Լոյս՝ որը մեզ հաւատքով է լուսաւորում, եւ Կեանք՝ որը մեզ կենսունակ է դարձնում:

Նա որպէս Ճշմարտութիւն՝ մարդկանց է երեւում ա՛յս օրինակներով. ոմանց մօտ բնութեամբ¹²⁰120. Արական կամ իգական: ՝ կէսերի հանդէպ նրանց ցուցաբերած խնամածութեամբ, ինչպէս հայր: Այդպիսով Նա մեզ մօտեցնում է Իր բնութեան՝ որով արարելու եւ խնամելու սէր է առաջացնում մեր մէջ:
Հայրը բարին արարելու շնորհներ պարգեւելով մոլորեալներին՝ նրանց մղում է դէպի Աստուածային գիտութիւնը:
Ինչպէս Նրա բարերարութիւնները՝ նոյնպէս եւ գթասիրութիւնն է հասնում մեղաւորներին, որով ուսուցանում է նրանց՝ որպէսզի վերջնականապէս չկորչեն, այլ Աստուածային օրէնքների խորագիտութեամբ ուղղուեն, իմանան եւ ճանաչեն իմաստութիւնն ու խրատը, նաեւ նշաններով ու արուեստներով ուղղեն թիւրեալներին, հաւատքում հաստատեն աշակերտեալներին՝ որ սրանք էլ մեծ համբերութեամբ դիմանան բոլոր փորձութիւններին ու չշեղուեն ճշմարտութիւնից. այլեւ Տիրոջ սիրոյ օրինակով՝ յորդորուեն գթութեամբ խնամելու, դարմանելու, եւ վերացնելու շատերի բեռներն ու կարիքները՝ որպէսզի սրանց էլ հրաւիրեն ապաշխարութեան ու աւազանի շնորհներին:
Նա յորդորում է նաեւ երկայնամտութեամբ ու հանճարով բոլորին որսալ հոգեւոր ուռկանով՝ ու տանել բարեպաշտութեան:
Իսկ մեղքերով ու անիրաւութիւններով խաւարեալներին լուսաւորելով՝ յորդորում է սրբել ու մաքրել նրանց, ազատե՛լ սատանայի ծառայութիւնից՝ եւ նորոգել նորով, որ լինեն ըստ Աստուծոյ լուսաւորութեան՝ արդարութեան ու ճշմարտութեան մէջ: Եւ յորդորում է մերկացնե՛լ հին մարդն իր չար գործերից՝ որպէսզի արժանի լինի պսակների ու փառքի:
Հօրից, Որդուց եւ Սուրբ Հոգուց այս արուեստը ուսանողները՝ միշտ գործակից կը դառնան Նրա բարերար կամքին, ըստ Նրա ճշմարիտ աւանդներին, եւ անվրէպ հաւատքով Ժողովրդին կը մերձեցնեն սուրբերի օթեւաններին:

Եւ այս կերպ աշակերտողները ընտրելով հաւատքի, յոյսի եւ սիրոյ օրէնքները՝ հանդէս կը գան այնպէս ինչպէս առաքինիներն ու ճշնարիտ Առաքեալները, մարգարէներն ու ուղղափառ վարդապետները: Ովքեր նրանցից կ՛ուսանեն՝ վկաներ կը դառնան համբերելով տանջանքներին, խոստովանելով¹²¹121. Գնահատելով: ժուժկալութիւնն ու ճգնաւորական կուսութիւնը, սրբութիւնն ու առաքինութիւնը:
Այս բոլորով է, որ Աստուած մարդկանց մէջից ընտրում է Իր ժողովրդին՝ որ բարի գործերի նախանձաւոր է լինում, եւ առնում է Նրա բարերարութեան անեղծ պսակները: Քանզի սիրում են Արարչին՝ եւ սիրւում են Նրանից, եւ Նրա շնորհներով փառաւորուելով՝ անուանի են դառնում երկրի վրայ եւ երկնքում, որպէսզի ապրեն ու մնան յաւիտեան:

Եթէ Տէրը ընտրութիւններ չկատարի ըստ արդարութեան օրէնքների՝ ապա չ՛երեւար առաքինիների մտերմութիւնն ու քաջութիւնը, կը խափանուեն նահատակների երանելի կեանք տանող գործերը, եւ Աստուծոյ սէրն ունեցող սուրբերն ու հոգեղէնների զօրքերը կը զրկուեն կենդանի երանութիւնների ժառանգութիւնից: Հետեւաբար որոնք որ վրիպած են լինում Արարչի խնամքներից՝ պատիժներ են ստանալու Ահեղ Դատաւորից, որն հատուցելու է ըստ գործերի: Արդարները գնալու են յաւիտենական կեանքի՝ իսկ մեղաւորները յաւիտենական տանջանքների¹²¹121. Գնահատելով: :
Երկու կողմերին էլ յայտնի է Աստուածային խօսքը. «Եկէք՝ ասում է¹²²122. Մատթ. ԻԵ 46 (Անթ.): , Իմ Հօր օրհնեալներ՝ ու ժառանգեցէ՛ք Աստուծոյ արքայութիւնը», ապա եւ «Ինձանից հեռացէ՛ք անիծեալներ դէպի յաւիտենական հուրը՝ որ պատրաստուած է սատանայի եւ նրա հրեշտակների համար»¹²³123. Մատթ. ԻԵ 34 (Անթ.): :

Քանզի արդարացիօրէն նախ կոչ է անում բարի գործերի. «Ինձ եկէ՛ք՝ ասում է¹²⁴124. Մատթ. ԻԵ 39, ԻԵ 41: , բոլոր հոգնածներ ու բեռնուածներ¹²⁸128. Մեղքերով բեռնաւորուածներ: ՝ եւ Ես հանգիստ կը տամ ձեզ. վերցրէ՛ք լուծս ձեր վրայ, սովորէ՛ք Ինձանից հեզութիւն եւ խոնարհութիւն՝ եւ կը գտնէ՛ք ձեր անձերի հանգիստը»: Եւ Առաքեալն ասում է¹²⁵125. Մատթ. ԺԱ 29: . «Նմանուեցէ՛ք Աստծուն՝ ինչպէս սիրելի որդիները. եղէք այնպիսի սիրով՝ինչպէս Քրիստոս սիրեց մեզ, եւ Իր անձը յանձնեց մեր համար՝ որպէս պատարագն¹²⁹129. Նուէրն Աստուծոյ: Աստուծոյ»:

Աստուծոյ Որդին մարդկանց որդիներին Իր ժառանգորդներն է դարձնում՝ եւ մեր վրայ Սուրբ Հոգու շնորհներն է սփռում առատաբար: Իր բարերար խօսքով մեղաւորներին կոչ է անում խոստովանութեամբ ապաշխարելու եւ հնազանդելու կենաց Աւետարանին՝ որպէսզի հաւատքի դարձողներին նորոգի Իր լուսաւոր աւազանով, եւ նրանք որդեգրուեն Իր Հօր կողմից: Քանի որ Նա բնութեամբ է Որդի՝ մեզ էլ Իր եղբայրն է դարձնում Իր շնորհներով: Նա Սուրբ Հոգու աւազանով¹³⁰130. Սուրբ Հոգու աւազանը աուրա-լուսապսակն է: վերածնուածների վրայից սրբում է մեղքերի թողած արատն ու բիծը՝ եւ նրանց ազատում է չարին ծառայելուց:
Քանզի ովքեր Քրիստոսով են մկրտւում՝ հագնում են Քրիստոսի զօրութիւնը, արու թէ էգ, հրեայ թէ հեթանոս¹³⁰130. Սուրբ Հոգու աւազանը աուրա-լուսապսակն է: , ծառայ թէ ազատ: Բոլորն էլ ունենում են Նրա շնորհները՝ եւ դառնում են Աստուծոյ որդիներ ու Քրիստոսի ժառանգակիցներ:
Ովքեր Ամենասուրբ Երրորդութեան օրհնութեամբ, քահանայական խորհրդածութիւններով եւ պարգեւներով են իջնում Սուրբ Հոգու աւազանի արգանդը՝ հոգեպէս են վերածնւում լուսաւորուելով Քրիստոսի՛ իմաստութեամբ:

Ինչպէս Տէրն է ասում. «Առէք Սուրբ Հոգին՝ որպէսզի որդեգրուէք երկնաւոր Հօրից»¹³¹131. Յովհ. Ի 22: : Որովհետեւ քահանաները Նրանի՛ց են ստանում իշխանութիւն՝ կապելու¹³⁴134. Նաեւ՝ պսակելու: եւ արձակելու: Մկրտեալը Նրա՛ միջոցով կարողանում է հրաժարուել սատանայից՝ որպէսզի իր մէջ մեռնի մեղքերի պատճառած մահը, եւ երկրի վրայ այլեւս չապրի՛ մեղքերով:

Քանզի ինչպէս մեռեալն է մնջանում բոլոր արուեստներից¹³⁵135. Շնորհներից: ՝ այդպէս էլ մկրտեալը մեռեալ¹³⁶136. Ազատուած: է լինում մեղքերից, եւ կենդանի՝ արդարութեան համար: Որովհետեւ նա Քրիստոսի կերպարանքն է առնում՝ Սուրբ Երրորդութեան շնորհներով:
Այնուհետեւ նրա գլուխն սկսում է խորհել ըստ ճշմարտութեան Աւետարանի քարոզներին¹³²132. Կող. Գ 1-3: , եւ ըստ Անմահ Թագաւորի հաճութեան՝ արդար ու ճշմարիտ վարքով, որպէսզի հաստատուի անմահների կենաց օթեւանում, Յիսուս Քրիստոսի մօտ:
Այսպէս է որ իրականանում է վերածնունդը հոգեւոր աւազանից՝ երբ ախտաւորը վերստին է ծնւում առանց ախտի, շնորհներով ու Ամենասուրբ Երրորդութեան մարդասիրութեամբ:
Այդ շնորհները ո՛չ արիւնից են գալիս՝ ասում է¹³³133. Յովհ. Ա 13: , ո՛չ էլ առնական կամքից, այլ Աստծուց ու հաւատքից՝ որպէս Քրիստոսի ժառանգութիւն:
Այսպէս է որ ծնւում են Աստուծոյ որդիները՝ Նրա Որդու կերպարանքով: Նրանք լինում են ճշմարտութեան քարոզիչներ՝ թէ՛ նեղութեան եւ թէ՛ անդորր պահերին. անսասա՛ն են մնում Աստուծոյ սիրոյ մէջ՝ ուղիղ սրտով եւ ուղղափառ հաւատքով:
Ովքեր կենարար Հօրն են ընծայւում՝ օժտւում են Երկնաւորի աննկարագրելի շնորհներով, որից յետոյ Աստուածային գործեր են գործում եւ Նրա կամքն են կատարում՝ ըստ Բարերարի երախտիքին. նաեւ կցորդակից են լինում երկնաւոր զօրքերին՝ որոնք արարուել են մարդկութիւնը պահպանելու շնորհներով. կցորդակից են լինում նրանց՝ ովքեր Քրիստոսի իմաստութեամբ ժառանգելու են յաւիտենական փրկութիւնը:
Ինչպէս որ Աստուծոյ Որդին եղել է մարդու որդի՝ եւ կրել է մեր հոգեւոր ու մարմնաւոր բնութիւնը, կատարել է թէ՛ հոգեւոր եւ թէ՛ մարմնաւոր արդարութիւններ՝ նոյնպէս եւ մենք պէտք է ընդունենք Քրիստոսի իմաստութեան ուղին, կատարենք ամեն տեսակ արդարութիւն՝ որ լինենք Աստուծոյ որդիներ, եւ սիրո՛վ հաստատեալ:

Քանզի Որդին մարմնացել է Աստուծոյ կամեցողութեամբ, եւ յանձն է առել¹³⁷137. Իր անձի մէջ առաւ: մեր մարդկային բնութեան բոլոր կրքերը՝ բացի մեղքերից: Նմանապէս եւ մենք պէտք է Աստուածեղէն զօրութեամբ ձեռբազատուենք բոլոր կրքերից առանց յանցանքի¹³⁸138. Մեր կարողութեան սահմանը անցնելու: ՝ որպէսզի հասնենք Քրիստոսի իմաստութեան կատարելութեան չափին, եւ ճշմարտուելով այնքան մօտենանք Աստուծոյ կերպարանքին՝ որ ժառանգենք Քրիստոսի արքայութիւնը:
Միշտ պիտանի է Աւետարանի դաստիարակութիւնը՝ որը մեզ հրահանգում է լինել լաւերի շարքերում, որպէսզի օժտուենք Սուրբ Հոգու շնորհներով՝ ճշմարտութեամբ աճեցնելու համար արդարութեա՛ն վաստակները մաքուր սրտով եւ Աստուծոյ ուղղափառ հաւատով:

Որպէսզի Աստուծոյ նախախնամական սիրոյ տեսչութեամբ միշտ արթուն եւ զուարթուն¹³⁹139. Մտքով արթուն: լինենք բանսարկուի պատրանքների դէմ յանդիման՝ լինենք հաստատուն յոյսով, սուրբ վարքերի առաքինութեամբ, մաքուր հոգւով ու մարմնով՝ որ հասնենք Աստուծոյ անճառելի սիրոյ խաղաղութեան նաւահանգստին, յաւիտենական կեանքին եւ աննկարագրելի ուրախութիւններին՝ որոնք պատրաստուել են սուրբերի համար:
Ինչպէս որ այս արեգակն է լուսաւորում երկիրն ու նրանում գտնուող արարածները, ու նրանց տեսանելի է դարձնում թէ ծովում եւ թէ ցամաքում՝ այդպէս էլ հաւատքի ճշմարտութիւններն ու սրբութիւններն են լուսաւորում Աստծուն սիրողների միտքը, եւ երեւելի են դարձնում նրանց:
Երկնաւորներն ու երկրաւորները, մարդիկ ու հրեշտակները՝ իրենց անձնիշխան կամքով է որ դառնում են ճշմարտութեան վարդապետներ, եւ լցւում են Սուրբ Հոգու շնորհներով, ստոյգ գիտութեամբ ու անփոփոխ իմաստութեամբ՝ ըստ արդարութեան օրէնքների: Եւ այդպէս առաջնորդուելով Սուրբ Երրորդութեան ստոյգ պատմութեան լոյսով՝ երկինքը լցնում են արարչական էութեամբ, երկիրը ճառագայթներով ինչպէս արեգակի լոյսը՝ երկնաւորների եւ երկրաւորների կեանքի եւ իմաստութեան փառքի համար:

Իսկ սատանան ինքն իրեն պայծառութեան մէջ տեսնելով՝ կամեցել է աստուածանալ, ու ամբարհաւաճելով¹⁴⁰140. Սերմերի ամբարները խարդախութեամբ աճեցրեց: ՝ վրիպել է փառքից, որի ակնկալիքն է ունեցել՝ ու վար է կործանուել պատուից. եւ սնոտի յոյսեր տածելով՝ սկսել է մարդիկ որսալ, նրա՛նց էլ կործանելու համար. եւ իր հոգեւոր մոլորութեամբ ընկնելով Աստուծոյ սիրուց՝ նաեւ ընկել է զանազան ամբարշտական ցանկութիւնների մէջ:
Եթէ մէկն ու մէկը ասի թէ Աստուած ինչո՞ւ ներողամտութեամբ թոյլատրել է սատանային տարածելու այդքան մոլորութիւններ ու անօրինութիւններ՝ իմացի՛ր. Աստուած հերշտակներին ու մարդկանց որդիներին պատուել է անձնիշխա՛ն կամքով՝ որ ընտիր եղողները երեւելի դառնան, եւ ժամանակների հոլովոյթում իրենց ցուցաբերած արժանիքների համաձայն ընկալեն հատուցումը՝ փառք կամ տանջանք բոլոր արարածների Արարչից:

Քանզի ինչպէս որ Ադամի վրայ նրա յանցանքների^Ծ-1111. «Յանցանք» բառի կառուցուածքն է «յ+անց+ան+ք», ուր «Յ»-ն լուսապսակն է մարդու, նրա էներգետիկ դաշտը, նաեւ ազդեցութեան ու գործունէութեան գօտին: Այդ դաշտից դուրս գալը, կամ «անցանելը»՝«յանցանք» է, սահմանը անցնելն է, որը վտանգ է սպառնում ընկնելու, մրսելու, խայտառակուելու, : կործանուելու, եւայլն Երկրորդ, «Յանցաւոր» բառի հիմքերն են «Յ+անցաւոր», երբ «անցաւոր»-ը նշանակում է «ժամանակաւոր», ուստի «յանցաւոր»-ը «ժամանակաւոր լուսապսակ»ունեցող անձն է, այսինքն մահկանացուն կամ մահուան դատապարտուածն է: պատճառով թագաւորել է մահը՝ այդպէս էլ սատանան է տիրել մեղաւորների վրայ: «Որովհետեւ՝ ասում է¹³⁹139. Մտքով արթուն: , մարդիկ սիրեցին մոլորութիւնը՝ եւ հաճոյք ստացան չարից. այդ պատճառով էլ Աստուած նրանց վրայ առաքեց մոլորութեան ազդակը¹⁴²142. Ազդեցութիւնը, հետեւանքը: ՝ որպէս դատապարտութիւն»:
Սակայն Նա չի՛ զրկել արարածներին Իր նախախնամական սիրուց՝ այլ աշխարհ է ուղարկել Իր Որդուն, որն եկել է փրկելու մեղաւորներին սատանայի ծառայութիւնից. որ հաւատքով նրանից ազատուելով՝ հասնեն Աստուծոյ Որդու փառքի ազատութեան: Քանզի Տէրը լուծարել է մարդկանց որդիների վրայից բռնութիւնը սատանայի՝ որ մինչ մեր Փրկչի երեւալը նրանց տիրել է մեղքերի միջոցով: Նա ուղղարկել է Իր Որդուն՝ որ մարդիկ թագաւորեն հաւատքի շնորհներով, որոնք Սուրբ Երրորդութեան իմաստութեան մէջ են. Քրիստոսն եկել է որ մարդիկ թողութիւն գտնեն Իր լուսաւոր աւազանով, մարմնով ու արեամբ՝ իրենց մէջ ընդունելով Սուրբ Հոգին, որն ինչպէս աղբիւր՝ շնորհներ է բաշխում արարածներին:
Քանզի այս հաւատքով արդար դարձողները՝ խաղաղութիւն են գտնելու Աստուծոյ մօտ, Յիսուս Քրիստոսի առհաւատչեայ ժառանգութիւնում. որովհետեւ Իր կամաւոր խաչելութեամբ՝ Նա նորոգուել է անեղծութեան փառքով, Իր մահուամբ լուծարել է մահը, եւ Իր յարութեամբ՝ նաեւ մեզ է յարուցում մեղքերի պատճառով մեռնելուց, որպէսզի մենք էլ ձգտենք մեր կեանքը նորոգելու ու մնանք յարութեան յոյսով՝ Ամենասուրբ Երրորդութեան փառքի համար, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: