13.Քիրոն Կենտաւրոսը արաբական առասպելում եւ հայկական աւանդավէպում
«Քիրոն» անունը արաբական առասպելներում յայտնւում է «Զու՛լ Քրնէյն» ածականով, «Քրն» հիմքով՝ այն էլ «երկեղջերանի» իմաստով, որով որակւում է առասպելականմի Աղեքսանդր-Իսկենդեր:6767. Սա Մակեդոնացի Աղեքսանդրը չէ։
Ըստ մեզ, «Իսկենդեր Զու՛լ Քրնէյն»-ը նշանակում է՝ «Աղեքսանդր Քիրոնի որդի», կամ «Աղեքսանդր Քիրոնեան»՝ քանզի արաբերէնի «Զու»-ն ցոյց է տալիս ծագումնաբանական պատկանելութիւն, եւ համապատասխանում է հայ. «ձու» բառին՝ որպէս «որդի»: Նոյն ծագումն ունեն Եւրոպական լեզուների «son=ձուն= որդին», չինարենի «ձու=որդի»-ն եւայլն:
Հետեւաբար կարող ենք ասել, որ «Իսկենդեր Զու՛լ Քրնէյն» անձը ծագումով եղել է Տաւրոսցի՝ ինչպիսին եղել է նրա հայրը, Քիրոնը:
Արաբների մօտ «Քրն»-ի «եղջիւր» իմաստը առաջացել է նկարգրուած Տաւրոս-Ցուլի «մռութ»-ի պատկերի վերաիմաստաւորումից՝ որպէս «Ցուլի կոտոշներ»:
«ՔիրոնԿենտաւրոս»-ը Սասնայ Ծռերում աւանդուել է «Քեռի Թորոս»-ի կերպարով՝ որտեղ «Թորոս»-ը նոյն ինքն «Տաւրոս»-ն է:6868. Ուստի “Թորոս»-ը առնուազն պէտք է ուղղագրել «Թօրոս»։
Քեռի Թորոսի մասին Մ. Աբեղեանն ասում է.
Նա «թե՛ Սանասարի եւ իր եղբոր, եւ թե՛ Դավթի եւ սրա որդի Մհերի քեռին է հանդիսանում…: Վեպի մի քանի պատումների մեջ շեշտված է Քեռի Թորոսի իմաստությունը, նա կենդանի է մնում շատ երկար, քանի կան Ազնանց որդիքը, եւ միշտ նրանց խորհրդատուն է»:6969. Մ․ Աբեղեան, Երկեր, Ա. հատոր, էջ 378-379։
Նոյն նկարագիրն ու գործունէուէթիւնը տեսանք նաեւ Հոմերոսի Քիրոնի կերպարում:
Աւելացնենք, որ Տիտան Քիրոն Կենտաւորոսը Կրոնոսի որդին է եղել եւ անմահ՝ սակայն Հերակլեսի կողմից վիրաւորուել է, ու երկար տառապել է իր ոտքի ցաւերից, ինչի պատճառով էլ իր անմահութեան իրաւունքը փոխանցել է Տիտան Պրոմեթեւսին: Սակայն եւ այնպէս՝ ան Պրոմեթեւսից յետոյ էլ7070. Ըստ երեւոյթինէ Նօյեան ջրհեղեղից առաջ, եւ Պրոմեթեւսի տիեզերք երթալուց յետոյ։ երկար ժամանակ գործել է երկրի վրայ՝ մինչեւ Աքիլլեսի ժամանակները, ու ապա միայն մահացել է:
Թէ ինչո՞ւ Զեւսի որդի Հերակլեսը պիտի փորձէր սպաննել հայրական կողմից Զեւսի եղբայր Քիրոնին՝ իր հօրեղբօրը:
Որովհետեւ Քիրոնը «մարդկանց ազգին» գիտութիւններ է սովորեցրել՝ ինչը Զեւսի սրտով չի եղել:7171. Համեմատել Բ․ գլխի 20-րդ ենթայօդուածը, էջ 90։