15.Անգեղ Հրեշտակներ, Սկայորդիք, Մարեր, Վիշապ եւ Վիշապազունք, Հուռիներ կամ Խուռիներ

Անգեղ-հրեշտակը մեն-մենակ չի յայտնուել երկրագնդի վրայ:

Ըստ արաբական առասպելի՝ նա առաջնորդել է 28 հոգուց բաղկացած մի պատուիրակութիւն, որի գլխաւորը կոչուել է Գաբրիէլ⁸⁸88. “Գաբրիէլ» անուան հիմքը հանդիսացող «գաբ»-ն առաջացել է «Բագ»-ի շրջումով՝ այսինքն ծագումն է «Բագ+ար»-ը, որից էլ Բագարանը, Բագրատունիները։ հրեշտակապետ:

Հայր Ղեւոնդ Ալիշանը նոյնպէս ակնարկել է 28 հրեշտակների գոյութեան՝ այսպէս.

«Պարսիկները Նահիտ (տպուած է «Նսվիտ» – Մ.Ն.) էին կոչում եւ կոչում են Արուսյակին, որ Աստղիկին նվիրաբերված լուսատուն էր եւ համարվում էր երկրի պահապան ու խնամակալ 28 ոգիներից կամ ազատներից մեկը…»:⁸⁹89. Ղեւոնդ Ալիշան, “Հայոց հին հավատքը կամ հեթանոսական կրոնը», Երեւան 2002, էջ 135։

Ըստ արաբական առասպելի՝ Տաւրոսի վրայ հրեշտակների վայրէջքից բաւական յետոյ, նրանք տարածուել են նոր կազմաւորուած եւս չորս լեռնազանգուածների վրայ, որոնցից իւրաքանչիւրն սկզբնապէս մի «Տաւր»⁹⁰90. “Տաւր»-ի արմատ «տաւ»-ը այլ լեզուներում յայտնւում է 1․»տայ» (Ալ+տայ, Տայ+ուան) եւ 2․«տաու» (Դեմիր+տաու - Ղազախստան), 3․«տու»՝ կարդացուած «տաու»-ը կամ «տայ»-ը «լեռ» իմաստով՝ հին եգիպտերէն եւ սումէրերէն (վերջինը տեսէ Ռոբըրտ Տեմպլ, նոյն, էջ 176)։ Իսկ անգլերէնում դարձել է «Tower»-«Տաուըր»՝ այս անգամ «աշտարակ» իմաստով» է կոչուել:

Այդ պատճառով էլ ունենք ո՛չ թէ «Տաւր Անգեղ»՝ այլ յոգնակերտ «ք»-ով «Տաւրք-Տօրք Անգեղ», այսինքն «Տաւրոսների հրեշտակ»:

Արաբական առասպելը յիշատակում է հինգ Տաւրերից իւրաքանչիւրի անունը, որոնք են.⁹¹91. Մ․. Աջինայ, նոյն, հատոր 2, էջ 242։

1.Տաւր Սինա,

2.Տաւր Զեյթուն,

3.Տաւր Լիբանան,

4.Տաւր Ջուդի,

5.Տաւր Հարա՝ որն եղել է հրեշտակների հրամանատարական կենտրոնը:

Սրանք վերաբերւում են այդ ժամանակ յայտնուած ցամաքի կամ երկրի չորս կողմերը կամ դարպասները վերահսկող «առասպելական» հրեշտակների դիրքերին, եւ նրանց հրամանատարական կենտրոնին:

Մեկնաբանութիւն.-

Նախորդ տողերից իմացանք՝ որ երկրագունդը ծածկող ջրերից դուրս եկած առաջին մայրցամաքը եղել է Հայկական Բարձրավանդակը: Երկիր ուղարկուած հրեշտակները կայք են հաստատել հենց այդ տարածքի վրայ: Ուստի սոյն «Տաւր»-երը պէտք է որոնել այդ միջակայքում:

Ըստ մեզ՝

2․«Տաւր Զեյթուն»-ը «Ծաւդէք»-ն է՝ ցամաքի հարաւային դարպասը, մինչեւ Մասիոն լեռներ:

3.«Տաւր Լիբանան»-ը «Աղիւն»-«Առիւծ»-ն է՝ ցամաքի արեւմտեան դարպասը:

4.«Տաւր Ջուդի»-ն կամ «Գուդի»-ն ընդգրկել է Նպատական լեռներն ու հարակից Վասպուրականի լեռնազանգուածները՝ ցամաքի հարաւ-արեւելեան դարպասը:

5.«Տաւր Հարա»-ն անկասկած «Հարք»-ն է՝ երկրագնդի արարչական ժամանակներում ցամաքի կենտրոնը:

Մնաց հիւսիսային դարպասի դիրքը՝ «Տաւր Սինա»-ն:

Փորձենք գտնել այն:

Գիտենք թէ տառադարձութեան սկզբունքով արաբերէնի «ս»-ն հայերէնի «շ»-ն է՝ ուստի արաբ. «Սինա»-ն կը համապատասխանի «Շինայ»-ին, կամ «Շէն-այ»-ին,⁹²92. Հին եգիպտերէնում «շէնիտ»-ը նշանակում է «աստուածային պալատ կամ նստավայր»։ Տես՝ Ռոբըրդ Տեմպլ, նոյն, էջ 332։ որը վստահաբար դրախտավայրի շէն-«պարտէզի» սարահարթն է եղել՝ Հարքի հիւսիսակողմում, այլապէս «Բասէն»-ն ու նրա հիւսիսը եզերող Մեծրաց ու Խաղտեաց լեռները⁹³93. Ըստ երեւոյթին՝ “Բասէն»-ը բաղադրուել է «Բաս» եւ «շէն» արմատներից, որից սղուել է «շ»»-ն։ Ուստի «Բաս+շէն»-ի հոլովուած ձեւը պիտի դառնար «Բաս+շինայ»՝ որից էլ մնացել է «Շինայ»- «Սինայ»-ն։ Մենք չենք կիսում մասնագէտների այն կարծիքը, թէ «Սինայ»-ն առնչւում է «սին»- լուսինի հետ։ ՝ որպէս այդ օրերի ցամաքի հիւսիսային դարպասը:⁹⁴94. Ցանաքի դարպասների այս դիրքաւորումը ցոյց է տալիս, որ երկրի առանցքի թեքութիւնն այդ առաջին ժամանակներում եղել է դէպի արեւելք։

Հրեշտակազունների դիրքը՝ պատմական ժամանակներից մեզ աւանդուած

Հայոց պետական կառոյցներում.-

Մ. Աբեղեանն ասում է.

«Ագաթանգեղոսի մեջ հայոց “գլխավոր կուսակալ նախարարների” մեջ առաջինն է “իշխանն Անգեղ Տան”, “զմեծ իշխանն Անգեղ Տան”»:⁹⁵95. Մ․ Աբեղեան, նոյն, էջ 57, ծանօթագրութիւն։

Նրանց տիրոյթը համապատասխանում է ցամաքի հարաւ-արեւմտեան դարպասին՝ Հայկական Տաւրոսի հարաւ-արեւմտեան տարածքին: Տես Պատկեր «7»:

Պատկեր «7»

Անգեղ Տուն

 

Յետագայում Արշակունեաց Աշտաշէս II, ապա եւ Երուանդ թագաւորները իրենց նախարարների առաջին գահը վստահել են Հայաստան գերեվարուած Մարաց իշխաններին:⁹⁶96. Մ․ Խորենացի, նոյն, Բ․ը. ։

Եւ այսպիսով Անգեղ Տան պատկանող առաջին գահաթոռը անցել է Հայաստանաբնակ Մարերին՝ որոնց էլ յետոյ փոխարինել են Բագրատունիները:

Այս փոփոխութիւնները արդեօ՞ք արքայական քմահաճութիւններ էին՝ թէ ունէին իրաւայաջորդութեան նախադրեալներ:

Նախ նշենք, որ Անգեղ-հրեշտակները «Ուսուցիչներ» էին՝ եւ նրանց առաքելութիւնն էր լինել կառավարող-իշխանաւորների հոգեւոր-իմացական խորհրդատուները:⁹⁷97. Ըստ այնմ, «նախարար» կամ «տէր» պիտի կոչուի ազգային ժողովի «պատգամաւոր»-ը, այլապէս «երեսփոխան»-ը կամ առաւել ճիշդ՝ «ծերակուտական»-ը։ Մինչդեռ «մինիստր»-ը համապատասխանում է «իշխան»ին կամ «իշխանաւոր»-ին, որն էլ պետութեան գործադիր մարմնի ներկայացուցիչն է։ «Նախարարներ»-ի շարքում են յայտնուել Աբելի ու Կայենի սերունդները (Աբեղեանք ու Գաբեղեանք)՝ որովհետեւ իրենց հերթին ջրհեղեղից յետոյ արարուած մարդկային նոր տեսակների ուսուցիչներն են դրաձել, յատկապէս Աբեղեանները։

Միայն պատմական արտակարգ ու ճակատագրական իրավիճակների պարտադրանքով է որ նախարար-հրեշտակազունները ստանձնել են թագաւորական գահը՝ ինչպէս Բագրատունիներն ու Արծրունիները:

Ուստի Անգեղ Տունը լինելով մայր երկրի առաջին բնակիչ հրեշտակների տօհմերից թերեւս առաջնայինը՝ բնականաբար պէտք է գրաւէր Հայոց նախարարների առաջին գահը կամ բարձը՝ «տէր» կոչումով:

Իսկ նուաճուած ու Հայաստան գերեվարուած Մարերի սերունդները ի՞նչ իրաւասութիւն ունէին բազմելու Հայոց նախարարական առաջին գահին:⁹⁸98. Ի հարկէ չի բացառւում պարսից Սասանեան-Աժդահակեան արքաների ճնշումը։

Անհնար է այս հարցին պատասխանել՝ քանի դեռ չենք բացայայտել Մարերի ինքնութիւնը:

Մարերը ճանաչուած են միջագետքում իրենց իսկ հիմնած «Մարի» քաղաքի անունով:

Ճշդենք «Մարի» քաղաքանուան ծագումը:

Խորենացին երբ ուզում է ասել «Մարերի մօտ»՝ արտայայտւում է «ընդ Մարս» ձեւով, փոխանակ «ընդ Մարիս»-ի: Հետեւաբար «Մարի» քաղաքանուան հիմքը «Մար» պիտի լինէր, որի «սերմ»-բնակիչները կարող էին կոչուել «Մարս» կամ «Մարք» (Մար-եր): Իսկ «Մար-ի»-ն որպէս քաղաքանուն՝ նշանակում է «Մար»-երի «ի»-«իմաստութիւն»-«ներուժ»-ը,⁹⁹99. “Ի» տառի խորհուրդն է։ հետեւաբար եւ ունեցուածքը, կալուածքը, քաղաքը:

Մեկնարկելով «Հովազ-Անգղ»¹⁰⁰100. Ներկայիս “Կարապ»-ից՝ որից էլ մեր սուրբ Կարապ-պետը։ համաստեղութիւնից՝ Անգեղ-հրեշտակները նախ կայանել են «Մարս» մոլորակի վրայ, եւ ապա իջեւանել են երկիր ու հաստատուել Տաւրոսում:

Նրանք «Անգեղ» են կոչուել իրենց բուն ծննդավայր Անգղ համաստեղութեան անունով: Ապա երկրածին մարդկանց մօտ «Անգեղ»-ը ձեռք է բերել «հրեշտակ» իմաստը, Անգեղների՝

1.Թռնելու ունակութեան,

2.«Առաքելութեամբ ուղարկուած» լինելու,

3.«Մարդկանց արարելու եւ նրանց ուսուցիչը լինելու» հանգամանքներով:

Մինչդեռ հայութեան մաս կազմող «Անգեղ» անունը մեր ազգի լեզուամտածողութեան մէջ երբէք էլ «հրեշտակ» չի ըմբռնուել:¹⁰¹101. Ինչպէս “Աղիւն-լեւոն»-ը՝ «առիւծ»։

Արդէն մեր թուարկութեան հինգերորդ դարում՝ հայ իրականութեան մէջ «Անգեղ»-ը կորցրած է եղել իր բուն էութիւն-բովանդակութիւնը, ու հասկացուել է պարզապէս իբր հայկական նախարարական տներից մէկի անունը, ինչն էլ մեր Պատմահայրը փորձել է բացատրել որպէս «տգեղ»՝ ու … սխալուել:

Մինչդեռ «Անգղ»-ը այսօր էլ հասկանում ենք որպէս թռչունի մի տեսակ:

Ահա այդ թռչունը պատկերող դիմակով են ներկայացուել եգիպտական դիւցաբանութեան մէջ երկնքից ուղարկուած ուսուցիչ-աստուածները,¹⁰²102. Մայր աստուածուհի «Մաատ»-ը, եւ «Հորոս»-«Հուռոս»-ը։ որոնց ձեռքի «անգ»-ն էլ ուրուագծում է խաչաձեւ «Անգղ»-«Կարապ» համաստեղութիւնը՝ կրկին անգամ շեշտելով նրանց ծագումն ու էութիւնը:

Անգեղները կոչուել են նաեւ «Սկայորդիք»՝ քանզի «սկայ»-ը անգլ. «sky= երկինք» բառն է (տառադարձութեան «կ > k» կոպիտ խախտումով) եւ «Սկայորդի»-ն նշանակում է «երկնքի որդի»:

Նոյն բովանդակութիւնն ունի «հ-սկայ» բառը, որտեղ «սկայ»-ին նախդրուած «հ»-հուրը՝ «սկայ»-երկնքի «որդի»-ն է:

Հետեւաբար հսկաների ծագումը եղել է երկնածին, տիեզերական՝ ու ո՛չ երբէք երկրածին:

Նոյն «Սկայ»-ը աւանդուել է յունական առասպելներում «Scylla» ձեւով («կ>c» ճիշդ տառադարձութեամբ), «Սկայ այլ» - «երկնային հրեշտակ» բովանդակութեամբ:

Ռուսերի եւ միջին Ասիական ժողովուրդների մօտ «Սկայ»-ը այլ խմբագրումով դարձել է «Սկիֆ», ապա եւ «Սկայթ» («Սկօյթ» հնչիւնով)` որից էլ պատմական «Սկիւթ»-ները, հիւսիսային Անգլիոյ լեռնաբնակ Սկոթ-Շոտլանդացիները, երբ յաւելուած «թ» տառն ունի «թիւ» իմաստը՝ որպէս «մարմին», ուստի «Սկայթ»-«Սկօյթ»-«Սկիւթ»-ը լինում է «երկնային հսկայ մարմին»:

Սկայորդիների երկրային առաջին բնակավայրը եղել է «Սկիւդիսես»-«Խաղտեաց»¹⁰³103. “Ատլաս», էջ 6, 3-2 հորիզոնականների եւ գ-դ ուղղահայեացների միջեւ։ լեռնաշղթան՝ Բարձր Հայքում: Դրանից էլ բխում է Հայոց Հրաչեայ Սկայորդի նահապետի ծագումնաբանութիւնը: Տես՝ Պատկեր «8»:

Պատկեր «8»

Խաղտեաց կամ Սկիւդիտես լեռներ

 

Յունական առասպելաբանութեան Պրոմեթեւսը շղթայուել է նոյն «Սկիւդիսես» -«Խաղտեաց» լեռնաշղթայի վրայ, որի հիւսիսային փեշերը այդ ժամանակներում դեռեւս եզերել են Սեւ ծովի հարաւային ափերը:

Անգեղ-հսկաներից ոմանք իրենց տիեզերական նախավերջին հանգրուան Մարսի անունով՝ հիմնադրել են «Մարի» քաղաքը,¹⁰⁴104. “Մարս» մոլորակի հին անունը «Մար» եղած պիտի լինի։ որի մէջ ու շրջակայքում վերաբնակուող Տաւրոսեան «Անգեղ»-ները վերանուանուել են «Մարեր»¹⁰⁵105. Որից էլ Հայկական Տօմարում «Մարերի» ամսանունը, որը համապատասխանում է «Ցուլ» կենդանակերպի ամսուան։ , իսկ երկիր-թագաւորութիւնը՝ «Մարաստան»:¹⁰⁶106. Հնդկական Վեդաներում ասւում է․ “Ռահու-ն եւ Կետ-ը մի աստուածութիւն էին՝ բայց Բուր աստուածը երկուսի բաժանեց այն, որոնցից առաջինը Վիշապի գլուխն էր, իսկ երկրորդը՝ պոչը։ Պոչից առաջացաւ Մարիշի կոչուող արքայատոհմը» (տես՝ Զախարիա Սիտչին, նոյն, էջ 71)։ Նշուած «Մարիշի»-ն «Մար+րիշի» է, այսինքն Մար հրեշտակ», որը նախահայրն է Մարական արքայատոհմի։

Մարերի ժառանգներից են եղել Հայաստան բերուած վաղնջագոյն Մարտունեցիք,¹⁰⁷107. Աժդահակի սերունդները՝ Աժդահակ լեռան ստորոտին, Սեւանայ լճի ափին։ մի գուցէ նաեւ Սիրիայի եւ Լիբանանի «Մար-Մարուն»-ի հետեւորդ քրիստոնեայ արաբները, Թուրքիայի Մարդին քաղաքի քրիստոնեայ բնիկները, մահմետական Մարոքքոցիները, նախկին «Մարաղանդ»-ի (Մարայ+land-ի)՝ այժմ Սամարղանդի հիմնադիր Աժդահակեանները, եւայլն:

Թէ ի՞նչու Աժդահակի ժամանակ «Վիշապազուն» որակումը յատկացուել է առանձնապէս Անգեղ-Մարերին:

«Վիշապ» բառը իրականում ոչ թէ «իժ» կամ «օձ» է նշանակում՝ ինչպէս շատերն են հասկանում, այլ «Fish up = ձուկ երկնային», ինչը հաւաստւում է Հայկական իրականութեան մէջ յայտնի «վիշապաքար»-երով, որոնք ուրուագծում են ոչ թէ իժ կամ օձ՝ այլ ձուկ: Տես՝ Պատկեր «9»:

Պատկեր «9»

Վիշապաքար

Վիշապաքարերի հետ համեմատելի են ջրաղացի «երկանաքարերը»՝ որոնք երկնային-տիեզերական ծագում պիտի ունեցած լինեն:¹⁰⁸108. Տես՝ “Ապուռք», Գլուխ Գ. , 24 ենթայօդուածը, էջ 160։

Հայր Ղեւոնդ Ալիշանը գրում է. «…Օդեղեն երեւույթներից մեկը եւ հզորագույնը… Թաթառ կոչվածն է, որ ֆրանսերեն Trombe marine կամ terrestre կոչվածն է: Մեր նախնիները վերջինիս տվել են վիշապանունը: Միջին դարերի հիշատակարանների մեջ այն կոչվել է ձկնամբ»:¹⁰⁹109. Ղ․ Ալիշան, «Հայոց հին հավատք», էջ 40։

Պարզւում է թէ նոյնիսկ միջին դարերում «վիշապ»-ն ու «ձկնամբ»-«երկնային ձուկ»-ը¹¹⁰110. “Ձկնամբ»-ի «ամբ»-ը ինչպէս «ամբարձել»-«ամբ-բարձել»-ում՝ «վերեւ» կամ «երկինք» է, եւ «ամբարձել»-ը «վերեւ բարձրացնել» է, իսկ «ձկնամբ»-ը «ձուկ վերին՝ կամ երկնային» է» ընկալուել են որպէս հոմանիշներ:

Հետեւաբար «վիշապ» ասելով պէտք է հասկանալ երկնային ովկիանոսում կամ տիեզերքում «լողացող» մարմին (գիսաստղ, ասուպ, մոլորակ):

Աճառեանը «Վիշապ» բառի դիմաց գրում է.

«Անհեթեթ մեծ օձ, մանաւանդ ջրային, կէտ անասունը»:

Կետը ի հարկէ «ջրային անհեթեթ մեծ» ձուկ է՝ բայց ո՛չ թէ «օձ»:

Իսկ բարբառներին յատկացուած մասում «Վիշապ»-ի բացատրութեան տակ նա գրում է.

«Առասպելական հրէշ կամ դեւ», երբ «դեւ»-ը «հրեշտակ» է՝ յետագայում բարի կամ չար:

Այսպիսով, թէ՛ Վիշապազունները, թէ՛ Անգեղները, թէ՛ Սկայորդիները եւ թէ՛ «Հուռի»-«Խուռի»-ները¹¹¹111. “Հուռի» բառի բաղադրիչներն են «հ» եւ «ուռ+ի», երբ «հ»-«հուր»-ը «որդի»-ն է, իսկ «ուռ»-ը «երկնքի խորքերում հոսող ջուր»-ն է՝ Ծիր Կաթինը։ Ուստի «Հուռի» նշանակում է՝ «Ծիր կաթինի որդի»։ Իսկ «Խուռի»-ն բաղադրուած է «ծ+ուռ+ի» արմատներից, ուր «խ»-ն «խաչ»-ն է, ուստի «Խուռի» նշանակում է «Ծիր Կաթինի խաչի որդի», ինչը համապատասխան է «Անգղ կամ Կարապ համաստեղութեան որդի» իմաստին։ Արդեօք պատահականութի՞ւն է, որ մեր հիւսիսային հարեւան վրացիները այսօր էլ Հայաստանը անուանում են «Սոմ+Խուռի», իսկ հարաւային մեր հարեւան արաբներն էլ «Խուռի» են կոչում քրիստոնեայ «վարդապետ»-ին։ երկնային ծագում են ունեցել: Առաջինները տեղաբաշխուել են Վասպուրականի տարածքին, Անգեղները՝ Տաւրոսի, Սկայորդիները՝ Սկիւդիսես-Խաղտեաց

լեռների վրայ, իսկ «Հուռի»-«Խուռի»-ները¹¹²112. “Հուռի»-ն եւ «Հուրի»-ն տարբեր անուանումներ են, «Հուռի-Խուռի»-ների մասին խօսեցինք իսկ «Հուրի»-ները՝ «Ուրի զաւակներ»-ն են, յուդայական հրեաները են, որոնց նախապապ Աբրահամը «Ուր»-ի ծնունդ է եղել, հաւանաբար «Ուրհայ»-ի։ ՝ Հարքի հիւսիս-արեւմտեան կողմում (Խոռխոռունիք):

Աբեղեանը այսպիսի մի մէջբերում է անում.

«…Այս միստերիաների բանաձեւն է՝ Ցուլը ծնեց Վիշապ, Վիշապը՝ Ցուլ»:¹¹³113. Ն․ Աբեղեան, Երկեր, Ա․ հատոր, էջ 140։

Իսկապէս գտնում ենք՝ որ Ցուլ-Տաւրոսեան Անգեղներից են առաջացել Մարերն ու Վիշապազունները:

Սակայն ինչո՞ւ Անգեղը պիտի փոխարինուէր Վիշապով:

Սա զուտ աստղաբաշխական ու տարածքային մի բաժանում է, երբ Անգեղները եղել են Անգղ-Կարապ համաստեղութեանն համապատասխանող երկրային տարածքի բնակիչները, իսկ Վիշապազունները՝ Կետ համաստեղութեան երկրային տարածքին բնակուողները:

Անգեղ-հրեշտակներից սերած Վիշապազուն Մարերը Աժդահակի ժամանակ «գլորուա՛ծ» հրեշտակի¹¹⁴114. Անկեալ հրեշտակը նոյն ինքն յունական Քրոնոսն է (ապա եւ նրա Զեւս որդին), որն Ադամի արարումից անմիջապէս յետոյ դրսեւորել է իրեն՝ մեզանից շուրջ 115․000 տարի առաջ։ հետեւորդ դառնալով՝ «իժ»-«օձ»-սողուն են համարուել, եւ «Վիշապազուն» մակդիրը ձեռք է բերել բացասական բովանդակութիւն:

Ըստ Խորենացու՝ Մարաստանի «իժ» կամ «օձ» դարձած վերջին արքայ Աժդահակին¹¹⁵115. Այդ ժամանակներում սովորութիւն է եղցել անարժան մարդկանց անունը չյիշատակել, այլ տալ նրանց էութիւնը բնորոշող ածականը, դրա համար էլ հայ իրականութեան մէջ Նաբոնիտը կոչուել է Աժդահակ, իսկ Աքեմենեանների մօտ էլ Ապիս՝ Վիշապ։ (Նաբոնիտին) ջախջախել է Տիգրան Երուանդեանը՝ որի կրտսեր որդի Վահագնը բուռն մասնակցութիւն է ունեցել այդ պատերազմին, ու մեծ քաջագործութիւններ անելով՝ կոչուել է Վիշապաքաղ:

Եւ այդ օրերից սկսեալ, Վիշապ-Կետի գլխամասի տարածքում ապրող վիշապազունները կոչուել են «Գնունիներ»՝ զանազանուելու համար մինչ այդ Կետի պոչի տարածքում ապրած Մար-Աժդահակեան վիշապազուններից: