18. Մաշտոց

«Մաշտոց» մակդիրի «մաշտ» արմատը անգլերէնի «mast=կայմ»-ն է, որից էլ «master=վարպետ, մեծ ուսուցիչ» բառը, որտեղ 1. «er»-ը հայ. «ար»-ն է կամ «այր»-ը, կամ 2. «master»-ի «ter»-ը հայ. «տէր»-ն է:

Հետեւաբար «master»-ը «կայմի տէրն» է կամ «կայմի այրն» է՝ կայմին տիրապետող տղամարդն է:

«Մաշտ»-ը որպէս «mast=կայմ»՝ նաեւ «դրօշակակիր կայմ»-ն է: Որպէս բայ՝ նշանակում է «արագաստը բարձրացնել», նաեւ «դրօշը բարձրացնել»: Իսկ կայմը ընդհանրապէս նաւը առաջ մղող ու սլացնող արագաստների հենքն է:

Սրանք նկատի ունենալով՝ «Մաշտոց»-ը ձեռք է բերում «առաջ գնալ ցանկացողների հենքը», «դրօշակակիրների հենքը» բովանդակութիւնը:

Այժմ փորձենք հայերէնով մեկնել բառը:

«Մաշտ»-ը բաղադրուած է «մ-աշտ» մասերից, որտեղ «մ»-ն «մոլորակ» է, «մայր» է, իսկ «աշտ»-ը՝ ինչպէս տեսանք «աշտարակ», «աշտանակ», «յաշտ» եւ «հաշտ» բառերում, նշանակում է «լոյս»: Այս խորանկարի վրայ «master»-ը «պտտուող լոյս» է, ապա «մայր լոյս» է, իսկ այդ լոյսը առաջին հերթին մտաւոր-հոգեւոր է:

Հետեւաբար կարելի է ասել թէ «Մաշտոց»-ն «մտաւոր-հոգեւոր լոյսի մայր»-ն է, աղբիւրն է:

Յաւելուած.- Բանասիրութեան դոկտոր, պրոֆեսոր Գառնիկ Ասատրեանի «Ահուրա Մազդան՝ Դերսիմում» յօդուածում⁷⁸⁹789. «Իրան-Նամէ» հանդէս: կարդում ենք.

«Զազայերեն masta (masti mays՛ta, mas՛ta, mas՛ti) նշանակում է «առավոտ, արշալույս, արեւածագ» (շեշտուած «s»-երը կարդալ «շ»):