17. Քնար Համաստեղութիւն - Lyra (… տառ) Վիրահայոց լեռներ


Պատկեր «71»

Գլխաւոր աստղերը-

  • 1. Վեգա - Vega (meaning "falling eagle"),
  • 2. Շելիակ,
  • 3. Սուլաֆատ:

Հարեւանները -

  • 1. Վիշապ,
  • 2. Հերակլ,
  • 3. Աղուէս,
  • 4. Կարապ:

«Քնար» համաստեղութիւնը գտնւում է «Կարապ»-ի հիւսիս-արեւմուտքին: Հայկական լեռնաշխարհի վրայ դա պատկերւում է Գուգարաց լեռներից (Cygnus-ից) հիւսիս-արեւմուտք՝ Վիրահայոց լեռներով: Սոյն լեռնազանգուածն ուրուագծում է փարթամ մի թռչուն՝ թառող կամ ջրում լողացող մի բադի նման: Տես՝ Պատկեր «72»:


Պատկեր «72» Վիրահայոց լեռներ

Ըստ «Հայաստանի եւ Հարակից Շրջանների Տեղանունների Բառարան»-ի՝ «Լալվար» լեռը կոչուել է նաեւ «Լյարվար»՝ ինչը մատնում է նրա առնչութիւնը համաստեղութեան լատինական «Lyra» անուան հետ:

Համաստեղութեան գլխաւոր աստղը լատիներէն կոչւում է «Վեգա»՝ որն համապատասխանում է նոյն Լալվար լեռան:

Ըստ աստղագետների՝ «Վեգա» աստղանունն առաջացել է արաբերէն «ﻊﻗﻭ»-«ուագայա»-«ընկաւ» բառից, մինչդեռ ըստ մեզ՝ դա ծագած պիտի լինի «Բողն»-ի կամ «Բաղն»-ի սխալ կամ կամայական տառադարձութիւնից (պիտի լինէր Voln, 583583. «Vol»-ից առաջացած անգլերէն «volant» բառը նշանակում է «flying, capable of flight; represented as flying», երբ «Վիրահայոց լեռներ»-ի ընդհանուր տեսքն էլ թեւերը բացած ու թռելու պատրաստուած կամ թեւերը թափահարելով լոգանք առնող բադի կամ սագի նման է:
Valna), երբ «Բողն»-ը եղել է ամբողջ համաստեղութեան անուանումը, որից այսօր մնացել է «Բողնիս»-«Բոլնիսի» քաղաքանունը, եւ Աշխարհացոյցի «Բողնոփոր»-ը՝ որը ցոյց է տալիս «Բողն»-ի ճակատային սահմանը:

Ըստ մեզ, «Բողն»-«Բողնիս»-ը կամ «Բոլնիս»-ը առնչւում է «բաղնիս»-«բաղնիք» բառին՝ երբ այդ տարածքը հարաւից եւ արեւելքից այդ ժամանակներում դեռեւս ողողուել է Կասպից ծովի ջրերով, իսկ «Քնար»-«Լալուար»-ի հիւսիսն ու հիւսիս-արեւելքը լողալու եւ նաւարկութեան համար հարմարաւէտ մի ծովածոց է կազմել: