4. Քրիստոնէութիւն

Քրիստոնէութիւնը վերադարձ էր դէպի եռաստիճան Միաստուածութեան ակունքները:

Դրա համար էլ հայերս առաջինը ընդունեցինք այն, քանզի հարազատ էր մեր նախահայրերի հաւատամքին, աշխարհընկալմանն ու կենցաղին: Յատկապէս, որ եռաստիճան համակարգով քրիստոնէութեան մէջ՝ շեշտը դրւում էր սրտին ու սիրոյն, առանց որի էութեան երկու բեւեռները չեն կարող հաւասարակշիռ գործունէութիւն զարգացնել, նոյնիսկ գոյութիւն ունենալ, իսկ Հայ մարդը՝ առաւել եւս:

Քրիստոնէութեան ծագման դարաշրջանը պատահականութիւն չէր: Քանզի այդ դարում բազմացել էին մարդիկ: Այդ ամբողջ զանգուածին անհրաժեշտ էր համերաշխութիւնն ու խաղաղութիւնը՝ որոնք միայն Աստուծոյ Որդու աւանդած սիրոյ գաղափարներով կարելի էր ապահովել:

Ի հարկէ բնական էր, որ Յուդայականները մերժէին համամարդկային այդ սէրը՝ իրենց դաւանանքի եսակենտրոն ու այլամերժ լինելու պատճառով: